Η πρόσφατη ανακοίνωση του Δήμου Ρόδου περί «νέας στρατηγικής» για τις παραλίες του νησιού παρουσιάζει μια εντυπωσιακή αντιστροφή της πραγματικότητας.
Σύμφωνα με τον Δήμο, η πρωτοφανής απόφαση να παραχωρηθεί αποκλειστικά σε επιχειρηματίες η πρωτοβουλία για την απόκτηση της Γαλάζιας Σημαίας δεν αποτελεί αποστασιοποίηση αλλά αναβάθμιση του ρόλου του (!).
Η ερμηνεία αυτή γεννά εύλογα ερωτήματα και σοβαρές ενστάσεις.
Ο Δήμος ισχυρίζεται ότι μέχρι σήμερα επένδυε πόρους για να εξασφαλίσει τη Γαλάζια Σημαία σε συγκεκριμένες παραλίες όπου τυγχάνει να δραστηριοποιούνται κάποιοι ιδιώτες, αφήνοντας άλλες εκτός της σχετικής διαδικασίας υπονοώντας ότι τάχα αυτό δημιουργούσε «αθέμιτο ανταγωνισμό». Αντί, όμως, να διορθώσει αυτή την υποτιθέμενη «άνιση μεταχείριση» και να επεκτείνει τη φροντίδα σε όλες τις παραλίες του νησιού –όπως θα όφειλε και αφού μάλιστα μας ενημέρωσε ότι πρότεινε το «όλο το νησί μια σημαία» – αποφάσισε (;) να αποσυρθεί εντελώς από τη διαδικασία. Προφανώς σκέφτηκε ότι, αφού η συμμετοχή του τάχα ευνοεί ορισμένους, τότε είναι προτιμότερο… να μην προσφέρει τίποτα και σε κανέναν.
Με απλά λόγια: για να μη φανεί ότι τάχα εξυπηρετείται κάποιος ιδιώτης, ας εγκαταλειφθούν όλοι οι λουόμενοι. Ας μην υπάρχει καμία παραλία με δημόσια εποπτεία. Ας γίνει η Γαλάζια Σημαία ατομική υπόθεση και ευθύνη των επιχειρηματιών και οι υπόλοιποι ας αρκεστούν σε ό,τι απομείνει.
Αυτή, όμως, δεν είναι στρατηγική. Είναι παραίτηση. Και αυτή η παραίτηση πλήττει τους πολίτες, τους επισκέπτες, την ποιότητα ζωής, τον δημόσιο χώρο και τελικά τη φήμη του νησιού μας ως σύγχρονου, φιλόξενου και οργανωμένου πολιτισμένου προορισμού.
Ο Δήμος δεν μπορεί να λειτουργεί με όρους «όλα ή τίποτα». Οφείλει να σχεδιάζει και να παρεμβαίνει με γνώμονα το κοινό συμφέρον – όχι να υποχωρεί, αφήνοντας τις παραλίες στον αυτόματο πιλότο της ελεύθερης αγοράς.
Διεκδικεί αρμοδιότητες… για να τις εκχωρήσει;
Από τη μία πλευρά, ο Δήμος Ρόδου διεκδικεί την εποπτεία του αιγιαλού και των παραλιών – δηλαδή την ενίσχυση της παρουσίας του στον πιο ευαίσθητο δημόσιο χώρο του νησιού. Από την άλλη, δηλώνει ότι οι παραλίες θα πιστοποιούνται πλέον μέσω πρωτοβουλιών των ίδιων των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται εκεί.
Αυτό μεταφράζεται πρακτικά σε αποποίηση του θεσμικού του ρόλου ως εγγυητή της ποιότητας, της καθαριότητας, της ασφάλειας και της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες. Μπορεί άραγε ο Δήμος να επικαλείται την «ενίσχυση» του ρόλου του, όταν αποσύρεται από τον πυρήνα των αρμοδιοτήτων του;
Ποιες παραλίες θα έχουν Γαλάζια Σημαία – και για ποιους;
Η στρατηγική, όπως περιγράφεται, καλεί τους επιχειρηματίες να «διεκδικήσουν» με δική τους πρωτοβουλία τη Γαλάζια Σημαία. Ποιοι είναι αυτοί; Μεγάλα ξενοδοχεία που απευθύνονται αποκλειστικά στους πελάτες τους; Beach bars που αρκετά από αυτά έχουν δικά τους προβλήματα νομιμότητας κι ελέγχονται για παράνομες καταλήψεις και αυθαίρετες κατασκευές; Να σημειωθεί ότι το 2024 αφαιρέθηκαν Γαλάζιες Σημαίες λόγω αυθαίρετων καταπατήσεων. Αν οι παραλίες στις οποίες λειτουργούν επιχειρηματίες είναι οι μόνες που λαμβάνουν τη Γαλάζια Σημαία, τότε ουσιαστικά η πιστοποίηση μετατρέπεται σε εμπορικό εργαλείο και όχι σε μέτρο καθολικής ποιοτικής αναβάθμισης των παραλιών. Παραλίες χωρίς επιχειρηματική παρουσία –που εξυπηρετούν χιλιάδες πολίτες και επισκέπτες– μένουν εκτός.
Ποιότητα και ασφάλεια: προνόμιο λίγων ή δικαίωμα όλων;
Δεν είναι δυνατόν εμβληματικές παραλίες της Ρόδου, που φιλοξενούν χιλιάδες λουόμενους, όπως Έλλη, Ενυδρείο, Ψαροπούλα Λίνδος, Καλλιθέα, Τσαμπίκα κτλ που ήταν και είναι το καμάρι μας να μένουν εκτός μόνο και μόνο επειδή θα περιμένουμε κάποιον ιδιώτη να τις «τρέξει».
Η Γαλάζια Σημαία δεν είναι απλώς βραβείο – είναι εγγύηση ποιότητας και ασφάλειας. Οι 38 παραλίες που έχουν πιστοποιηθεί φέτος βρίσκονται σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τι γίνεται με τις υπόλοιπες; Οι πολίτες που δεν κάνουν μπάνιο σε resorts δεν δικαιούνται αντίστοιχες υποδομές;
Η ποιότητα του δημόσιου χώρου δεν μπορεί να είναι άλλη μια υπηρεσία επί πληρωμή. Δεν μπορεί να εξαρτάται από την οικονομική δυνατότητα κάθε επιχειρηματία, ούτε να γίνεται επιλογή για λίγους. Ο Δήμος οφείλει να διασφαλίζει καθολική πρόσβαση και ισονομία.
Δημόσιος χώρος για όλους – όχι για τους λίγους
Η Γαλάζια Σημαία είναι ένας θεσμός με διεθνές κύρος, που βασίζεται σε συγκεκριμένα ποιοτικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Αντί να αξιοποιείται ως εργαλείο δημόσιου σχεδιασμού, ο Δήμος Ρόδου την μετατρέπει σε εμπορικό προνόμιο όσων μπορούν να επενδύσουν.
Αντί για εξασφάλιση ποιότητας για όλους, οδηγούμαστε σε ένα σύστημα δύο ταχυτήτων: παραλίες υψηλών προδιαγραφών για όσους πληρώνουν, και παραλίες χωρίς μέριμνα για όλους τους υπόλοιπους.
Το να ονομάζεται αυτή η απόφαση «υγιές και συμπεριληπτικό μοντέλο συνεργασίας» δεν προσβάλλει μόνο τη λογική – προσβάλλει τη νοημοσύνη των πολιτών.
Ο Δήμος δεν είναι διαχειριστής εμπορικών συμφερόντων – είναι θεματοφύλακας δικαιωμάτων.
Ο Δήμος δεν μπορεί να ενεργεί ως διαχειριστής επιχειρηματικών ευκαιριών και ανταγωνισμών, αλλά ως εγγυητής της καθολικής πρόσβασης, της ποιότητας ζωής και της ισονομίας στον δημόσιο χώρο.
Η «στρατηγική» που παρουσιάστηκε δεν είναι αναβάθμιση. Είναι μια επικίνδυνη υποχώρηση από τον θεσμικό ρόλο του Δήμου και μια σιωπηρή ιδιωτικοποίηση της πιο πολύτιμης και ευαίσθητης φυσικής μας κληρονομιάς: των παραλιών του νησιού.
Οι κάτοικοι της Ρόδου και οι επισκέπτες της αξίζουν παραλίες καθαρές, ασφαλείς, προσβάσιμες και ελεύθερες για όλους – όχι παραλίες με “ποιοτικό πρόσημο” μόνο εκεί όπου υπάρχει επιχειρηματικό συμφέρον.
Χρίστος Μαλιαράκης
