• Η Δικαιοσύνη επιδίκασε αποζημίωση 800 ευρώ και αναγνώρισε ότι η σεξουαλική παρενόχληση συνιστά προσβολή προσωπικότητας • Tο δικαστήριο στάθμισε μαρτυρίες, καταγγελίες στην Επιθεώρηση Εργασίας και εσωτερικούς ελέγχους της εταιρείας
Σε μια υπόθεση που φωτίζει ρεαλιστικά τα όρια και τα εργαλεία προστασίας της αξιοπρέπειας στον χώρο εργασίας, το Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου, δικάζοντας με τις ειδικές διατάξεις των μικροδιαφορών, έκρινε ότι εργαζόμενος υπέστη σεξουαλική παρενόχληση από τον τότε προϊστάμενό του σε σούπερ μάρκετ στη Ρόδο.
Το Δικαστήριο έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή του παθόντος και επιδίκασε συνολικό ποσό 800 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, πλέον νόμιμων τόκων, καθώς και 120 ευρώ για δικαστικά έξοδα.
Η εργασιακή σχέση και το πλαίσιο εξουσίας
Ο ενάγων, νεαρός κάτοικος Ρόδου, προσελήφθη τον Ιανουάριο του 2024 ως μερικώς απασχολούμενος υπάλληλος. Ο εναγόμενος, κάτοικος επίσης Ρόδου, είχε ήδη προσληφθεί ως υπεύθυνος του καταστήματος και κατείχε θέση προϊσταμένου. Η σχέση αυτή δημιούργησε σαφή εξάρτηση του εργαζομένου από τον προϊστάμενο, καθώς εκείνος είχε καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση του ωραρίου, την αξιολόγηση και τη διατήρηση της θέσης εργασίας.
Το πλαίσιο αυτό εξουσίας ενίσχυσε το κλίμα φόβου που βίωσε ο ενάγων όταν άρχισε να δέχεται ανεπίτρεπτες συμπεριφορές.
Η πρώτη προσβλητική ενέργεια σημειώθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024, όταν ο προϊστάμενος απέστειλε στον εργαζόμενο μήνυμα στο κινητό του με άσεμνο και σεξιστικό περιεχόμενο. Το μήνυμα αυτό, που έφερε ξεκάθαρο σεξουαλικό υπονοούμενο, προκάλεσε έντονη αμηχανία στον εργαζόμενο, ο οποίος, υπό τον φόβο αντιποίνων, δεν αντέδρασε τότε επίσημα.
Το γεγονός αυτό φέρεται να αποτέλεσε, ωστόσο, την πρώτη ένδειξη της πρόθεσης του προϊσταμένου να ξεπεράσει τα όρια της επαγγελματικής συμπεριφοράς.
Η κορύφωση ήρθε στις 20 Απριλίου 2024. Ο ενάγων επισκέφθηκε το κατάστημα εκτός ωραρίου, συνοδευόμενος από τη σύντροφό του. Ο προϊστάμενος φέρεται να τον πλησίασε και, χωρίς συναίνεση, να τον θώπευσε στα οπίσθια. Αμέσως μετά, με κίνηση που παρέπεμπε σε εκφοβισμό, φέρεται να έφερε το δάχτυλό του στα χείλη του ζητώντας σιωπή και ψιθύρισε μια φράση με ξεκάθαρο σεξουαλικό και προσβλητικό περιεχόμενο. Το περιστατικό αυτό υπήρξε τραυματικό για τον εργαζόμενο, καθώς εκτυλίχθηκε παρουσία της συντρόφου του και εξέθεσε δημόσια την προσωπική του αξιοπρέπεια.
Η καταγγελία και η παρέμβαση της Επιθεώρησης Εργασίας
Λίγες ημέρες αργότερα, ο εργαζόμενος προχώρησε σε επίσημη καταγγελία στην Επιθεώρηση Εργασίας. Καταγράφηκε το Δελτίο Εργατικής Διαφοράς και στις 21 Ιουνίου 2024 εκδόθηκε Πόρισμα για την υπόθεση. Στο Πόρισμα, η Επιθεώρηση τόνιζε την ανάγκη απαρέγκλιτης τήρησης του θεσμικού πλαισίου κατά της βίας και παρενόχλησης, υπογραμμίζοντας την υποχρέωση της εργοδοσίας να λάβει μέτρα προστασίας των εργαζομένων. Παράλληλα, ο εσωτερικός μηχανισμός κανονιστικής συμμόρφωσης της εταιρείας ενεργοποιήθηκε, ενώ ο εναγόμενος, αντιλαμβανόμενος τις συνέπειες, υπέβαλε οικειοθελώς την παραίτησή του στις 11 Μαΐου 2024.
Οι μαρτυρίες και τα αποδεικτικά στοιχεία
Η υπόθεση έφθασε στο Δικαστήριο συνοδευόμενη από ένα πλούσιο φάσμα αποδεικτικού υλικού, το οποίο εξέτασε διεξοδικά ο δικαστής. Από τις δύο πλευρές κατατέθηκαν νομότυπα έγγραφα και υπομνήματα, που αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη των θέσεων των διαδίκων. Καθοριστική υπήρξε η κατάθεση συναδέλφου του ενάγοντος, ο οποίος βεβαίωσε ως αυτόπτης μάρτυρας ότι είδε τον εναγόμενο να προβαίνει στη χειρονομία που καταγγέλθηκε και αποκάλυψε επιπλέον ότι και ο ίδιος είχε γίνει στόχος σεξιστικών σχολίων στο παρελθόν.
Από την άλλη πλευρά, εργαζόμενοι που εμφανίστηκαν να υπερασπίζονται τον εναγόμενο υποστήριξαν ότι δεν αντιλήφθηκαν περιστατικά παρενόχλησης στον χώρο εργασίας. Ωστόσο, το Δικαστήριο έκρινε ότι η απλή μη παρατήρηση ενός περιστατικού δεν αρκεί για να αμφισβητηθούν τα αποδεδειγμένα γεγονότα, ειδικά όταν αυτά επιβεβαιώνονται από αξιόπιστη και ευθέως σχετική μαρτυρία. Η στάθμιση των καταθέσεων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συμπεριφορά του εναγομένου ήταν πράγματι αυτή που περιγράφεται στην αγωγή.
Η νομική θεμελίωση
Στην αιτιολογία της απόφασης, το Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου ανέλυσε διεξοδικά το νομικό πλαίσιο που διέπει τέτοιου είδους υποθέσεις. Έκανε αναφορά στα άρθρα 57 και 59 του Αστικού Κώδικα, τα οποία κατοχυρώνουν το δικαίωμα προστασίας της προσωπικότητας από κάθε παράνομη προσβολή. Στη συνέχεια επικαλέστηκε το άρθρο 914 ΑΚ, που αφορά την αδικοπραξία και θεμελιώνει την υποχρέωση αποζημίωσης σε περίπτωση ζημιογόνου και παράνομης πράξης. Επίσης, το άρθρο 932 ΑΚ, που προβλέπει τη δυνατότητα καταβολής χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, κρίθηκε απόλυτα εφαρμοστέο στην προκειμένη περίπτωση.
Η απόφαση δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο άρθρο 337 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο αφορά την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν αυτή συντελείται με ασελγείς χειρονομίες ή λεκτικές πράξεις. Σύμφωνα με το Δικαστήριο, οι πράξεις του εναγομένου συνιστούσαν σοβαρή παραβίαση της προσωπικότητας του εργαζόμενου, υπερέβαιναν κατά πολύ τα όρια της κοινωνικής ανεκτικότητας και αποτελούσαν ευθεία προσβολή της αξιοπρέπειάς του.
Η αγωγή έγινε εν μέρει δεκτή. Ο εναγόμενος υποχρεώθηκε να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 800 ευρώ, με τον νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής έως και την πλήρη εξόφληση. Επιπλέον, του επιβλήθηκε να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα του ενάγοντος, τα οποία ορίστηκαν στο ποσό των 120 ευρώ.
Ο ενάγων εκπροσωπήθηκε από τον δικηγόρο κ. Αριστείδη Τσάτσο και ο εναγόμενος από τον κ. Νικηφόρο Παπανικόλα.
