• «Πονοκέφαλος» για τις δημοτικές αρχές οι αποχωρήσεις λιμένων, υποδομών ύδρευσης, Κέντρων Υγείας
Σε μαζικές περικοπές και αναθεωρήσεις οδηγείται ο σχεδιασμός του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς σειρά σημαντικών έργων σε κρίσιμους τομείς είτε ακυρώνονται οριστικά, είτε περιορίζονται δραστικά.
Ο αναθεωρημένος κατάλογος περιλαμβάνει κομβικά έργα υποδομών, υγείας, ενέργειας, ύδρευσης και παιδικής μέριμνας, με άμεσες επιπτώσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Η αναθεώρηση δεν αφήνει ανεπηρέαστα ούτε τα νησιά. Επίσης, σταματά η ανάθεση των συμβάσεων για την αποκατάσταση 156 Κέντρων Υγείας, έργο που αφορούσε και σε μονάδες υγείας στα Δωδεκάνησα, θέτοντας πλέον σε κίνδυνο την ποιοτική αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας.
Χάνονται ευκαιρίες
Η ακύρωση έργων επεκτείνεται σε στρατηγικούς τομείς όπως πχ στην ενεργειακή αναβάθμιση δημοσίων κτηρίων (κατάργηση στόχου για 150 κτήρια), αρδευτικά έργα και υποδομές ύδρευσης/λυμάτων, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 900 εκατ. ευρώ, κατασκευή Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας, ακύρωση δημιουργίας 20.000 νέων θέσεων φύλαξης παιδιών και δράσεων για επαγγελματική αναδοχή κ.α.
Η απένταξη τόσων έργων προκαλεί προβληματισμό στην τοπική αυτοδιοίκηση, ιδιαίτερα σε νησιωτικές περιοχές, όπου τέτοια προγράμματα συνιστούν μοναδικές ευκαιρίες ανάπτυξης, ενίσχυσης υποδομών και κοινωνικής στήριξης. Το ενδεχόμενο απώλειας αυτών των πόρων δημιουργεί σοβαρούς πονοκεφάλους στους δήμους, που πλέον καλούνται να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης ή να θέσουν εκ νέου σε προτεραιότητα έργα που είχαν δρομολογηθεί μέσω Ταμείου Ανάκαμψης.
Η μελέτη των έργων που απεντάσσονται και η διεκδίκηση της επανένταξής τους, ιδίως σε νησιωτικές και ευάλωτες περιοχές, αναμένεται να τεθεί στο επίκεντρο των επόμενων μηνών, καθώς οι τοπικές αρχές βλέπουν πολύτιμες ευκαιρίες να χάνονται εν μέσω ενός αβέβαιου δημοσιονομικού τοπίου. Κομισιόν και ελληνική κυβέρνηση συμφώνησαν σε αναθεώρηση του σχεδίου με 108 τροποποιήσεις που επηρεάζουν σχεδόν το 50% των συνολικών στόχων και οροσήμων του προγράμματος.
Ποια έργα αποχωρούν από το Ταμείο Ανάκαμψης
•Ενεργειακή αναβάθμιση: Καταργείται πλήρως ο στόχος για αναβάθμιση 150 δημοσίων κτηρίων, ενώ ο αντίστοιχος στόχος για 7.000 ιδιωτικές επιχειρήσεις μειώνεται στο μισό (3.500).
•Δέσμευση και αποθήκευση CO₂: Απεντάσσονται τα έργα δημιουργίας αποθήκης και αγωγού υγροποιημένου CO₂, αρχικά σχεδιασμένα για το κοίτασμα του Πρίνου.
•Σημεία φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων: Ακυρώνεται το φιλόδοξο έργο για 4.500 σημεία φόρτισης και 300.000 kW ισχύος.
•ΠΕΚΕΠΠ (Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας): Το έργο για 13 νέα κτήρια συνολικού κόστους 143 εκατ. ευρώ απεντάσσεται πλήρως.
•Αρδευτικά έργα: Καταργείται η δράση για επενδύσεις στο εθνικό αρδευτικό δίκτυο, προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ.
•Υποδομές ύδρευσης και διαχείρισης λυμάτων: Δύο έργα άνω των 600 εκατ. ευρώ που αφορούσαν υποδομές νερού, αφαλατώσεις, αποχετεύσεις και επεξεργασία λυμάτων αποχωρούν.
•Παιδικοί σταθμοί και επαγγελματική αναδοχή: Ακυρώνονται τα έργα για 20.000 νέες θέσεις φύλαξης και για την αναδοχή 100 ανηλίκων με σοβαρές αναπηρίες.
•Αναβάθμιση λιμένων: Απεντάσσεται το πακέτο έργων ύψους 50 εκατ. ευρώ, που περιελάμβανε την αναβάθμιση περιφερειακών λιμένων.
•Οικονομική διπλωματία: Ακυρώνεται η ψηφιοποίηση του δικτύου, έργο 10 εκατ. ευρώ.
•Κέντρα Υγείας: Δεν θα προχωρήσει η ανάθεση των συμβάσεων για 156 Κέντρα Υγείας, στόχος που σχετιζόταν με την 6η δόση των επιδοτήσεων.
•Ψηφιοποίηση αρχείων: Καταργείται ο ενδιάμεσος στόχος για το 30% της προόδου. Ο τελικός στόχος (90%) παραμένει για το τέλος του 2025.
Ε-65 και ΒΟΑΚ: Καταργούνται οι ενδιάμεσοι στόχοι απορρόφησης και ολοκλήρωσης κατά 60%, αλλά παραμένουν οι τελικοί στόχοι 100% μέχρι το τέλος του 2025.
Τι μένει σταθερό, τι αλλάζει στους πόρους
Ο συνολικός προϋπολογισμός του «Ελλάδα 2.0» διατηρείται στα 36 δισ. ευρώ. Δεν αλλάζει το χρονοδιάγραμμα καταβολής των επιδοτήσεων, αλλά τροποποιείται αυτό των δανείων, που από 8 γίνονται 9 δόσεις. Έμφαση δίνεται προς το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών, ψηφιακά έργα του Υπουργείου Υγείας (π.χ. Φάκελος Υγείας), έργα του Υπουργείου Εργασίας και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ΟΣΕ. Η αναθεώρηση του «Ελλάδα 2.0» σηματοδοτεί την ανάγκη προσαρμογής της χώρας στις πραγματικές δυνατότητες υλοποίησης, χωρίς να χάνονται οι αναπτυξιακές ευκαιρίες που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης.
