Ο ελληνικός τουρισμός κλείνει, στη μεγάλη του εικόνα το 2025, για ακόμη μία χρονιά θετικά, ωστόσο με ανόμοια εικόνα ανά την Ελλάδα, εμφανείς όσο ποτέ τις αδυναμίες στις υποδομές, για τις οποίες η μετάθεση ευθυνών τείνει να γίνει εθνικό σπορ, έλλειψη ανταποδοτικότητας στους προορισμούς και γενικότερα με μια αγορά που πιέζεται από κόστη, ανισότητες και τα αργά αντανακλαστικά της Πολιτείας.
«Το 2026 θα είναι χρονιά κρίσης ωριμότητας: αν δεν προχωρήσουμε σε κανόνες, διαφάνεια και ουσιαστικές επενδύσεις στις υποδομές, η επιτυχία θα παραμείνει επιφανειακή και προσωρινή», δηλώνει στη συνέντευξή του στο «business stories» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γιάννης Χατζής, παραμονή της μεγάλης διεθνούς και πλέον επιδραστικής τουριστικής έκθεσης, της WTM, που πραγματοποιείται την ερχόμενη εβδομάδα, 4-6 Νοεμβρίου, στο Λονδίνο.
Φεύγοντας για τη βρετανική πρωτεύουσα, όπου κάθε χρόνο, μετά την αυλαία της θερινής σεζόν, δίνουν το «παρών» σύσσωμοι οι εγχώριοι τουριστικοί φορείς προκειμένου να αφουγκραστούν τα πρώτα μηνύματα της επόμενης τουριστικής χρονιάς και έχοντας ήδη τα επίσημα νούμερα του καλοκαιριού από την Τράπεζα της Ελλάδος, ο πρόεδρος των Ελλήνων ξενοδόχων κάνει λόγο μεν για ανθεκτικότητα των αριθμών, αλλά εύθραυστη εικόνα για τον κλάδο, ο οποίος ήδη έχει φέρει στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025, με βάση τα επίσημα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, επιπλέον 1,79 δισ. ευρώ τουριστικές εισπράξεις σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι.
Ο απολογισμός της θερινής σεζόν
«Η χρονιά θα κλείσει θετικά. Δεν πρόκειται όμως για ένα ομοιογενές τοπίο. Υπάρχουν προορισμοί που πήγαν εξαιρετικά και άλλοι που έμειναν στάσιμοι, όπως και μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις κατηγορίες των επιχειρήσεων», δηλώνει ο κ. Χατζής. «Ουσιαστικά βλέπουμε μια αγορά που σταθεροποιείται με χαμηλότερες προοπτικές βελτίωσης για το άμεσο μέλλον συγκριτικά με τα προηγούμενα τρία χρόνια και με μεγαλύτερη εξάρτηση πλέον από λιγότερες αγορές. Αυτό σημαίνει ότι τα συνολικά νούμερα δεν έχουν μεγάλη διασπορά κινδύνου, εξαρτόμαστε υπέρμετρα από 4-5 χώρες (σ.σ.: για παράδειγμα, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία) και κάποιες βασικές γραμμές πτήσεων. Η εικόνα λοιπόν είναι θετική, αλλά εύθραυστη. Και το ζητούμενο δεν είναι απλώς οι αφίξεις, είναι να διατηρηθεί η αξία του προϊόντος σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ραγδαία».
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) κ. Γιάννης Χατζής
Η μεγάλη αντίφαση
Ο ίδιος απαντά και στη μεγάλη αντίφαση που καταγράφηκε τελικά φέτος, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία της ΤτΕ, με μεγάλη άνοδο τελικά των εισπράξεων το «θερμό» δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου, παρότι πολλοί ξενοδόχοι, επιχειρηματίες της εστίασης και καταστηματάρχες στους προορισμούς δήλωναν συνεχώς ότι «οι τουρίστες δεν ξοδεύουν». Επισημαίνεται εδώ ότι με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ, συνολικά στο οκτάμηνο οι αφίξεις ξεπέρασαν τα 25,9 εκατομμύρια ταξιδιώτες (+4,1% σε ετήσια βάση) και οι εισπράξεις τα 16,71 δισ. ευρώ, με μεγαλύτερη άνοδο από τις αφίξεις κατά 12%. Ενδιαφέρον έχουν και τα επιμέρους στοιχεία του διμήνου Ιουλίου – Αυγούστου με ένα σύνολο εισπράξεων άνω των 9 δισ. ευρώ για πρώτη φορά, αυξημένες κατά 1 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο περσινό δίμηνο.
«Η αλήθεια όμως είναι πιο σύνθετη», αντιτείνει ο πρόεδρος των ξενοδόχων. «Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν, αλλά όχι επειδή ο κάθε επισκέπτης άφησε ξαφνικά περισσότερα χρήματα. Αυξήθηκαν σε ένα περιβάλλον έντονου πληθωρισμού και ανατιμήσεων, όπου η ονομαστική άνοδος δεν σημαίνει απαραίτητα πραγματικό πλούτο. Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κινείται γύρω στο 3% ετησίως, άρα ένα μέρος της “ανόδου” είναι καθαρά λογιστικό. Η τελευταία έκθεση της Eurobank είναι αποκαλυπτική: από το 2011 έως το 2024 η πραγματική μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση ουσιαστικά δεν μεταβλήθηκε», αναφέρει ο κ. Χατζής. Ενδεικτικά, με βάση τη σχετική μελέτη της Εurobank, η μέση δαπάνη ανά διανυκτέρευση ανήλθε στα 89,7 ευρώ το 2024, από 68,6 ευρώ το 2010, καταγράφοντας έναν μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής ίσο με 1,9%. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει η μελέτη, ένα μέρος αυτής της αύξησης, αν όχι ολόκληρο, ήταν ονομαστικό: από το 2011 μέχρι το 2024 ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός στην κατηγορία των εστιατορίων και ξενοδοχείων ήταν 1,9% (2,5% ο αποπληθωριστής των εξαγωγών υπηρεσιών). Συνεπώς, σύμφωνα πάντα με τη μελέτη, ο πραγματικός μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της μέσης δαπάνης ανά διανυκτέρευση ήταν 0% την περίοδο 2011-2024 (-3,2% για τη μέση δαπάνη) και ο αντίστοιχος των ταξιδιωτικών εισπράξεων 3,9%. Οπως σχολιάζει ο πρόεδρος της ΠΟΞ, «η αύξηση των εισπράξεων προέρχεται τα τελευταία χρόνια σχεδόν εξ ολοκλήρου από τον όγκο των αφίξεων, όχι από την αξία ανά ταξίδι. Αυτό δείχνει ότι αν δεν υπάρξει στρατηγική παρέμβαση, θα παραμείνουμε εγκλωβισμένοι σε μια αγορά περισσότερων τουριστών που μένουν λιγότερο και ξοδεύουν λιγότερα. Η καθημερινότητα το επιβεβαιώνει. Οι ξενοδόχοι είδαν φέτος μέσες πληρότητες γύρω στο 80%, με τις τιμές στα ίδια περίπου επίπεδα με πέρυσι και το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPAR) ελαφρώς μειωμένο. Παράλληλα, η έκρηξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων διασπείρει ανεξέλεγκτα τη ζήτηση χωρίς υποδομές φιλοξενίας. Τα σούπερ μάρκετ κατέγραψαν άνοδο πωλήσεων 30% την τελευταία τριετία γιατί οι επισκέπτες ψωνίζουν πλέον για όλα – από το πρωινό μέχρι το βραδινό τους γεύμα. Αυτό, όμως, δεν αποτελεί θετική εξέλιξη. Οταν τα χρήματα κατευθύνονται στα ράφια αντί για τα τοπικά μαγαζιά και την εστίαση, η κοινωνία δεν ωφελείται ουσιαστικά, ωφελούνται μόνο οι αριθμοί, λογιστικά και πρόσκαιρα. Κι αυτό είναι το πραγματικό παζλ πίσω από τη “λαμπερή” εικόνα των ρεκόρ».
«Μην πυροβολούμε τη Μύκονο και τη Σαντορίνη»
Ο ίδιος σχολιάζει και το σκηνικό όπως διαμορφώθηκε φέτος με τις πιέσεις και τις απώλειες που καταγράφηκαν στους δύο premium προορισμούς της χώρας, τη Μύκονο και τη Σαντορίνη: «Δεν μπορούμε να δαιμονοποιούμε τη Μύκονο ή τη Σαντορίνη. Είναι τα πιο αναγνωρίσιμα brands της χώρας και σήκωσαν, μαζί με κάποιους άλλους προορισμούς, επί δεκαετίες στις πλάτες τους τη διεθνή εικόνα του ελληνικού τουρισμού. Οι πιέσεις που δέχονται σήμερα δεν είναι προϊόν “υπερανάπτυξης”, αλλά συνέπεια της έλλειψης υποδομών και στρατηγικού σχεδίου. Αντί λοιπόν να τους… πυροβολούμε με ευκολία, οφείλουμε να τους στηρίξουμε ώστε να αποτελέσουν πρότυπο βιώσιμης λειτουργίας και ανάπτυξης για τους υπόλοιπους προορισμούς. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να στρέφεται εναντίον των ισχυρών της brands. Αντιθέτως, πρέπει να προστατεύει και να επενδύει σε αυτά, γιατί μέσα από τη Μύκονο, τη Σαντορίνη και τους άλλους διεθνώς προβεβλημένους προορισμούς αντανακλάται η συνολική εικόνα της χώρας.
Η επιμήκυνση από τους ξένους…
Ο κ. Χατζής απαντά και στο ζήτημα του μεγάλου ζητούμενου, της επιμήκυνσης της σεζόν μέσα στο φθινόπωρο, σε συνέχεια της τάσης που παρατηρείται γενικότερα στην Ευρώπη, με περισσότερα ταξίδια των Ευρωπαίων εκτός της υψηλής περιόδου αιχμής προς αποφυγή πολυκοσμίας, υψηλών τιμών, αλλά και υψηλών θερμοκρασιών. Επισημαίνεται εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC), ο επίσημος οργανισμός που εκπροσωπεί 36 Εθνικούς Οργανισμούς Τουρισμού των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στο πλαίσιο των επαναλαμβανόμενων τριμηνιαίων αναλύσεων που πραγματοποιεί για τις προθέσεις στα ταξίδια των Ευρωπαίων σε συνεργασία με την Mindhaus, διαπιστώνει στην τελευταία του ανάλυση (Οκτώβριος 2025) ότι η πρόθεση των Ευρωπαίων να ταξιδέψουν παραμένει ισχυρή για το επόμενο εξάμηνο – μέσα στο φθινόπωρο και τον χειμώνα. Από τα φετινά ευρήματα έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι υπάρχει αύξηση της ζήτησης για το επόμενο διάστημα κατά 7% σε σχέση με πέρυσι για τους προορισμούς στη Νότια Ευρώπη και ευρύτερα τη Μεσόγειο, με τους Ευρωπαίους ταξιδιώτες να δηλώνουν ότι διάκεινται θετικά σε ποσοστό 52% από 45% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό πέρυσι.
Για την Ελλάδα, όπως δηλώνει ο πρόεδρος της ΠΟΞ, ήδη τα πρώτα σημάδια επιμήκυνσης είχαν φανεί πέρυσι το φθινόπωρο, η οποία όμως δεν είναι γενικευμένη και αφορά πολύ συγκεκριμένους προορισμούς. «Σε Ρόδο και Κρήτη υπάρχουν σαφή σημάδια με περισσότερους ξένους επισκέπτες. Ο Σεπτέμβριος ήταν ιδιαίτερα καλός, ενώ ο Οκτώβριος διατηρεί αξιοπρεπείς πληρότητες, ιδίως σε ξενοδοχεία που έχουν επενδύσει σε θεματικές εμπειρίες ή έχουν αναπτύξει συνεργασίες με αεροπορικές εταιρείες. Γενικότερα, όμως, η επιμήκυνση της σεζόν δεν έρχεται τυχαία, είναι αποτέλεσμα σχεδίου, δουλειάς και συνέπειας. Εκεί όπου οι πτήσεις μειώθηκαν ή δεν προχώρησαν τα απαραίτητα τοπικά έργα οι δείκτες εμφάνισαν πτώση».
…και η στροφή των Ελλήνων
Ο ίδιος σχολιάζει και αυτό που ακούστηκε κατά κόρον φέτος το καλοκαίρι για τον εσωτερικό τουρισμό, ότι πολλοί Ελληνες προτίμησαν να ταξιδέψουν στην ηπειρωτική χώρα αντί για τα νησιά λόγω κόστους: «Είδαμε ένα μέρος του ελληνικού κοινού να στρέφεται σε ηπειρωτικούς οδικούς προορισμούς, πιο οικονομικούς, για να αποφύγει το αυξημένο μεταφορικό κόστος των νησιών. Είναι λογική αντίδραση, και καλό είναι να τη δούμε όχι ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία για επιμερισμό της εσωτερικής τουριστικής δραστηριότητας σε περισσότερες περιοχές και σε μεγαλύτερο χρονικό εύρος μέσα στη χρονιά».
«Εθνικό σπορ» η μετάθεση ευθυνών
Σε αυτή τη συγκυρία, με το 2025 να αποτελεί τελικά το νέο έτος αναφοράς για τον κλάδο από πλευράς επιδόσεων, τα βασικά ζητήματα που προτάσσει ο κλάδος, χωρίς όμως πλέον να υπάρχουν και τα ανάλογα περιθώρια, έχουν να κάνουν με τη μετάθεση ευθυνών και την έλλειψη ανταποδοτικότητας στους προορισμούς, ειδικά σε ό,τι έχει να κάνει με τις υποδομές: «Το μεγαλύτερό μας πρόβλημα είναι ότι όλοι μεταθέτουν την ευθύνη στους άλλους. Το παιχνίδι της μετάθεσης ευθυνών έχει γίνει σχεδόν… εθνικό σπορ. Οι υποδομές σε πολλούς προορισμούς βρίσκονται στο όριό τους και κανείς δεν έχει ξεκάθαρο πλαίσιο ευθύνης. Η Αυτοδιοίκηση συχνά συγχέει τον τουρισμό με τις δημόσιες σχέσεις: θεωρεί ότι αν συμμετάσχει σε δύο εκθέσεις, έχει επιτελέσει το έργο της. Αν όμως δεν μπορεί να κρατήσει καθαρούς τους δρόμους και τις παραλίες, τότε το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Ο τουρισμός χρειάζεται διοίκηση, σχέδιο και συντονισμό, όχι μόνο προβολή. Και αυτό είναι που μας ανησυχεί περισσότερο για το 2026: ότι οι ίδιες δομικές αδυναμίες θα έχουν αυξανόμενη σημασία στο άμεσο μέλλον».
Η έλλειψη ανταποδοτικότητας
Ο πρόεδρος της ΠΟΞ σχολιάζει και το γενικότερο θέμα της μη ανταποδοτικότητας των τελών που επιβάλλονται στους επισκέπτες, το οποίο επανέρχεται συνεχώς στο τραπέζι με διαφορετικές αφορμές, με πιο πρόσφατη το νέο «πολιτιστικό» τέλος υπέρ του Δήμου Ζαγορίου, ο οποίος συγκαταλέγεται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ως Πολιτιστικό Τοπίο. «Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα με την έννοια του ανταποδοτικού τέλους όπως εφαρμόζεται στην Ελλάδα σήμερα γιατί λείπει πρώτα απ’ όλα η διαφάνεια. Το κράτος και η Αυτοδιοίκηση χρησιμοποιούν τον τουρισμό σαν ταμείο, χωρίς καμία λογοδοσία για το πού πηγαίνουν τα έσοδα από τέλη και φόρους. Δεν είναι μόνο θέμα ποσού, είναι και θέμα εμπιστοσύνης. Αν το κάθε ευρώ που πληρώνει ο επισκέπτης επιστρέφει στον προορισμό με έργα ορατά, όπως καθαριότητα, ύδρευση, σήμανση κ.λπ., τότε έχει πράγματι νόημα. Αν όμως μπαίνει σε ένα γενικό κουμπαρά που καλύπτει πάσης φύσεως δαπάνες, είναι άδικο και αντιπαραγωγικό. Η χώρα δεν χρειάζεται περισσότερους φόρους και τέλη, χρειάζεται περισσότερη σοβαρότητα στο πώς τους αξιοποιεί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το τέλος ανθεκτικότητας για την κλιματική κρίση, που φέτος θα φτάσει σχεδόν τα 600 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για ένα άδικο τέλος, το οποίο επιβαρύνει αποκλειστικά τη φιλοξενία, ενώ θα έπρεπε να επιμερίζεται σε ολόκληρη την εθνική οικονομία, καθώς ο τουρισμός στηρίζει οριζόντια κάθε κλάδο της. Εξ όσων αντιλαμβανόμαστε, όλα τα έσοδα του τέλους διοχετεύονται σε αποζημιώσεις για ζημιές που προκλήθηκαν από φυσικές καταστροφές. Δεν υπάρχει καμία ανταπόδοση στους προορισμούς από τους οποίους αυτά τα χρήματα εισπράττονται. Ούτε έργα υποδομής, ούτε παρεμβάσεις που να θωρακίζουν το μέλλον του τουρισμού ή να βελτιώνουν την καθημερινότητα του Ελληνα πολίτη που ζει σε αυτούς τους τόπους. Με απλά λόγια, πολύτιμα χρήματα που πληρώνονται από τους επισκέπτες μας για να διασφαλίσουν το αύριο του ελληνικού τουρισμού χρησιμοποιούνται για να καλύψουν ανάγκες που θα έπρεπε να καλύπτονται από άλλες φορολογικές πηγές. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι τουριστικοί προορισμοί, και μαζί τους οι κάτοικοί τους, να στερούνται πόρους που θα μπορούσαν να μεταφραστούν σε καθαριότητα, οδικά έργα, ύδρευση, αστική ανανέωση, σκίαση, βασικές υποδομές φιλοξενίας. Αντί να βλέπουν χειροπιαστά έργα που να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη, βλέπουν τα χρήματα να φεύγουν και τον προορισμό τους να μένει στάσιμος. Ο πολίτης κάθε μεγαλύτερου ή μικρότερου προορισμού, σε Κέρκυρα, Πάτρα, Χίο, οφείλει να γνωρίζει ότι το τέλος που πλήρωσε ο επισκέπτης γύρισε πίσω ως έργο στον τόπο του».
Τα πρώτα μηνύματα του 2026
Ποια είναι τα πρώτα μηνύματα για το 2026; «Αυτή τη στιγμή τα μηνύματα είναι συγκρατημένα. Η ζήτηση υπάρχει, αλλά οι προκρατήσεις δεν δείχνουν ακόμα σαφή τάση. Η πραγματική εικόνα θα φανεί μετά την έκθεση του Λονδίνου. Οι αγορές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης δείχνουν κόπωση, οι Αμερικανοί παραμένουν σταθεροί, ενώ περιμένουμε την Ινδία, που αρχίζει να δείχνει κινητικότητα.
Ομως, όλοι πια ζυγίζουν προσεκτικά το κόστος ζωής και τις ισοτιμίες. Δεν αρκεί η ομορφιά της Ελλάδας, χρειάζεται καθαρή αξία και σταθερή εμπειρία. Το 2025 ο ελληνικός τουρισμός κλείνει μια χρονιά με καλά αποτελέσματα αλλά και πολλά ερωτήματα. Οι αριθμοί δείχνουν ανθεκτικότητα, αλλά πίσω τους υπάρχει μια αγορά που πιέζεται και, όπως πάντα, η ευθύνη δεν ανήκει μόνο σε μία πλευρά. Ανήκει σε όλους μας, από την Πολιτεία μέχρι κάθε επαγγελματία που με συνέπεια και αφοσίωση κρατά ζωντανή την ουσία της ελληνικής φιλοξενίας».
Διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού
Η ισχύς του Ενιαίου Πιστοποιητικού Οικονομικής Ενημερότητας θα είναι:
• Δίμηνη, όταν δεν υπάρχουν οφειλές προς την ΑΑΔΕ ή τον ΕΦΚΑ.
• Μηνιαία, όταν υπάρχουν ρυθμισμένες ή μη ληξιπρόθεσμες οφειλές ή οφειλές σε αναστολή.
Το φιλόδοξο έργο, που σχεδιάστηκε για να μειώσει τη γραφειοκρατία και να απλοποιήσει τις συναλλαγές, παραμένει για την ώρα σε αναμονή, με το χρονοδιάγραμμα να εξαρτάται από την επίλυση των τεχνικών ζητημάτων που καθυστερούν τη σύνδεση των συστημάτων ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ.
Πηγή: newmoney.gr
