• Ο Δήμος Ρόδου συνεχίζει με επιφύλαξη τη ρύθμιση των χρεών του προς τον e-ΕΦΚΑ, ενώ η εκκρεμής δικαστική διαδικασία αφορά στον χαρακτήρα και στη νομιμότητα της συνυπευθυνότητάς του για οφειλές υπό εκκαθάριση δημοτικών ανωνύμων εταιρειών
Η εκδίκαση των εφέσεων του Δήμου Ρόδου κατά του e-ΕΦΚΑ για το ζήτημα των ασφαλιστικών οφειλών ύψους άνω των επτά εκατομμυρίων ευρώ αναβλήθηκε χθες και επαναπροσδιορίστηκε για τις 25 Σεπτεμβρίου 2026.
Η υπόθεση, η οποία αποτελεί μία από τις πλέον σύνθετες δικαστικές διαμάχες μεταξύ Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ασφαλιστικού φορέα, παραμένει σε εκκρεμότητα επί σειρά ετών, με τον Δήμο να έχει υπαχθεί στη ρύθμιση των οφειλών βάσει του Ν. 4611/2019, αλλά με ρητή επιφύλαξη ως προς την αναγνώριση οποιασδήποτε συνυπευθυνότητας.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η υπόθεση έχει τις ρίζες της στο 2013, όταν με απόφαση της διευθύντριας του Περιφερειακού Υποκαταστήματος ΙΚΑ – ΕΤΑΜ Ρόδου (21109/8-11-2013) βεβαιώθηκαν σε βάρος του Δήμου Ρόδου οφειλές ύψους 7.028.252,28 ευρώ, προερχόμενες από δύο υπό εκκαθάριση δημοτικές επιχειρήσεις: την Αναπτυξιακή Δωδεκανησιακή Εταιρεία Κατασκευών – Μελετών Α.Ε. (ΑΔΕΚΑΜ) του πρώην Δήμου Πεταλούδων και την Αναπτυξιακή Διαδημοτική Εταιρεία Κατασκευών και Τουρισμού Α.Ε. (ΑΔΕΚΤ) του πρώην Δήμου Ροδίων. Οι απαιτήσεις αυτές, με τις προσαυξήσεις, σήμερα πλησιάζουν τα 7 εκατομμύρια ευρώ.
Ο Δήμος Ρόδου αντέδρασε άμεσα ασκώντας Ανακοπή το 2017, ζητώντας την ακύρωση της πράξης συνυπευθυνότητας, η οποία έγινε εν μέρει δεκτή με την απόφαση Α284/2021 του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου.
Το Πρωτοδικείο αναγνώρισε την παραγραφή οφειλών έως 31 Δεκεμβρίου 2001, ωστόσο δεν έκανε δεκτούς τους υπόλοιπους ισχυρισμούς του Δήμου περί μη ύπαρξης συνυπευθυνότητας. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2021, με απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, εγκρίθηκε η άσκηση έφεσης ενώπιον του Μονομελούς Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς.
Τα νομικά επιχειρήματα του Δήμου Ρόδου
Η έφεση που έχει ασκήσει ο Δήμος, σύμφωνα με το σχετικό δικόγραφο, στηρίζεται σε τρεις κύριους άξονες:
-Έλλειψη συνυπευθυνότητας:
Ο Δήμος υποστηρίζει ότι οι οφειλές των ΑΔΕΚΑΜ και ΑΔΕΚΤ δεν μπορούν να μετακυλιστούν αυτοδικαίως στους ΟΤΑ, καθώς πρόκειται για ανώνυμες εταιρείες, και όχι για αμιγείς ή κοινωφελείς επιχειρήσεις. Για τις πρώτες, η νομοθεσία προβλέπει δυνητική και όχι υποχρεωτική ανάληψη χρεών από τον Δήμο, έπειτα από ρητή αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου με απόλυτη πλειοψηφία.
Κατά τον Δήμο Ρόδου, η απόφαση του 2013 με την οποία αποδόθηκε συνυπευθυνότητα εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής της αυτοτέλειας των ΟΤΑ που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα, καθώς επεκτείνει αυθαίρετα οικονομικά βάρη χωρίς σχετική νομοθετική πρόβλεψη.
-Παραγραφή των απαιτήσεων:
Ο δεύτερος λόγος έφεσης αφορά την παραγραφή μεγάλου μέρους των οφειλών. Επικαλούμενος τις διατάξεις του Α.Ν. 1846/1951 και τη σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο Δήμος υποστηρίζει ότι οι απαιτήσεις του ΕΦΚΑ για εισφορές και προσαυξήσεις έχουν υποπέσει σε δεκαετή ή πενταετή παραγραφή, καθώς αφορούν ασφαλιστικές υποχρεώσεις που ανάγονται σε περιόδους πριν το 2000.
-Ακυρότητα επιβολής πρόσθετων τελών:
Ο Δήμος επικαλείται ότι ακόμη και αν θεωρηθεί νόμιμη η συνυπευθυνότητά του, η πράξη βεβαίωσης του ΕΦΚΑ είναι αόριστη και πλημμελής, αφού δεν συνοδεύεται από χρηματικό κατάλογο με σαφή διάκριση κύριων οφειλών και πρόσθετων τελών. Επικουρικά, προβάλλεται ότι τα πρόσθετα τέλη δεν μπορούν να καταλογιστούν, βάσει του άρθρου 10 του Ν. 4071/2012 και της εγκυκλίου 62/2013 του ΙΚΑ–ΕΤΑΜ, που προβλέπουν απαλλαγή από προσαυξήσεις για τέτοιες περιπτώσεις.
Η στάση του Δήμου και η προσωρινή ρύθμιση των οφειλών
Παράλληλα με τη δικαστική διαδικασία, ο Δήμος Ρόδου προχώρησε το 2019 σε ρύθμιση των οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ με βάση τον Ν. 4611/2019. Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (789/2019) όριζε ρητώς ότι η υπαγωγή στη ρύθμιση δεν συνιστά αναγνώριση συνυπευθυνότητας ή αποδοχή της οφειλής, αλλά γίνεται με επιφύλαξη έως ότου κριθεί οριστικά η υπόθεση από τη Δικαιοσύνη.
Σε περίπτωση δε που η έφεση γίνει δεκτή και οι πράξεις συνυπευθυνότητας ακυρωθούν, ο Δήμος προτίθεται να ζητήσει την επιστροφή των καταβληθέντων ποσών ως αχρεωστήτως καταβληθέντων.
Η οικονομική και θεσμική διάσταση της διαμάχης
Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει μια ευρύτερη θεσμική σύγκρουση ανάμεσα στους δήμους και το ασφαλιστικό σύστημα για το ποιος φέρει την ευθύνη των παλαιών χρεών δημοτικών εταιρειών που λειτουργούσαν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Το βασικό ερώτημα είναι αν ένας ΟΤΑ μπορεί να θεωρείται αυτοδικαίως υπεύθυνος για επιχειρήσεις που, αν και δημοτικές, διέπονταν από κανόνες ιδιωτικής οικονομίας.
Η θέση του Δήμου Ρόδου εδράζεται στη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ. Η
αποδοχή της αντίθετης άποψης, υποστηρίζουν οι νομικοί του εκπρόσωποι, θα δημιουργούσε δεδικασμένο που θα μπορούσε να επιβαρύνει δυσανάλογα τους δήμους σε όλη τη χώρα, οδηγώντας τους να καλύπτουν χρέη ανεξάρτητων επιχειρήσεων χωρίς δική τους ευθύνη.
Η συνέχεια
της υπόθεσης
Η εκδίκαση των εφέσεων έχει πλέον μετατεθεί για τις 25 Σεπτεμβρίου 2026, αφήνοντας ανοιχτό ένα κεφάλαιο με σημαντικές οικονομικές προεκτάσεις τόσο για τον Δήμο Ρόδου όσο και για τον e-ΕΦΚΑ. Μέχρι τότε, η ρύθμιση των οφειλών θα συνεχιστεί κανονικά, ενώ η τελική κρίση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά θα καθορίσει όχι μόνο την τύχη των περίπου εννέα εκατομμυρίων ευρώ αλλά και το νομικό προηγούμενο σχετικά με τη συνυπευθυνότητα των ΟΤΑ στις οφειλές των ανωνύμων δημοτικών εταιρειών.
Η υπόθεση, που αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολύπλοκων σχέσεων ανάμεσα στη διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση, παραμένει σε αναμονή μιας απόφασης που θα καθορίσει το πλαίσιο ευθύνης των δήμων σε ολόκληρη τη χώρα.
