• Δεκαεπτά κατηγορούμενοι, έντεκα αλλοδαποί και έξι ημεδαποί, με πυρήνα δράσης από το 2019 και στόχο την εξασφάλιση αδειών διαμονής σε μη δικαιούχους αλλοδαπούς μέσω εικονικών ενώσεων συμβίωσης
Η υπόθεση που εκδικάζεται στο Β’ Μονομελές Εφετείο Δωδεκανήσου φωτίζει ένα πολύμορφο σχήμα εικονικών συμφώνων συμβίωσης που φέρεται να έδρασε συστηματικά στη Ρόδο.
Στο εδώλιο κάθισαν δεκαεπτά κατηγορούμενοι, έντεκα αλλοδαποί και έξι ημεδαποί, λόγω ειδικής δωσιδικίας μιας εκ των κατηγορουμένων.
Η δικογραφία συγκροτήθηκε την 31η Οκτωβρίου 2022, μετά από πολυήμερη έρευνα και προανάκριση της Υποδιεύθυνσης Ασφαλείας Ρόδου, με αφετηρία πληροφορίες για δίκτυο που λειτουργεί από το 2019 και υπόσχεται σε αλλοδαπούς άνδρες εικονικά σύμφωνα συμβίωσης με Ελληνίδες, έναντι αμοιβής, ώστε να λάβουν άδεια διαμονής. Το σχήμα εστίαζε κυρίως σε Αιγύπτιους αλιεργάτες, που αποκτούσαν με την πολυπόθητη άδεια πρόσβαση σε εργασία και παροχές, ενώ ελάμβαναν ωφέλειες ακόμη και από επιδόματα, συμπεριλαμβανομένων επιδομάτων γάμου.
Παράλληλα, αναφέρθηκαν τουλάχιστον τέσσερις περιπτώσεις σύναψης συμφώνων σε συμβολαιογράφους, ενώ σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου απορρίφθηκαν πέντε φακέλοι λόγω εικονικότητας, με τις αρχές να εντοπίζουν συνολικά έξι σχετικά δικαιολογητικά.
Το ιστορικό της έρευνας και η στόχευση του κυκλώματος
Σύμφωνα με τα στοιχεία, κεντρικοί χειριστές προσέγγιζαν ημεδαπές σε ορατή οικονομική δυσχέρεια, επικαλούμενοι τα ανθρωπιστικά τους αισθήματα και προσφέροντας χρηματικά ανταλλάγματα.
Η διαδικασία φέρεται να ολοκληρωνόταν όταν οι γυναίκες υπέγραφαν τα σύμφωνα και περνούσαν τη συνέντευξη στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, οπότε καταβαλλόταν σε δόσεις η συμφωνηθείσα αμοιβή. Κατά τις καταθέσεις, ποσά που αναφέρονται κυμαίνονται από μερικές εκατοντάδες έως και χιλιάδες ευρώ, ανά περίπτωση, ανάλογα με τη δυσκολία και τα προσδοκώμενα οφέλη για τον αλλοδαπό αιτούντα. Η συνολική εικόνα που προκύπτει από τη δικογραφία αναδεικνύει την εμπορευματοποίηση ενός θεσμού που θεσπίστηκε για την προστασία πραγματικών δεσμών και τη διασφάλιση οικογενειακής ζωής, με την πράξη να στρέφεται ευθέως κατά του μεταναστευτικού πλαισίου και της αξιοπιστίας της διοίκησης.
Η πρόταση της εισαγγελέως και οι επιμέρους κρίσιμες αποτιμήσεις
Η εισαγγελική πρόταση, όπως εκφωνήθηκε στην έδρα, είναι ιδιαίτερα αυστηρή για την πλειονότητα των κατηγορουμένων. Για πολλούς εξ αυτών προτάθηκε ενοχή όπως κατηγορούνται, για δύο κατηγορούμενους προτάθηκε αθώωση και για έναν κατηγορούμενο προτάθηκε αθώωση λόγω αμφιβολιών, αποτυπώνοντας διαφοροποιήσεις που συνδέονται με τα επιμέρους αποδεικτικά δεδομένα, τα πραγματικά περιστατικά, το εύρος ανάμιξης και την ένταση του δόλου.
Σε μια ημεδαπή η εισαγγελέας πρότεινε ενοχή με εξαιρέσεις σε δύο πράξεις και μετατροπή ορισμένων κατηγοριών.
Η δίκη θα συνεχίζει την 1η Δεκεμβρίου 2025 με τις αγορεύσεις και την ετυμηγορία του δικαστηρίου.
Παραδείγματα πράξεων που περιγράφονται στη δικογραφία
Στο αποδεικτικό υλικό περιλαμβάνονται επιμέρους επεισόδια σε συγκεκριμένες ημερομηνίες, όπου περιγράφεται ότι ημεδαπές πείστηκαν να υπογράψουν σύμφωνο συμβίωσης με αλλοδαπούς, κυρίως Αιγυπτίους, με συμφωνημένα ποσά όπως 1.500 ευρώ, 800 ευρώ, 600 ευρώ και 500 ευρώ, ανάλογα με την υπόθεση. Ενδεικτικά, αναφέρονται πράξεις την 20 Μαρτίου 2020, την 23 Σεπτεμβρίου 2019, την 29 Νοεμβρίου 2019, την 12 Ιανουαρίου 2021, την 2 Ιουνίου 2021 και την 17 Ιουνίου 2021, με την εισαγγελική πρόταση να δέχεται για τις περισσότερες από αυτές την τέλεση διευκόλυνσης παράνομης διαμονής εκ κερδοσκοπίας. Σε μία περίπτωση το αναφερόμενο αντίτιμο για την ολοκλήρωση διαδικασίας νομιμοποίησης ανήλθε σε χιλιάδες ευρώ, γεγονός που ενισχύει την εικόνα οργανωμένης πρακτικής, με ροή χρημάτων και επαναλαμβανόμενη μεθοδολογία. Επιπλέον, για τουλάχιστον τρία από τα σύμφωνα που τέθηκαν στο μικροσκόπιο επιτροπών μετανάστευσης διατυπώθηκε ρητή κρίση περί εικονικότητας, στοιχείο που αντλείται από σχετικά πρακτικά και ενσωματώνεται στη δικογραφία.
Το νομικό πλαίσιο και οι αιτιάσεις περί εικονικότητας
Οι κατηγορίες εδράζονται σε διατάξεις του Κώδικα Μετανάστευσης και σε ρυθμίσεις του θεσμού του συμφώνου συμβίωσης. Η εισαγγελική αξιολόγηση επικεντρώνεται στη διευκόλυνση παράνομης διαμονής, στην υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης και σε απόπειρες απάτης. Κατά την κρίση της έδρας, η χρήση του συμφώνου ως εργαλείου για καταστρατήγηση του νόμου και για παραπλάνηση της διοίκησης φέρεται να στοιχειοθετεί το αξιόποινο, ειδικά όταν τελείται εκ κερδοσκοπίας και με προσυνεννόηση. Οι αναφορές σε ληγμένες θεωρήσεις εισόδου, σε ραντεβού με διοικητικές αρχές και σε πρακτικά επιτροπών μετανάστευσης ενισχύουν την εισαγγελική θέση ότι το δίκτυο επιδίωκε να προσδώσει τυπικά χαρακτηριστικά νομιμότητας σε ανύπαρκτες οικογενειακές σχέσεις.
Στην ακροαματική διαδικασία παρέστησαν ως συνήγοροι υπεράσπισης οι κκ. Στέλιος Κιουρτζής, Δήμος Μουτάφης, Πολυξένη Χατζηγιάννη, Πόπη Οικονόμου, Γιώργος Κακακιός, Ν. Μουτσάκης, Κώστας Αβδελής, Αναστασία Χριστοφοράκη και άλλοι.
