Η Ελένη Σταμέλου είναι κοινωνική λειτουργός και πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια Ενηλίκων. Από το 1993 εργάζεται ως επαγγελματικό στέλεχος της ΧΕΝ Ελλάδος, υπηρετώντας επί 30 και πλέον χρόνια την οργάνωση από θέσεις ευθύνης. Ξεκίνησε ως υπεύθυνη της Πανελλήνιας Ομάδας Νέων Γυναικών και στη συνέχεια συνέβαλε ενεργά στην ανάπτυξη και ενίσχυση της στελέχωσης της οργάνωσης, μέσω εκπαιδεύσεων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, του σχεδιασμού πανελληνίων προγραμμάτων δράσης και της δημιουργίας εκπαιδευτικού υλικού. Από τον Μάρτιο του 2025 ανέλαβε εκ νέου τη θέση της γενικής γραμματέως της ΧΕΝ Ελλάδος, στην οποία είχε υπηρετήσει και την περίοδο 2012–2021.
Παράλληλα, από το 2020 έως σήμερα, είναι υπεύθυνη του Προγράμματος «Αθηνά» –δωρεάν πρόγραμμα στέγασης για φοιτήτριες στην Αθήνα. Συχνά, αναφερόμενη στην επαγγελματική της πορεία και στην προσωπική της εξέλιξη, περιγράφει την καθοριστική επίδραση της ΧΕΝ και των άξιων γυναικών της στον τρόπο που σκέφτεται και εργάζεται, κυρίως, όμως, στον τρόπο με τον οποίο αξιολογεί τη δυναμική που συλλογικά αναπτύσσουν – ή μπορούν να αναπτύξουν – οι γυναίκες. Πιστεύει βαθιά ότι οι γυναίκες μπορούν να ηγηθούν και να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο για όλους. Το μόνο που χρειάζονται είναι οι ευκαιρίες.
• Να ξεκινήσουμε από το πρόγραμμα δωρεάν στέγασης για φοιτήτριες που έχουν εισαχθεί σε Πανεπιστημιακές Σχολές της Αττικής και διαμένουν μόνιμα εκτός νομού. Μιλήστε μας γι’ αυτό και πού μπορούν να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενες;
Καταρχάς, να σας ευχαριστήσουμε θερμά για την ευκαιρία να μιλήσουμε για το Πρόγραμμα «Αθηνά», καθώς μέλημά μας είναι η πληροφορία να φτάνει, με κάθε πρόσφορο μέσο, σε νέες γυναίκες που θα μπορούσαν να επωφεληθούν.
Η παροχή ασφαλούς στέγης και των βέλτιστων συνθηκών διαμονής αποτελεί διαρκή στόχο για τη ΧΕΝ. Εξίσου σημαντικό, ωστόσο, είναι για εμάς οι νέες γυναίκες να ενδυναμώνονται και να εντάσσονται ομαλά στην ενήλικη ζωή, αποκτώντας εφόδια για την περαιτέρω προσωπική, ακαδημαϊκή και επαγγελματική τους εξέλιξη. Με αυτή τη φιλοσοφία, στο πλαίσιο του προγράμματος υλοποιούνται εργαστήρια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ενώ δίνεται «χώρος» για την ανάπτυξη πρωτοβουλιών. Η τεχνογνωσία και εμπειρία της οργάνωσης αξιοποιείται προς όφελος των νέων γυναικών, σε ζητήματα που τις αφορούν λόγω φύλου και φοιτητικής ιδιότητας, με την αμέριστη υποστήριξη του επαγγελματικού και επιστημονικού δυναμικού της ΧΕΝ. Οι εξειδικευμένες Υπηρεσίες της ΧΕΝ Ελλάδος είναι επίσης στη διάθεσή τους. Η Κοινωνική Υπηρεσία παρέχει ψυχοκοινωνική και πρακτική υποστήριξη σε ό,τι αφορά διαδικασίες και την πρόσβαση σε συστημικούς φορείς. Το Κέντρο Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας προσφέρει πληροφορίες και συμβουλευτική, ώστε οι φοιτήτριες να έχουν τα εφόδια για την επίτευξη των ακαδημαϊκών και μετέπειτα επαγγελματικών τους στόχων. Από τις 3 Ιουλίου έως και τις 24 Αυγούστου, οι ενδιαφερόμενες μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά την αίτησή τους μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της ΧΕΝ Ελλάδος, όπου παρέχονται αναλυτικά όλες οι πληροφορίες για τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία συμμετοχής. Επίσης, μπορούν να απευθύνονται και σε τοπικά κέντρα της ΧΕΝ – ανάμεσά τους και το πολύ δυναμικό και δραστήριο Κέντρο της ΧΕΝ Ρόδου – για πληροφορίες και πρακτική στήριξη κατά την υποβολή της αίτησης.
• Η ΧΕΝ Ελλάδος είχε κάνει παρέμβαση στη Βουλή για την προστασία των θυμάτων βίας. Ποιες είναι οι προτάσεις σας σχετικά με την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, την ενδοοικογενειακή βία;
Η έμφυλη βία κατά των γυναικών, σε οποιαδήποτε μορφή της, αποτελεί για εμάς μια ευθεία παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Εδράζεται στα έμφυλα στερεότυπα και στις αντιλήψεις που δημιουργούνται από τις διαχρονικά άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα που αφορά όλους και απαιτεί συλλογική λύση. Δεν είναι ιδιωτική υπόθεση μίας γυναίκας ή μίας οικογένειας. Τον Ιανουάριο του 2025, η πρόεδρος της ΧΕΝ Ελλάδος, κ. Χαϊδεμενάκου, παρενέβη στη Βουλή παρουσιάζοντας τις θέσεις και τις προτάσεις της ΧΕΝ σχετικά με το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την ενδοοικογενειακή βία, καταθέτοντας και σχετικό Υπόμνημα.
Η παρέμβαση αυτή αποτελεί συνέχεια δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και σημαντικών πρωτοβουλιών συνηγορίας για αλλαγές σε θεσμικό επίπεδο – όπως η πίεση για την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης το 2017, το πανελλήνιο πρόγραμμα «Αν_να: η βία κατά των γυναικών στον χώρο και τον χρόνο», η συμμετοχή στην «Πρωτοβουλία κατά των Γυναικοκτονιών» και στις συνομιλίες με την Grevio (Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης).
Από τον Νοέμβριο του 2024, η ΧΕΝ υλοποιεί διετή πανελλήνια εκστρατεία με αίτημα την αναγνώριση της γυναικοκτονίας ως αυτοτελούς ποινικού αδικήματος, ενώ από τον Μάιο του ίδιου έτους συμμετέχει με δύο νομικούς εκπροσώπους στην Ομάδα Εργασίας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη για τη βελτίωση της ανταπόκρισης των αστυνομικών αρχών στα περιστατικά έμφυλης βίας. Οι προτάσεις μας εστιάζουν στην ορθή εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης και όλων των οδηγιών και συμβάσεων διεθνών φορέων που έχουν ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο. Ζητήματα όπως η ύπαρξη και συνεχής λειτουργία δομών προστασίας, η εκπαίδευση των δημοσίων λειτουργών, η ενδυνάμωση των γυναικών, καθώς και η αλλαγή κοινωνικής νοοτροπίας και στερεοτύπων μέσω της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης, αποτελούν μερικές από τις βασικές μας θέσεις. Πιστεύουμε ότι, παρά τα βήματα που έχουν γίνει προς την ουσιαστική ισότητα των φύλων, η λήψη περαιτέρω μέτρων για την προστασία των γυναικών πρέπει να είναι απαίτηση όχι μόνο των γυναικείων φεμινιστικών οργανώσεων, αλλά ολόκληρης της κοινωνίας.
• Με την ευκαιρία θα ήθελα το σχόλιό σας για να αναγνωριστεί η γυναικοκτονία ως αυτοτελές ποινικό αδίκημα. Ποια είναι η θέση σας επί τούτου με δεδομένο ότι οι γυναικοκτονίες αυξάνονται συνεχώς στην Ελλάδα;
Σας ευχαριστούμε για την ερώτηση, καθώς τα τελευταία χρόνια δεκάδες γυναίκες δεν είναι πια ανάμεσά μας: έχουν δολοφονηθεί επειδή ζήτησαν διαζύγιο, βίωναν κακοποιητική σχέση, αρνήθηκαν “ρομαντικές” προτάσεις ή αποφάσισαν να προχωρήσουν τη ζωή τους με άλλον σύντροφο. Θέλουμε να αναδείξουμε ότι η αιτία αυτών των δολοφονιών δεν ήταν το πάθος ή η “κακιά στιγμή”, αλλά το ό,τι ο θύτης θεώρησε «δικαίωμά» του να ελέγχει πλήρως τη ζωή, τις επιλογές ή τη βούληση της γυναίκας. Για τον θύτη, η γυναίκα ήταν ιδιοκτησία, αντικείμενο απόλαυσης, μέσο έκφρασης του «ανδρισμού» και της εξουσίας του.
Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε τεκμηριώσει την ανάγκη αναγνώρισης της γυναικοκτονίας ως αυτοτελούς ποινικού αδικήματος, με στόχο:
• την αποτελεσματική διερεύνηση και επιβολή ποινών χωρίς ελαφρυντικά που υποβαθμίζουν το έγκλημα σε “έγκλημα πάθους”
• την ουσιαστική υποστήριξη της οικογένειας του θύματος σε ψυχολογικό, νομικό και οικονομικό επίπεδο
• την έγκαιρη αναγνώριση επικίνδυνων συμπεριφορών για την άμεση ανταπόκριση των αρχών
• τη συστηματική συλλογή στατιστικών δεδομένων προς όφελος της πρόληψης
Για τον λόγο αυτό, καλούμε όλες και όλους να υπογράψουν το σχετικό ψήφισμα της ΧΕΝ Ελλάδος.
• Η ΧΕΝ στην Ελλάδα εργάζεται σε 25 τοπικά κέντρα. Ποιες είναι οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες που προωθείτε;
Η ΧΕΝ Ελλάδος αναπτύσσει ένα ευρύ φάσμα υποστηρικτικών υπηρεσιών με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών.
Μέσω της Κοινωνικής Υπηρεσίας, παρέχεται ατομική συμβουλευτική, πληροφόρηση και διασύνδεση με αρμόδιους φορείς για την ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική στήριξη των γυναικών.
Το Κέντρο Συμβουλευτικής Σταδιοδρομίας, Femina Career Lab, εστιάζει στην επαγγελματική τους ενδυνάμωση.
Επιπλέον, η διαδικτυακή πύλη Femina Lab της ΧΕΝ λειτουργεί ως ένα γυναικείο δίκτυο πληροφόρησης, υποστήριξης και ενδυνάμωσης για θέματα Ισότητας, Έμφυλης Βίας, Κοινωνικής Πρόληψης, Εκπαίδευσης, Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας και Γυναικείας Ηγεσίας.
Το ανθρώπινο δυναμικό της ΧΕΝ, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, σχεδιάζει και υλοποιεί στοχευμένες δράσεις και προγράμματα που ενημερώνουν, ευαισθητοποιούν και ενδυναμώνουν όλες τις γυναίκες – χωρίς καμία διάκριση – αλλά και την ευρύτερη κοινωνία, με θεματικές που αφορούν στα δικαιώματα των γυναικών, στην καταπολέμηση της βίας, στην ισότητα των φύλων και στα δικαιώματα των παιδιών.
