Τις απόψεις του σχετικά με την πορεία των θεσμικών μεταρρυθμίσεων στην τοπική αυτοδιοίκηση με σημείο αιχμής την κατάσταση στον πρώτο βαθμό και την έλλειψη ουσιαστικών πόρων ώστε να μπορέσει να είναι πραγματικά αυτοδιοικούμενη και να μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη του τόπου, εκφράζει στη “δημοκρατική” ο πρώην δήμαρχος Πεταλούδων και νυν δημοτικός σύμβουλος της παράταξης της μείζονος μειοψηφίας του δημοτικού συμβουλίου Ρόδου, κ. Μιχάλης Κορδίνας.
Με αφορμή το νέο σχέδιο με τις αλλαγές στον Κώδικα Αυτοδιοίκησης που προωθεί το Υπουργείο Εσωτερικών, ο κ. Κορδίνας υπογραμμίζει μία σειρά από σημαντικά θέματα που κρίνεται απαραίτητο να διευθετηθούν –με πρώτο και κύριο τα οικονομικά των Δήμων.
Όπως επισημαίνει, η αυτοδιοίκηση πρέπει να πάψει να είναι επαίτης, να γίνεται παιχνίδι στις ορέξεις της εκάστοτε κυβέρνησης και να βρει πόρους για να μπορέσει να ασκήσει τις πολιτικές που πρέπει προκειμένου να μπορεί να αντεπεξέλθει στον ρόλο της, που είναι η άμεση επαφή με τον δημότη.
• Κύριε Κορδίνα, πρόσφατα πραγματοποιήθηκε μία κοινή συνάντηση ανάμεσα στην ΕΝΠΕ και την ΚΕΔΕ, όπου η ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών παρουσίασε το σχέδιο για τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης. Κατά την εκτίμησή σας, μετά από τόσες αλλαγές, σχέδια, προγράμματα κ.λπ. θα δοθούν ουσιαστικές λύσεις;
Φυσικά και όχι. Έχω βιώσει αρκετές αλλαγές στην τοπική αυτοδιοίκηση εδώ και πολλά χρόνια. Κάθε φορά, διανθίζονται με μεγάλα λόγια και περισσότερη –δήθεν- αυτονομία και αυτοδιάθεση για την αυτοδιοίκηση -που είναι και το ζητούμενο, να έχει δηλαδή ελευθερία κινήσεων.
Εδώ λοιπόν τα ζητήματα τα οποία τίθενται είναι κατ’ αρχήν θετικά υπό την έννοια ότι θα κωδικοποιηθούν και θα συγκεντρωθούν, προκειμένου να μην υπάρξουν παρερμηνείες ούτε αστοχίες στην άσκηση των καθηκόντων.
Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτό από μόνο του, δεν οδηγεί σε κάποια μεταρρύθμιση. Απλά, εκσυγχρονίζει μία κατάσταση η οποία, είναι απαρχαιωμένη (κατά κάποιον τρόπο) σε ό,τι αφορά στο θεσμικό πλαίσιο.
Τα υπόλοιπα σχετικά με τις εκλογές, δεν με αγγίζουν καθόλου διότι δεν έχουν να κάνουν με την αυτοδιοίκηση και τον ρόλο της.
Το 43% ή το 42% και πρώτη Κυριακή, τα θεωρώ έκπτωση στη δημοκρατία. Το 51% είναι η δημοκρατία. Πώς μπορούν αυτά τα ποσοστά να απηχούν στην καθολική βούληση των πολιτών;
Από μεταρρυθμίσεις… μείναμε ακόμη στα μεγάλα λόγια! Δυστυχώς, στο τέλος, καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα. Το κράτος προκειμένου να κάνει κάποιες κινήσεις που θα συρρικνώσει έτι περαιτέρω την ελευθερία της αυτοδιοίκησης, το διανθίζει με πολλές υποσχέσεις κ.ο.κ. Το ζήσαμε με τον Καποδίστρια, το ζήσαμε με τον Καλλικράτη και τώρα περιμένουμε έναν δήθεν εκσυγχρονισμό, εκ νέου. Ο εκσυγχρονισμός της αυτοδιοίκησης είναι η αυτοδιάθεσή της. Και δεν απαιτεί πολλά επίπεδα ελέγχων από το κεντρικό κράτος, με το να ελέγχει περισσότερο τη σκοπιμότητα και όχι τη διαδικασία στη διοίκηση.
• Πάντως, παρακολουθώντας τόσα χρόνια τις “μεταρρυθμίσεις” το μόνο που παρατηρούμε και καταλαβαίνουμε είναι ότι απογυμνώνεται συστηματικά ο πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης. Χάνει συνεχώς αρμοδιότητες και πόρους.
Ακόμη και τώρα αφαιρούν αρμοδιότητες και πόρους. Μας παρουσιάζουν ένα νέο σχέδιο το οποίο δεν απηχεί στις πραγματικές ανάγκες της αυτοδιοίκησης και στη σχέση με τον δημότη.
Θεωρώ ότι όλα αυτά είναι… πυροτεχνήματα. Κάθε κυβέρνηση θέλει να κάνει κάποιες κινήσεις με την αυτοδιοίκηση λόγω της πίεσης που ασκούν οι φίλα προσκείμενοι (κάθε φορά) διότι αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Αυτές δεν είναι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για την αυτοδιοίκηση. Είναι λιγότερη δημοκρατία. Και για την… ταμπακιέρα δεν μιλάει κανείς.
• Όταν λέτε «ταμπακιέρα» εννοείτε τα οικονομικά της αυτοδιοίκησης;
Ακριβώς. Η αυτοδιοίκηση πρέπει να πάψει να είναι επαίτης προς το κράτος! Πρέπει να αποκτήσει δικούς της, σταθερούς πόρους οι οποίοι θα συνδέονται είτε με τους τοπικούς πόρους (π.χ. κάποια ποσοστά από τον φόρο εισοδήματος), είτε από τα τέλη κυκλοφορίας, είτε από τη στάθμευση, είτε να έχει συμμετοχή στα έσοδα από τους αρχαιολογικούς χώρους, είτε βεβαίως από τις παραλίες οι οποίες δεν ανήκουν πια στους Δήμους.
Υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο κεφάλαιο όπου μπορούμε να δούμε από ποιους πόρους μπορεί η αυτοδιοίκηση να έχει πόρους, να σταματήσει να είναι επαίτης από την κεντρική κυβέρνηση και να περιμένει ανάλογα με τις ορέξεις του κάθε υπουργού… Δυστυχώς, αυτό το σκηνικό επαναλαμβάνεται συνεχώς.
• Συνεπώς, κατά την άποψή σας, υπάρχουν τρόποι για να έχουν έσοδα οι Δήμοι –αν και απογυμνώνονται συνεχώς. Το είδαμε και πρόσφατα στη Ρόδο με τη θεομηνία Bora, όπου ο Δήμος Ρόδου δεν μπορεί να βρει πόρους για να αποκαταστήσει τις τεράστιες καταστροφές.
Για μένα, αυτό είναι εμπαιγμός.
Ο Δήμος χρειάζεται 100 εκ. ευρώ για να αποκαταστήσει τις ζημιές στο νησί και του λένε ότι θα πάρει μόνον 6 εκ. ευρώ -και ακόμη δεν είδαμε τίποτα… Αυτό σημαίνει ότι σε τέτοια έκτακτα περιστατικά, η αυτοδιοίκηση δεν έχει τους απαραίτητους πόρους για να ανταποκριθεί άμεσα και όπως πρέπει. Το ίδιο έγινε και πριν λίγα χρόνια με τις πυρκαγιές –επί θητείας του κ. Αντώνη Καμπουράκη. Ο δήμος δεν έχει αρμοδιότητα για τίποτε και περιορίζεται στην έκφραση γνώμης για ό,τι γίνεται.
Συνεπώς, λείπουν τα σοβαρά εργαλεία για να μπορέσει ο πρώτος βαθμός να διοικήσει τον τόπο και να εξασφαλίσει τα απαιτούμενα για την ανάπτυξή του.
Ο δήμος, δεν έχει την ευελιξία να λειτουργήσει όπως πρέπει και να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες του δημότη.
• Τελικά, κατά την εκτίμησή σας, ο νέος Κώδικας θα δώσει λύσεις στα ζητήματα της αυτοδιοίκησης ή δεν θα γίνει τίποτε ουσιαστικό;
Απ’ όλα τα προβλήματα που έχει η αυτοδιοίκηση βρήκαν αυτού του τύπου τη μεταρρύθμιση, για να πουν ότι θα γίνει κάτι νέο. Τα προβλήματα είναι τεράστια και χρονίζοντα. Δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με αυτές τις κινήσεις.
Για τον Δήμο Ρόδου π.χ. μπορούν να εξευρεθούν πόροι υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος έχει την καλή πρόθεση να καθίσει και να συζητήσει με ειλικρίνεια τα προβλήματα.
Αυτό που καταλαβαίνουμε όμως, είναι ότι η πραγματική ανεξάρτητη αυτοδιοίκηση, δεν είναι κάτι που συμφέρει το κράτος. Και το δείχνει στην πράξη, με τις κινήσεις που κάνει.
Π.χ. ένα ουσιαστικό εργαλείο, για να εγγυηθεί κανείς την ανάπτυξη ενός τόπου, είναι ο χωροταξικός σχεδιασμός. Αν δεν έχει χωροταξικό σχεδιασμό, σχέδια πόλης, χρήσεις γης κ.λπ. δεν μπορεί να προχωρήσει σε προγραμματισμό της ανάπτυξης για όλο το νησί, στα επόμενα 30 ή 50 χρόνια. Ο χωροταξικός σχεδιασμός στον τουρισμό είναι μία επιμέρους κίνηση.
Εν κατακλείδι, αν πραγματικά ήθελε η κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις στην αυτοδιοίκηση και να κάνει τη διαφορά υπάρχει συσσωρευμένη εμπειρία για να το πράξει.
Ας κοιτάξουμε στην Ευρώπη πώς λειτουργεί η αυτοδιοίκηση εδώ και χρόνια. Γιατί εμείς να είμαστε τόσο πίσω σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες όπου οι Δήμοι λειτουργούν με ευελιξία και ανεξαρτησία;
Μην ξεχνάμε ότι ο Δήμος είναι ο πιο άμεσος θεσμός με τον πολίτη. Δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν είναι έτσι και, κάποτε, θα πρέπει να λειτουργήσει όπως πρέπει και να γίνουν οι τομές και οι αλλαγές που απαιτούνται.
