• Ένα μνημείο 2.400 ετών βυθίζεται στη λήθη, ενώ η πολιτεία αδρανεί
Το μνημείο της Δωρικής Κρήνης στον Φιλέρημο, ένα αριστούργημα του 4ου αιώνα π.Χ., στέκει σήμερα αβοήθητο, εκτεθειμένο, σχεδόν εγκαταλελειμμένο στη μοίρα του. Στη νότια πλαγιά του βουνού, εκεί όπου άλλοτε οι Δωριείς τίμησαν την Πολιάδα Αθηνά με ένα εξαιρετικής τεχνικής υδροδοτικό έργο, τώρα κυριαρχεί η εικόνα της φθοράς.
Η Δωρική Κρήνη που θαύμασε ο Γιώργος Σεφέρης και ύμνησαν οι μεγάλοι Ρόδιοι ποιητές Ν. Κωνσταντινίδης, Α. Βρόντης έχει αφεθεί ολοκληρωτικά στη μοίρα της. Η Δωρική Κρήνη δεν καταστρέφεται απλώς από τον χρόνο. Καταστρέφεται από αδιαφορία. Από σιωπή. Από κρατική αμέλεια, που μοιάζει πλέον συστηματική.
Θλιβερή εικόνα
Το μνημείο που άλλοτε υδροδοτούσε ολόκληρη την Παστίδα μέχρι το 1995, σήμερα στέκει ξεχασμένο, ανοιχτό σε φθορές, κατολισθήσεις, διάβρωση και πλήρη απουσία συντήρησης. Το νερό, που επί αιώνες αποτελούσε τον παλμό της, τώρα «χάνεται» ανεξέλεγκτα στο χώμα, υπονομεύοντας τη στατικότητα της ανατολικής βουνοπλαγιάς.
Την εικόνα εγκατάλειψης σχολιάζουν στα ΜΜΕ, ζητώντας την παρέμβαση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, μήπως σωθεί το μνημείο, συμπολίτες μας που δεινοπάθησαν να ανεβούν από τον περιφερειακό δρόμο πυρασφάλειας από το στρατόπεδο της Παστίδας προς την Δωρική Κρήνη. «Πλήρης απογοήτευσης. Τι να πω ότι ενώ υπάρχει χρόνια αυτή η πέτρινη όμορφη σκάλα που κατεβαίνει κατευθείαν στον κρήνη, είναι διαρκώς κλειστή; Πόσο δύσκολο είναι να καθαριστούν οι σκάλες -που είναι με φερτά υλικά από τις περσινές νεροποντές- και επιτέλους πότε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκάνησου, θα επισκευάσει το μνημείο. Η μόνη ελπίδα σωτήριας είναι και αυτό να το αναλάβει η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου που σε σύγκριση με τους υπόλοιπους είναι αποτελεσματικός φορέας υλοποίησης έργων» δηλώνει ο επιχειρηματίας Αντώνης Χαρίτος. Σημειώνεται ότι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ανέλαβε και την «Ανάδειξη και διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου Φιλερήμου», που υλοποιήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Νότιο Αιγαίο 2014 – 2020» και ολοκληρώθηκε με προϋπολογισμό 1,3 εκατ. ευρώ. Η πρόσβαση προς την Κρήνη παραμένει δύσκολη και το μονοπάτι (καθαριζόταν χάρη στις προσπάθειες του αείμνηστου Προέδρου της Δημοτικής Κοινότητας Παστίδας Σάββα Πάττα) έχει και πάλι αρχίσει να κλείνει. Κάθε βήμα στο χώρο μαρτυρά σιωπή, διάλυση, εγκατάλειψη. Το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να ενεργοποιηθεί. Όμως οι χρόνοι, δεν συμβαδίζουν με τους χρόνους της φθοράς. Και η Δωρική Κρήνη δεν έχει πια περιθώριο αναμονής.
Ο Σεφέρης στη Δωρική Κρήνη
Την ιστορική Δωρική Κρήνη είχε επισκεφθεί, συνοδευόμενος από τον Ροδίτη πεζογράφο Νίκο Κασδάγλη, ο νομπελίστας Γιώργος Σεφέρης. Η τελευταία επίσκεψή του στο νησί παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, καθώς διασώθηκε από τη γραφίδα του Κασδάγλη σε ένα κείμενο που δημοσιεύθηκε το 1995 στο περιοδικό «Το Δέντρο» και αργότερα, το 2000, σε μικρό βιβλίο με τίτλο «Ο Σεφέρης στη Δωρική Κρήνη» (τυπογραφείο «Τέχνη» Μ. Βρατσάλη).Επιστρέφοντας από την Κύπρο, ο Σεφέρης και η σύζυγός του Μάρω έφτασαν στη Ρόδο στις 5 Νοεμβρίου 1969. Στο λιμάνι τούς υποδέχθηκαν ο ανιψιός του, Στέλιος Σεφεριάδης, και ο Νίκος Κασδάγλης. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του τελευταίου, ο ποιητής κατέβηκε με δυσκολία από το καράβι, καθώς αντιμετώπιζε πρόβλημα στο βάδισμα. Αργότερα, στο σπίτι της οικογένειας Κασδάγλη, ο Νίκος τού μίλησε για το μνημείο της Δωρικής Κρήνης στη Φιλέρημο. Παρά τις επιφυλάξεις των συζύγων, ο Σεφέρης επέμεινε να το επισκεφθεί. Η πρόσβαση ήταν εξαιρετικά δύσκολη, όμως κατάφεραν να φθάσουν στο μνημείο. Ο ποιητής, αφού το περιεργάστηκε προσεκτικά, ενθουσιάστηκε. Επέστρεψαν καθυστερημένα στο σπίτι και λίγο αργότερα αναχώρησαν για το λιμάνι. Η περιγραφή του Κασδάγλη παραμένει συγκλονιστική: «Χαίρεται με τη ματιά τη στενή δασωμένη κοιλάδα που μας χωρίζει από τ’ απέναντι βουνά, που μας κρύβουν τη θάλασσα. Η Δωρική Κρήνη. Περιερχόμαστε το φράχτη και χαϊδεύει με τη ματιά τα μικρά κεφάλια των λιονταριών και τους λεπτούς καλογραμμένους κίονες. Κοντοστέκεται κάθε τόσο και γυρίζει πίσω, στην κοιλάδα, σαν να προσπαθεί να δέσει κάθε λεπτομέρεια της κρήνης με τον χώρο που την περιβάλλει. […] Παίρνουμε πίσω το στρωμένο με πευκοβελόνες μονοπάτι, και μιλάει αισιόδοξα, θριαμβευτικά σχεδόν.»
Η απόφαση του Σεφέρη να κατέβει τη μακριά μαρμάρινη σκάλα –παρότι δυσκολευόταν ακόμα και στο καράβι– φανερώνει τη βαθιά του αγάπη για κάθε ψηφίδα αυτού που ονόμαζε «ελληνισμό». Η επίσκεψή του στη Δωρική Κρήνη προσλαμβάνει, σχεδόν ασυναίσθητα, τον χαρακτήρα ενός ύστατου προσκυνήματος, ενός φόρου τιμής σε έναν κόσμο που μελέτησε, αγάπησε και καθόρισε το πνευματικό του έργο, όπως σημειώνει ο Δ. Κόκκινος.
