• Διεθνής ομάδα του Πανεπιστημίου της Κολωνίας θα συλλέξει το 2026 δείγματα του μικροσκοπικού κολλέμβολου, γνωστού στην Ελλάδα ως «Αρθρωτός Ιορδανάθριξ», υπό αυστηρούς όρους για την προστασία οικοτόπων και τη συμμόρφωση με διεθνείς συνθήκες
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω της Γενικής Γραμματείας Δασών, ενέκρινε επισήμως άδεια για επιστημονική έρευνα στη Ρόδο, η οποία αφορά τη μελέτη μικροσκοπικών εξάποδων οργανισμών, γνωστών ως κολλέμβολα (springtails). Ειδικότερα, η άδεια εστιάζει στο είδος Jordanathrix articulata, που στην ελληνική βιβλιογραφία αποδίδεται ως «Αρθρωτός Ιορδανάθριξ». Η ερευνητική δραστηριότητα θα υλοποιηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του 2026 από διεθνή ομάδα του Πανεπιστημίου της Κολωνίας, με στόχο την επίλυση ενός παλαιού ταξινομικού ζητήματος, το οποίο σχετίζεται με την ακριβή γενετική ταυτότητα και κατανομή του είδους στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο.
Ιστορικό και ανοιχτό ταξινομικό ζήτημα
Το είδος Jordanathrix articulata περιγράφηκε για πρώτη φορά στη Ρόδο το 1974 από τον Ολλανδό ερευνητή Willem Ellis. Έκτοτε, εντοπίστηκαν παρόμοιοι πληθυσμοί στη Βορειοδυτική Ευρώπη, οι οποίοι παρουσιάζουν μικρές αλλά αξιοσημείωτες χρωματικές διαφοροποιήσεις. Στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται ως Jordanathrix sp. 4, nr articulata, με αμφιβολίες για το αν πρόκειται για το ίδιο είδος ή για μια ξεχωριστή γενετική οντότητα.
Το πρόβλημα περιπλέκεται περαιτέρω επειδή το αρχικό υλικό-τύπος του Ellis, που φυλάσσεται στο Μουσείο Naturalis, είναι σήμερα ακατάλληλο για γενετικές αναλύσεις. Τα δείγματα, ηλικίας άνω των 50 ετών, έχουν συντηρηθεί σε ρητίνες, οι οποίες δεν επιτρέπουν την εξαγωγή DNA. Έτσι, καθίσταται αναγκαία η συλλογή νέου υλικού από τον τόπο όπου έγινε η αρχική περιγραφή, δηλαδή τη Ρόδο.
Οι ερευνητές και η διάρκεια της μελέτης
Υπεύθυνοι για την εκτέλεση της έρευνας ορίζονται ο Roel van Bezouw (PhD) και η Hsin-Ju Cheng (MSc), οι οποίοι ανήκουν στην ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου της Κολωνίας. Η άδεια επιτρέπει επίσης τη συνδρομή ενός επιπλέον βοηθού πεδίου.
Η έρευνα θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2026 και θα διαρκέσει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, καλύπτοντας όλες τις εποχές του έτους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η δυνατότητα παρατήρησης και συλλογής δειγμάτων υπό διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, που μπορεί να επηρεάσουν τη βιολογία και την παρουσία του είδους.
Η συλλογή των κολλέμβολων θα πραγματοποιηθεί με καθιερωμένες οικολογικές πρακτικές.
Οι ερευνητές θα αναζητήσουν τα μικροσκοπικά αυτά εξάποδα κάτω από φλοιούς δέντρων, πέτρες, κορμούς και σάπιο ξύλο, ενώ θα χρησιμοποιηθεί και η τεχνική κοσκινίσματος εδαφικού υλικού.
Σε περίπτωση εντοπισμού πληθυσμών Jordanathrix articulata, θα συλλεχθούν «αρκετές δεκάδες» άτομα, ώστε να διασφαλιστεί η επάρκεια για γενετικές αναλύσεις. Ωστόσο, το κείμενο της απόφασης υπογραμμίζει ότι η συλλογή θα είναι περιορισμένης κλίμακας, ώστε να μην υπάρξει περιβαλλοντική βλάβη ούτε να επηρεαστεί αρνητικά η βιωσιμότητα των τοπικών πληθυσμών.
Υποχρέωση επιστημονικής αναφοράς
Μετά το πέρας των εργασιών, οι ερευνητές οφείλουν να παραδώσουν περίληψη των αποτελεσμάτων και αντίγραφο της επιστημονικής μελέτης στη Γενική Γραμματεία Δασών, στον ΟΦΥΠΕΚΑ και στη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Βιοποικιλότητας.
Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί όχι μόνο στη διαφάνεια, αλλά και στη δημιουργία εθνικής βάσης δεδομένων για τη βιοποικιλότητα, ώστε η ελληνική διοίκηση να έχει πρόσβαση σε νέα επιστημονικά δεδομένα που προκύπτουν από έρευνες εντός της επικράτειας.
