• Με την υπ’ αριθμ. 406/2025 απόφαση, το Δικαστήριο δεν μπήκε στην ουσία των ισχυρισμών του Ιδρύματος, διατηρώντας σε ισχύ τις πράξεις ταμειακής βεβαίωσης και τις ειδοποιήσεις χρεών που το βαρύνουν
Μία υπόθεση που φέρνει στο προσκήνιο το ευαίσθητο ζήτημα της φορολογικής μεταχείρισης κοινωφελών ιδρυμάτων εκδικάστηκε στο Μονομελές Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου.
Το Δικαστήριο, με πρόσφατη απόφασή του, έκρινε τυπικώς απαράδεκτη την ανακοπή που είχε καταθέσει το Ίδρυμα Υποτροφιών Ρόδου «Εμμανουήλ Χρ. Σταματίου και Μαίρη Χρ. Σταματίου – Παπαδάκη», το οποίο αμφισβητούσε αποφάσεις του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) και της Δ.Ο.Υ. Ρόδου.
Η απόφαση αυτή αφήνει ανοιχτά σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ερμηνεία της έννοιας του «τελευταίου κατόχου» κληρονομιαίων ακινήτων και τη δυνατότητα ενός κοινωφελούς ιδρύματος να αμυνθεί απέναντι σε διοικητικές πράξεις με βαρύ οικονομικό αποτύπωμα.
Το υπόβαθρο της υπόθεσης
Το Ίδρυμα συστάθηκε το 2002 με συμβολαιογραφικές πράξεις και τα σχετικά διατάγματα που δημοσιεύθηκαν στο ΦΕΚ. Στόχος του είναι η χορήγηση υποτροφιών σε νέους της Ρόδου. Με την ίδρυσή του, η ιδρύτρια, κα Μαίρη Σταματίου – Παπαδάκη, μεταβίβασε την ψιλή κυριότητα τεσσάρων ακινήτων στο Ίδρυμα, διατηρώντας όμως το δικαίωμα επιφάνειας μέχρι τον θάνατό της, που επήλθε το 2012. Με διαθήκη της, όρισε συγκληρονόμους δύο γυναίκες, οι οποίες παρέμειναν παράλληλα με το Ίδρυμα σε σχέση με την περιουσία.
Τα χρόνια που ακολούθησαν, το ΚΕΑΟ και η Δ.Ο.Υ. Ρόδου εξέδωσαν εις βάρος του Ιδρύματος δύο πράξεις ταμειακής βεβαίωσης και μία ατομική ειδοποίηση χρεών, με τις οποίες το χαρακτήρισαν «τελευταίο κάτοχο» των συγκεκριμένων ακινήτων. Η συνέπεια ήταν να καταλογιστούν σε βάρος του φόροι και εισφορές χωρίς να έχει προηγηθεί τελεσίδικη δικαστική κρίση.
Οι λόγοι της προσφυγής
Η ανακοπή του Ιδρύματος, που κατατέθηκε στις 13 Ιουνίου 2024, στηρίχθηκε σε τέσσερις κύριους άξονες:
• Ότι η αιτιολόγηση της ειδοποίησης ήταν ατελής και δεν εξηγούσε επαρκώς τον χαρακτηρισμό «τελευταίος κάτοχος».
• Ότι παραβιάστηκε η αρχή της προηγούμενης ακρόασης, αφού δεν είχε κληθεί σε καμία διαδικασία διαβούλευσης.
• Ότι υπήρξε δυσανάλογος καταναγκασμός, με τις οικονομικές επιβαρύνσεις να μην λαμβάνουν υπόψη τις πραγματικές δυνατότητες του Ιδρύματος.
• Ότι ο χαρακτηρισμός του Ιδρύματος ως «τελευταίου κατόχου» δεν στηριζόταν στο νόμο, ειδικά στο άρθρο 83 του Ν. 2961/2001.
Στη δικαστική αίθουσα, ο πληρεξούσιος δικηγόρος του Ιδρύματος, κ. Μιχαήλ Ε. Κόκκινος, ανέπτυξε εκτενώς αυτούς τους λόγους, ζητώντας την ακύρωση ή τροποποίηση των επίμαχων πράξεων.
Η απόφαση του Δικαστηρίου
Παρά τις αιτιάσεις, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου απέρριψε την ανακοπή με την υπ’ αριθμ. 406/2025 απόφασή του. Η απόρριψη ήταν τυπική, δηλαδή το Δικαστήριο δεν μπήκε στην ουσία των ισχυρισμών. Αυτό σημαίνει ότι δεν έκρινε αν το Ίδρυμα πράγματι έφερε ή όχι την ευθύνη για τα χρέη που του αποδόθηκαν, αλλά θεώρησε την προσφυγή διαδικαστικά απαράδεκτη.
Η εξέλιξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα να παραμένουν σε ισχύ οι πράξεις ταμειακής βεβαίωσης και η ειδοποίηση χρεών, γεγονός που συνεχίζει να επιβαρύνει το Ίδρυμα.
Η απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου Ρόδου αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολυπλοκότητας που περιβάλλει τις σχέσεις κληρονομιάς, ιδρυματικής περιουσίας και φορολογικών υποχρεώσεων.
Αν και το Ίδρυμα Υποτροφιών «Εμμανουήλ και Μαίρη Σταματίου – Παπαδάκη» δεν δικαιώθηκε στην παρούσα φάση, το ζήτημα παραμένει ανοιχτό ως προς την ουσία και πιθανότατα θα συνεχίσει να απασχολεί τα δικαστήρια τα επόμενα χρόνια.
