Οι αρμόδιες αρχές αδιαφόρησαν

Ακρως αποκαλυπτική για την αδιαφορία των τοπικών αρχών σχετικά με την προστασία των διατηρητέων κτηρίων στο νησί της Ρόδου, είναι η κατάθεση που έδωσε χθες, ενώπιον της Πταισματοδίκη Ρόδου, ο προϊστάμενος του Τμήματος ΠΕΧΩ Νοτίου Αιγαίου κ. Ν. Φαρμακίδης.
Ο κ. Φαρμακίδης κλήθηκε για να καταθέσει στα πλαίσια της προκαταρκτικής εξέτασης που διενεργείται κατά παντός υπευθύνου για τη διαπίστωση τυχόν τελέσεως των αδικηµάτων της έκθεσης σε κίνδυνο και της παρεµπόδισης αποτροπής κοινού κινδύνου µετά τη διαπίστωση της πολεοδοµίας ότι το κτήριο στο οποίο στεγάζονται οι κεντρικές υπηρεσίες των ΕΛΤΑ και η Αποκεντρωµένη Διοίκηση Αιγαίου είναι επικίνδυνα από στατικής και δοµικής άποψης.
Σηµειώνεται ότι µε έγγραφό της η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνηµείων είχε ενηµερώσει αρµοδίως, από τον Ιούνιο του 2005, για την επικινδυνότητα του κτηρίου και για την ανάγκη εκπόνησης και υλοποίησης µελέτης για την αποκατάστασή του, µε επείγοντα µάλιστα χαρακτήρα. Το 2008 η υπηρεσία επανήλθε µε νέο έγγραφο το οποίο είχε, όπως φαίνεται, την κατάληξη που είχε και το προηγούµενο.
Όπως επεσήμανε εισαγωγικά, το διώροφο κτήριο, ήταν Οθωμανικό Διοικητήριο, μέχρι το 1912. Στα πρώτα χρόνια της Ιταλικής Διοίκησης ήταν επίσης Διοικητήριο. Το 1927 εκπονήθηκε μελέτη από τον αρχιτέκτονα Florestano di Fausto και στατική από τον πολιτικό μηχανικό Carlo Olmi. Το αρχικό κτήριο είχε ένα μέρος του ορόφου, αυτό προς την πρόσοψη. Σύμφωνα με την νέα μελέτη κατασκευάσθηκε και το υπόλοιπο τμήμα του Α’ ορόφου. Εσωτερικά υπήρχε ένα αίθριο με ένα σιντριβάνι. Οι εργασίες ολοκληρώθηκαν το 1928.
Το κτήριο αυτό, που ανήκει στο Δημόσιο, χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με την ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Ή/3133/14044/1.4.87. απόφαση Υπουργού. Ειδικότερα, μορφολογικά αποτελεί εξαίρετο δείγμα αναγεννησιακού εκλεκτικισμού και κανναβικής τεχνολογίας.
Ο φέρων οργανισμός του κτηρίου είναι λιθοδομή και κονίαμα με συνδετικό χώμα. Μεταπολεμικά η πιο σημαντική παρέμβαση που έγινε, ήταν η αντικατάσταση του ξύλινου μεσοπατώματος, με πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος, μετά από έγκριση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων το 1995.
Όπως τόνισε ο κ. Φαρμακίδης, η ανακαίνιση του Α’ ορόφου αντί να βελτιώσει την στατικότητα του κτηρίου την επιδείνωσε. Ειδικότερα δεν έχουν επισκευασθεί τα σημεία στα οποία χρειάσθηκε να γίνουν αποξηλώσεις. Αντικαταστάθηκαν τα παράθυρα του Α’ ορόφου, αλλά οι κορνίζες είναι ετοιμόρροπες.
Επεσήμανε ότι στο κτήριο έγιναν παρεμβάσεις χωρίς ουσιαστική μελέτη και σχεδόν εμβαλωματικές, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να είναι ετοιμόρροπες όλες οι προσόψεις του κτηρίου, που είναι επενδεδυμένες με πωρόλιθο, ο οποίος εσωτερικά έχει δοκάρια και σενάζια από οπλισμένο σκυρόδεμα, που έχουν διαβρωθεί και σπάνε τον πωρόλιθο, που πέφτει σε κομμάτια.
Το πρόβλημα παρουσιάστηκε από το 2004, αλλά κανένας από τότε δεν προέβη στα δέοντα για την αποκατάστασή του ή τουλάχιστον την διασφάλιση των πολιτών.
Ο κ. Φαρμακίδης τόνισε ότι το εύρος της αδιαφορίας διαπιστώνεται από μια απλή ανάγνωστη της σχετικής αλληλογραφίας…
Η πρώτη έγγραφη διαπίστωση περί της επικινδυνότητας του κτηρίου έγινε με έγγραφο του κ. Ρ. Ριζόπουλου, με αριθ. πρωτ. 7857/8.6.05, τότε διευθυντή τοπικής αυτοδιοίκησης της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που ήταν και η μόνη Υπηρεσία που στεγάζονταν στον όροφο. Στο έγγραφο αυτό επισημαίνονταν οι κίνδυνοι από την κατάσταση του κτηρίου και εζητείτο από την Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων, ως αρμόδια Υπηρεσία για την προστασία του μνημείου, να παρέμβει για την διευθέτηση του προβλήματος. Από την πρώτη στιγμή παρατηρούμε ότι ο ιδιοκτήτης, που ήταν η ΚΕΔ, ποτέ δεν ενημερώθηκε για την κατάσταση του κτηρίου.
Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων με το με αριθμ. πρωτ. 490/27.6.05 έγγραφο ενέκρινε τις άμεσες εργασίες άρσης επικινδυνότητας στο κτήριο και ειδικότερα: Τοποθέτηση σκαλωσιάς, αφαίρεση επικινδύνων λίθων, στερέωση των υπολοίπων, κλπ.
Μετά το παραπάνω έγγραφο, η αρμόδια για τη διαπίστωση επικινδυνότητας του κτηρίου Πολεοδομική Υπηρεσία, απέστειλε έγγραφο (αριθμ. πρωτ. 2805/08/2.7.08), μετά από αυτοψία, από το οποίο προκύπτει ότι διαπίστωσε τα προβλήματα του κτηρίου, χωρίς να προβεί, όμως, στις απαραίτητες από τις σχετικές διατάξεις ενέργειες.
Η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων επανήλθε, μετά το παραπάνω έγγραφο, με το με αριθμ. πρωτ. 1063/28.8.08 έγγραφό της και επισήμανε την άμεση αναγκαιότητα λήψης μέτρων.
Το Τμήμα ΤΥΔΚ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, απέστειλε το με αριθμ. πρωτ. 11744 (8695)/28.1.09 με το οποίο έκανε κάποιες διαπιστώσεις και μέχρι να συντάξει μελέτη, ζήτησε από τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου να παρέμβουν με τον εξοπλισμό και το προσωπικό τους, ώστε να αρθούν κάποιες επικινδυνότητες και ταυτόχρονα να τοποθετηθούν κιγκλιδώματα.
Κανείς δεν ενημέρωσε όμως τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, που ήταν η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου.
Το ΠΕΧΩ έστειλε το υπ’ αριθμ. πρωτ. οικ. 101/1.2.20913 προς την Υπηρεσία Δόμησης του Δήμου και ζήτησε να ενεργήσει κατά τις διατάξεις περί ετοιμόρροπων, ώστε η αρμόδια ιδιοκτήτης εταιρεία να λάβει τα απαραίτητα κατά νόμο μέτρα.
Η Υπηρεσία Δόμησης συνέταξε το με αριθμό πρωτ. 1321/29.3.13 έγγραφο, χωρίς να προχωρήσει σε όλες τις άλλες ενέργειες που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις, παραλείποντας εκ νέου να τις εφαρμόσει.
Όμως για πρώτη φορά ενημερώνεται η ΕΤΑΔ, ιδιοκτήτρια του ακινήτου και στέλλει κλιμάκιο από μηχανικούς για να διερευνήσει την υπόθεση.
Το έγγραφο αυτό δημοσιεύτηκε στον τύπο με αποτέλεσμα ο Γενικός Διευθυντής Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, να ζητήσει από το ΠΕΧΩ, ορίζοντας όλο το προσωπικό που υπηρετεί ως μέλη επιτροπής, να διερευνήσουν την υπόθεση.
Ο κ. Φαρμακίδης τόνισε ότι καμιά επιτροπή ή Υπηρεσία ή και υπάλληλος δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αρμόδια ΥΔΟΜ, ούτε μπορεί το ΠΕΧΩ ή εκείνος προσωπικά να ενεργεί ελέγχους σε άλλες Υπηρεσίες.
Εν πάση περιπτώσει από νέο έλεγχο επιτροπής διαπιστώθηκαν τα παρακάτω:
Η γενική κατάσταση του κτηρίου χαρακτηρίζεται σήμερα από την προχωρημένη φθορά στα δομικά στοιχεία των όψεων με εκτεταμένες φθορές σε τεμάχια του πωρόλιθου επένδυσης, στο επίχρισμα, στις ποδιές και στα εξώφυλλα των παραθύρων. Εκτός από τη φυσική φθορά των στοιχείων επικάλυψης του κελύφους, το κτήριο δεν εμφανίζει προβλήματα στατικότητας αλλά υφίσταται υψηλός κίνδυνος ασφαλείας των διερχομένων πολιτών περιμετρικά του κτηρίου και κατά την είσοδο υπαλλήλων και πολιτών στις υπηρεσίες του Ταχυδρομείου και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου μέσω του κλιμακοστασίου.
Μακροσκοπικά δεν παρατηρούνται ρωγμές στην τοιχοποιία, στις πλάκες και στα πρέκια που να μαρτυρούν την υπέρβαση των αντοχών των φερόντων αυτών στοιχείων λόγω επιβαλλόμενων φορτίσεων ή λόγω ανομοιόμορφης καθίζησης. Ενδεχομένως όμως να αποδειχθεί από μια ενδελεχή μελέτη, ότι υπάρχουν και τέτοια προβλήματα.
Επειδή τα προβλήματα αφορούν τις όψεις του κτηρίου, ο κ. Φαρμακίδης τονίζει ότι δεν υπάρχει άμεση ανάγκη διακοπής της λειτουργίας κάποιου χώρου του κτηρίου, λόγω επικινδυνότητας, αλλά να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ασφαλείας του κοινού από πιθανές αποκολλήσεις τμημάτων στις όψεις του κτηρίου, μέχρι την πλήρη αποκατάστασή του με επισκευαστικές ή άλλες εργασίες.
Τα μέτρα αυτά είναι η απαγόρευση κυκλοφορίας πεζών περιμετρικά του κτηρίου σε πλάτος ίσο με το 1/4 του ύψους του κτηρίου στην αντίστοιχη πλευρά και όπου αυτό δεν είναι εφικτό, κατασκευή προστατευόμενων διαβάσεων και συλλεκτήρων πετασμάτων και χρήση προειδοποιητικών μέτρων με την τοποθέτηση σε εμφανή σημεία κατάλληλων σημάτων κινδύνου και κυκλοφορίας για τους πεζούς.
Θεωρεί δε ότι υπεύθυνοι για την κατάντια του ιστορικού κτηρίου είνα ο υπεύθυνος της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου, οι προϊστάμενοι των Πολεοδομικών Υπηρεσιών του Δήμου, οι Διευθυντές της Δ/νσης Τοπικής Αυτοδιοίκησης της πρώην Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και νυν Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, ο προϊστάμενος της Δ/νσης Έργων της σημερινής Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και ο προϊστάμενος της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων.