• Η «δημοκρατική» δημοσιοποιεί το πλήρες κείμενο της αποφάσεως που προκάλεσε πανελλήνιο θόρυβο
Αίσθηση προκάλεσε στο πανελλήνιο η νέα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που βάζει στον «πάγο» τις προωθούμενες ρυθμίσεις που έχει εξαγγείλει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ για τη δόμηση σε άρτια εκτός σχεδίου οικόπεδα.
Σε ανακοίνωσή του το Υπουργείο την περασμένη εβδομάδα ανέφερε ότι τελεί εν αναμονή της απόφασης του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας η οποία αναμένεται να καθαρογραφεί, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν προκύπτει κάποια νεότερη νομολογία και εάν από τα δεδομένα που διατυπώνονται από το Δικαστήριο επηρεάζονται οι μεταβατικές διατάξεις που σχεδιάζονται από το ΥΠΕΝ.
Πάντως, η νέα απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας έρχεται να ανατρέψει τις προωθούμενες από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ρυθμίσεις για τη δόμηση σε οικόπεδα εκτός σχεδίου.
Ειδικότερα, εξετάζοντας μια περίπτωση οικοδομικής άδειας στη Ρόδο, οι ανώτατοι δικαστές στην απόφασή τους επαναλαμβάνουν, για άλλη μια φορά, ότι τα εκτός σχεδίου οικόπεδα που δημιουργήθηκαν προ του 2003 πρέπει να έχουν πρόσωπο – δηλαδή κοινό όριο – σε νόμιμη οδό για να είναι δομήσιμα και δεν αρκεί η αρτιότητα ως προς το εμβαδόν του οικοπέδου.
Οπως προκύπτει από το κείμενο της αποφάσεως που έχει η «δημοκρατική», η απόφαση εξετάζει το νομοθετικό πλαίσιο για τη δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές στην Ελλάδα, σε σχέση και με την ανάγκη προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και την ορθολογική χωροταξική αναδιάρθρωση της χώρας, όπως ορίζεται στο Σύνταγμα και τους νόμους.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον αποτελούν αυτοτελώς προστατευόμενα αγαθά, για την προστασία των οποίων το Κράτος οφείλει να λαμβάνει απαιτούμενα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα. Επιπροσθέτως, επιβάλλεται η ορθολογική χωροταξική αναδιάρθρωση της χώρας με στόχο τη διασφάλιση της ορθής ανάπτυξης των οικισμών και της προστασίας του περιβάλλοντος στο πλαίσιο της αειφορίας.
Υπάρχει θεμελιώδης διαφοροποίηση μεταξύ των περιοχών που αναπτύσσονται με βάση οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο και εκείνων που βρίσκονται εκτός σχεδίου.
Οι πρώτες προορίζονται για δόμηση με την μόνη προϋπόθεση την τήρηση των ορισμών και περιορισμών που επιβάλλονται από το σχεδιασμό. Αντιθέτως, οι εκτός σχεδίου περιοχές δεν προορίζονται κατ’ αρχήν για δόμηση, με την οικιστική εκμετάλλευση να επιτρέπεται μόνο κατ’ εξαίρεση και υπό αυστηρούς όρους.
Η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές επιτρέπεται μόνο υπό ορισμένες προϋποθέσεις, με κυρίαρχη αυτή της ύπαρξης προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο που υφίσταται νομίμως.
Η προϋπόθεση αυτή ισχύει και για τα κατά παρέκκλιση άρτια οικόπεδα, αλλά και για τα οικόπεδα εντός ζώνης οικισμού, διότι η ζώνη των 500 μέτρων από τα όρια οικισμού είναι έκταση εκτός σχεδίου πόλης. Συνεπώς, σε κάθε περίπτωση, και τα εντός σχεδίου ή τα εξομοιούμενα με αυτά εντός οικισμού ακίνητα απαιτείται να έχουν πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο προκειμένου να είναι οικοδομήσιμα.
Το ΣτΕ επιλήφθηκε ειδικότερα εφέσεως με την οποία ζητήθηκε η εξαφάνιση της 826/2017 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά, με την οποία ακυρώθηκε η από 28-12-2011 οικοδομική άδεια της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Δήμου Ροδίων, όπως αναθεωρήθηκε με την από 3-10-2012 πράξη της ίδιας Πολεοδομικής Υπηρεσίας, βάσει της οποίας επετράπη στους εκκαλούντες η ανέγερση διώροφης οικοδομής με υπόγειο (δύο κατοικίες) στην εκτός σχεδίου περιοχή Αγίου Ανδρέα Αφάντου.
Ειδικότερα με την από 28-12-2011 οικοδομική άδεια της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Ρόδου επετράπη στους εκκαλούντες η ανέγερση διώροφης οικοδομής με υπόγειο (τρεις κατοικίες), σε γήπεδο επιφάνειας, βάσει τίτλων, 2.443 τ.μ., στην εκτός σχεδίου περιοχή Αγίου Ανδρέα Αφάντου, το οποίο δεν έχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο.
Ακολούθως, με την από 3-10-2012 πράξη αναθεώρησης της ίδιας υπηρεσίας, αναθεωρήθηκε η εν λόγω οικοδομική άδεια «ως προς την κατάργηση της μιας κατοικίας και την προσθήκη γκαράζ, υπό τα νέα σχέδια και φορολογικά».
Σύμφωνα με την από την από 19-5-2010 βεβαίωση του τμηματάρχη της αρμόδιας Διεύθυνσης Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιβάλλοντος της Ν.Α. Δωδεκανήσου επί των από Μαρτίου 2010 και από Ιουλίου 2011 τοπογραφικών διαγραμμάτων ιδιώτη αρχιτέκτονος μηχανικού, το επίμαχο γήπεδο είναι εντός της ζώνης των 500 μ. από τον οικισμό Αφάντου.
Το γήπεδο αυτό αποτελεί τμήμα αρχικού γηπέδου, εμβαδού 4.470 τ.μ., με αρχική καταγραφή στο κτηματολόγιο στις 16-4-1925, στη συνέχεια όμως απομειώθηκε μετά από αναγκαστική απαλλοτρίωση τμήματος 2.027 τ.μ. υπέρ του Δημοσίου, που κηρύχθηκε με την ΔΕ 20645/21-11- 1990 απόφαση του νομάρχη Δωδεκανήσου και συντελέσθηκε το έτος 1996, με συνέπεια να απομείνει η παραπάνω έκταση εμβαδού 2.443 τ.μ.. Eξάλλου, η οικοδομική άδεια εκδόθηκε με την αντίληψη ότι πρόκειται για γήπεδο κατά παρέκκλιση άρτιο και οικοδομήσιμο, καθ’ όσον πριν από την απαλλοτρίωση το αρχικό γήπεδο εμβαδού 4.470 τ.μ. ήταν άρτιο και μετά από αυτήν έχει τις προϋποθέσεις αρτιότητας της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 1 του π.δ. της 24/31.5.1985 (δηλαδή εμβαδόν 2000 τ.μ., ως εντός ζώνης οικισμού), χωρίς περαιτέρω να απαιτείται να έχει πρόσωπο σε αναγνωρισμένη κοινόχρηστη οδό, προϋπόθεση που κατά την Πολεοδομία αφορά τα γήπεδα που δημιουργούνται μετά την ισχύ του ν. 3121/2003.
Το ΣτΕ απέρριψε ως απαράδεκτο τον ισχυρισμό των εκκαλούντων ότι το ακίνητο έχει πρόσωπο σε δρόμο, αφενός μεν διότι προβλήθηκε το πρώτον με το από 10.10.2023 υπόμνημα που υπεβλήθη μετά τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο, εντός της προθεσμίας που χορηγήθηκε από τον Πρόεδρο, αφετέρου δε διότι δεν αφορά σε κριθέν με την εκκαλουμένη απόφαση νομικό ζήτημα.
Σε κάθε περίπτωση, κρίθηκε πως δεν προκύπτει ο χαρακτήρας της οδού ως νομίμως υφιστάμενης εθνικής, επαρχιακής, δημοτικής ή κοινοτικής και εφόσον το επίδικο, εκτός σχεδίου και προϋφιστάμενο του ν. 3212/2003, ακίνητο δεν διέθετε πρόσωπο σε κοινόχρηστη δημόσια οδό (υπό την προμνησθείσα στη σκ. 8 έννοια), δεν ήταν οικοδομήσιμο σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της 24-31.5.1985 περί εκτός σχεδίου δόμησης και η αρμόδια Υ.ΔΟΜ. ήταν υποχρεωμένη να απορρίψει, για τον λόγο αυτόν, το αίτημα έκδοσης της προσβληθείσας με την αίτηση ακυρώσεως οικοδομικής άδειας.
Συνεπώς, όπως κρίθηκε, νομίμως ακυρώθηκε με την εκκαλούμενη απόφαση η προσβληθείσα άδεια οικοδομής, απορριπτομένου του ισχυρισμού των εκκαλούντων ότι η αρμόδια Υ.ΔΟΜ. ήταν υποχρεωμένη, αντιθέτως, να εκδώσει την οικοδομική άδεια, εφαρμόζοντας τον κανόνα αρτιότητας που αφορά μόνον στο εμβαδό του γηπέδου. Επομένως, ο πρώτος λόγος εφέσεως με τον οποίο προβάλλονται τα αντίθετα είναι απορριπτέος.
