Προς νέο σύστημα με τέσσερις άξονες για αδειοδότηση των επιχειρήσεων

Τη δημιουργία ενός απλοποιημένου μοντέλου αδειοδότησης των επιχειρήσεων προωθεί το υπουργείο Ανάπτυξης, η πολιτική ηγεσία του οποίου, προχθές, παρουσίασε τους βασικούς άξονες της νέας στρατηγικής (σχέδιο μεταρρύθμισης), ώστε η χώρα μας να κερδίσει θέσεις στη διεθνή κατάταξη της ανταγωνιστικότητας, αλλά και να προσελκύσει επενδύσεις.
Το νέο μοντέλο, όπως ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, θα δομηθεί σε τέσσερις άξονες. Συγκεκριμένα, θα καθιερωθεί το σύστημα δήλωσης αυτοσυμμόρφωσης, οι έλεγχοι δεν θα γίνονται εκ των προτέρων, αλλά κατά τη λειτουργία, ο έλεγχος των επιχειρήσεων θα γίνεται από πιστοποιημένους φορείς που δεν θα σχετίζονται με το Δημόσιο και, τέλος, θα δημιουργηθεί ένα κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης.
Οι προτάσεις του υπουργείου Ανάπτυξης για την απλοποίηση του καθεστώτος αδειοδότησης θα τεθούν εντός των επομένων ημερών σε δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε, στα τέλη του έτους, να έχει προωθηθεί στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο. Αν δεν υπάρξουν συνταγματικοί ή άλλοι περιορισμοί σχετικά με την εφαρμογή των προτάσεων του ΥΠΑΑΝ, εκτιμάται ότι το νέο σύστημα θα εφαρμοστεί προς την εκπνοή του 2014, καθώς θα χρειαστεί να υπογραφεί μια σειρά Κοινών Υπουργικών Διατάξεων και Προεδρικών Διαταγμάτων.
Τι περιλαμβάνει το σχέδιο
Ειδικότερα, το σχέδιο μεταρρύθμισης αφορά το μέρος εκείνο των διαδικασιών, το οποίο συνδέεται πιο στενά με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας και αφορά κάθε τύπο άδειας, όπως τις άδειες εγκατάστασης, τις άδειες λειτουργίας, την ίδρυση επιχειρήσεων, τις περιβαλλοντικές άδειες, τις ειδικές άδειες κ.ο.κ.
Το σχέδιο μεταρρύθμισης περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος κλάδων, μεταξύ των οποίων οι βιομηχανικές και εξορυκτικές δραστηριότητες, οι υδατοκαλλιέργειες, τα λιμενικά έργα, τα συστήματα περιβαλλοντικών υποδομών και τα επιχειρηματικά πάρκα.
Εκτός από τους κλάδους που αναφέρθηκαν, θα υπάρχει αρκετή ευελιξία, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν και άλλες, πιο ειδικές κατηγορίες δραστηριοτήτων.
Α. Σύστημα δήλωσης συμμόρφωσης των επιχειρήσεων: Πλέον, η επιχείρηση δεν θα περιμένει πότε το Δημόσιο θα την ελέγξει και θα εκδώσει την άδεια. Δηλαδή, με το νέο σύστημα, θα δηλώνεται αμέσως και θα τεκμαίρεται η συμμόρφωσή της με τις γενικές προδιαγραφές που θέτει ο νόμος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, θα χρησιμοποιούνται τρία εργαλεία:
Η αυτοσυμμόρφωση, όπου η ίδια η επιχείρηση δηλώνει με ανάληψη της σχετικής ευθύνης πως έχει ήδη συμμορφωθεί και φέρει το βάρος της απόδειξης (πχ., υπεύθυνη δήλωση),.
Η πιστοποίηση τρίτου, δηλαδή το outsourcing της διαδικασίας, όπως γίνεται πχ στην έκδοση πολεοδομικών αδειών, με τα πιστοποιητικά που εκδίδουν οι μηχανικοί.
Η αξιοποίηση εργαλείων της αγοράς. Για παράδειγμα, προσκομίζοντας ασφαλιστήριο συμβόλαιο, θα συνάγεται πως οι εταιρείες που υποχρεωτικώς ασφαλίζουν μιαν εγκατάσταση, έχουν εξετάσει εκ των προτέρων αν τηρήθηκαν οι προδιαγραφές.
Ανάλογα με την κρισιμότητα του θέματος που αφορά στο δημόσιο συμφέρον, θα επιλέγεται ένα εκ των τριών εργαλείων.
Β. Μετατίθενται οι έλεγχοι από το στάδιο παροχής της άδειας στο στάδιο της λειτουργίας της εκάστοτε δραστηριότητας: Δηλαδή ο έλεγχος θα γίνεται σε δειγματοληπτική βάση και δεν θα εξετάζονται χαρτιά πριν ξεκινήσει μια επιχείρηση, αλλά εγκαταστάσεις εν λειτουργία, όπως ήδη συμβαίνει με επιτυχία, στις αδειοδοτήσεις χαμηλής όχλησης στη βιομηχανία. Σημασία δεν έχει π.χ. το πόσο θόρυβο παράγει ένα μηχάνημα τυπικώς, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του, αλλά το πόσο θόρυβο πράγματι παράγει στη συγκεκριμένη περίπτωση. Αυτό σημαίνει πως μετράει το αποτέλεσμα, αφού θα δίνεται η ευελιξία στις επιχειρήσεις για την εισαγωγή καινοτομιών στη λειτουργία τους. Με τον έλεγχο εν λειτουργία, επίσης, η επιχείρηση θα τηρεί αδιαλείπτως τις προδιαγραφές και τα πρότυπα του νόμου, αφού θα μπορεί να ελεγχθεί ανά πάσα στιγμή. Σημειώνεται ότι μεγάλο μέρος της μεταρρύθμισης αφορά στην αποσαφήνιση των προδιαγραφών και προτύπων που θέτει ο νόμος για την εκάστοτε δραστηριότητα,με βάση τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές.
Γ. Οι έλεγχοι θα διεξάγονται από πιστοποιημένους φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα: Οι έλεγχοι θα γίνονται με βάση συγκεκριμένα πρότυπα προδιαγραφών οργάνωσης και λειτουργίας. Δηλαδή, outsourcing θα υπάρχει στις αδειοδοτήσεις, αλλά και σε τμήματα των ελέγχων. Για να γίνει αυτό, οι φορείς θα πρέπει να έχουν τα προσόντα και αυτά να είναι πιστοποιημένα. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθούν τα ιδιωτικά ΚΤΕΟ, όπου το κράτος δεν ελέγχει ξεχωριστά το κάθε αυτοκίνητο, αλλά πιστοποιεί το φορέα του ελέγχου. Σύμφωνα με τον υπουργό, γι’ αυτό δημιουργείται ένα σύγχρονο ρυθμιστικό πλαίσιο, ώστε να υπάρχουν και να λειτουργούν με κατάλληλο τρόπο, όλοι εκείνοι οι φορείς, ιδιωτικοί (π.χ. μηχανικοί, λογιστές κλπ.) ή δημόσιοι (π.χ. ΟΤΑ), που θα έχουν αυτές τις αρμοδιότητες.
Δ. Εγκαθιδρύεται ένα κεντρικό, ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης της αδειοδοτικής και ελεγκτικής διαδικασίας: Το σύστημα αυτό θα έχει μορφή portal, το οποίο θα λειτουργήσει μέσα στους επόμενους 9-12 μήνες. Σε αυτό θα έχουν πρόσβαση όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, είτε για την εύρεση πληροφοριών είτε για να διεκπεραιώσουν μέρη της αδειοδοτικής διαδικασίας. Η αρχειοθέτηση των στοιχείων κάθε επένδυσης θα γίνεται ηλεκτρονικά και θα υπάρχει εξ αποστάσεως πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο. Με την ιχνηλάτηση της κάθε περίπτωσης, θα είναι εφικτό να διαπιστώνεται πού λειτουργεί καλά το σύστημα και πού όχι, ώστε να υπάρχουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις. Στόχος είναι, με το νέο σύστημα, η αδειοδότηση σε πολλές δραστηριότητες να ολοκληρώνεται ηλεκτρονικά και αυθημερόν.