Συνέντευξη στην
Πέγκυ Ντόκου
Την άποψη ότι η Ελλάδα μπορεί να ασκήσει πίεση στην Τουρκία, όταν θα έρθει η ώρα της συμφωνίας για την άμυνα της Ευρώπης και να ζητήσει από την Τουρκία αφενός να αναγνωρίσει ρητώς τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, αφετέρου να άρει το casus belli, διατυπώνει σε συνέντευξή του προς τη «δ» ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής Α’ Αθηνών της Νέας Δημοκρατίας, κ. Άγγελος Συρίγος.
Επίσης μιλάει για τη σημασία του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) και για την ανάγκη κήρυξης της ΑΟΖ σε όλες τις περιοχές της χώρας μας, ενώ σχολιάζει τις εξελίξεις στο Ουκρανικό και τις επιδιώξεις της κάθε πλευράς.
• Κύριε Συρίγο, να ξεκινήσουμε από τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό για τον οποίο έχει γίνει πολύς λόγος. Γιατί είναι σημαντικός ο ΘΧΣ για την Ελλάδα; Έχει κατατεθεί στα ευρωπαϊκά όργανα; Θα κατατεθεί ο χάρτης του ΘΧΣ και στον ΟΗΕ;
Ο χάρτης του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού έχει κατατεθεί ήδη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βέβαια, πρέπει να κατατεθεί στον ΟΗΕ. Επίσης, έχει δημοσιευτεί το κείμενο του ΘΧΣ στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως –αποτελεί, δηλαδή επίσημο έγγραφο του Κράτους.
• Είναι σημαντικός για την χώρα μας για μία σειρά από πάρα πολύ σοβαρά ζητήματα. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Όταν μιλάμε για Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, αυτός περιλαμβάνει και τα όρια των θαλασσών μας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, για να γνωρίζουμε μέσα σε ποιες περιοχές ασκούμε τις δράσεις μας. Το λέω αυτό, γιατί κατά καιρούς, στο παρελθόν, όταν έρχονταν ξένα πλοία και ζητούσαν να κάνουν επιστημονική έρευνα, δεν ήξεραν πού τελείωνε η ελληνική θαλάσσια επικράτεια και πού ξεκινούσε η τουρκική, η κυπριακή, η αιγυπτιακή ή η λιβυκή. Τώρα, με τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό που περιλαμβάνει και όλα τα σημεία και όλες τις λεπτομέρειες που χρειάζονται, κάποιος έχει αποτυπωμένη με πλήρη ακρίβεια την ελληνική θαλάσσια επικράτεια.
• Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι συνδεδεμένος με την ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη);
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αποτυπώνει ό,τι υπάρχει. Αυτή την στιγμή, ΑΟΖ στην Ελλάδα υπάρχει σε δύο σημεία: στην περιοχή μεταξύ Κρήτης και Ρόδου, όπου υπάρχει η οριοθέτηση με την Αίγυπτο και στην περιοχή του Ιονίου** όπου υπάρχει η οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Στις υπόλοιπες περιοχές δεν έχουμε κηρύξει ΑΟΖ, οπότε εκ των πραγμάτων υπάρχει μόνον υφαλοκρηπίδα.
• Πρέπει όμως η Ελλάδα να κηρύξει ΑΟΖ και στις υπόλοιπες περιοχές; Θα γίνει κάτι σύντομα;
Κατά τη γνώμη μου, ναι, πρέπει να κηρυχθεί. Όμως δεν γνωρίζουμε αν είναι στα άμεσα σχέδια της ελληνικής κυβερνήσεως. Να σημειώσουμε ότι η ΑΟΖ μας δίνει δυνατότητα προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, το οποίο είναι εξαιρετικά βασικό. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν προστατεύεται το θαλάσσιο περιβάλλον χωρίς ΑΟΖ –πέραν των χωρικών υδάτων.
• Επειδή βρίσκεται στη δημοσιότητα κι έχει γίνει πολύς λόγος τον τελευταίο καιρό, ποιες είναι οι επιδιώξεις της Τουρκίας για να διεκδικήσει ρόλο στην άμυνα της Ευρώπης; Είναι ξεκάθαρο ότι επιδιώκει να έχει ρόλο σε όλα.
Είμαστε στην φάση, στην οποία συζητάμε τι θα γίνει με τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Η συζήτηση αυτή, ξεκίνησε με μία λευκή βίβλο που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο, συνεχίστηκε σε επίπεδο πρέσβεων, θα ακολουθήσει σε επίπεδο υπουργών και πιθανότατα θα φτάσει στο επίπεδο αρχηγών κρατών, στα τέλη Ιουνίου. Σε αυτή τη συζήτηση έχει αποφασιστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι τα πράγματα κινούνται με την αρχή της πλειοψηφίας. Όχι με την αρχή της ομοφωνίας. Σε αυτή την φάση λοιπόν, η κυρίαρχη αντίληψη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πλήν Ελλάδας και Κύπρου) είναι να είναι ανοιχτή η πόρτα στην Τουρκία η οποία να μπορέσει να συμμετέχει στην επόμενη μέρα της άμυνας της Ευρώπης. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται να υπογραφεί μια ειδική συμφωνία (εμπορική και αμυντική) με την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία.
Η αμυντική και εμπορική συμφωνία δεν μπορεί όμως να υπογραφεί αν δεν υπάρχει ομοφωνία των κρατών – μελών. Άρα, η δυνατότητα να ασκήσουμε πίεση, είναι όταν θα έρθει η ώρα της συμφωνίας και όχι τώρα. Η γνώμη μου είναι, ότι αφενός πρέπει να ζητήσουμε να αναγνωρίσει, ρητώς, η Τουρκία τη στρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και να πάψει να τα αμφισβητεί, αφετέρου να άρει το casus belli.
• Πώς βλέπετε τις εξελίξεις στο Ουκρανικό και τον ρόλο των ΗΠΑ; Βλέπουμε ότι γίνονται κινήσεις, αλλά με δυσκολία…
Είναι σαφές ότι η κάθε πλευρά, επιδιώκει να διαπραγματευτεί με τους δικούς της όρους, τους στόχους της. Δηλαδή, ο στόχος της Ουκρανίας είναι να υπάρξει άμεση εκεχειρία και να μπορέσει να διαπραγματευτεί σε βάθος χρόνου το θέμα της «επόμενης μέρας».
Η Ρωσία, αντιθέτως, θεωρεί ότι πρέπει τώρα να λυθεί το θέμα της «επόμενης μέρας» –να υπάρξει δηλαδή, ένα σχέδιο συμφωνίας για την επόμενη μέρα, για να διασφαλίσει αυτά τα οποία έχει κερδίσει. Και γι’ αυτόν τον λόγο, επιδιώκει τη συνέχιση των εχθροπραξιών, πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα βρίσκεται σε πιο ευνοϊκή θέση.
Από την άλλη, η Αμερική πίστεψε ότι θα μπορούσε να επιλύσει το θέμα πάρα πολύ γρήγορα. Δεν τα κατάφερε όμως. Διότι στην πραγματικότητα έκανε ένα διπλωματικό λάθος: κατέθεσε ως πρόταση λύσεως, αυτό που είχε κατά νου ως τελική λύση. Ενώ στις διαπραγματεύσεις δεν καταθέτεις αυτό που έχεις κατά νου ως τελική λύση. Καταθέτεις μία άλλη, πιο σκληρή θέση, που θα σου δώσει τη δυνατότητα να υποχωρήσεις λίγο.
**ΣΗΜ: Το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο «ανακηρύσσεται από την Ελληνική Δημοκρατία Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου, των Ιονίων Νήσων και μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου» δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, λίγες ώρες μετά την επίσημη παρουσίαση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Πρόκειται ουσιαστικά για την ενσωμάτωση της συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας που είχε υπογραφεί στις 9 Ιουνίου 2020 και είχε τεθεί σε ισχύ το Νοέμβριο του 2021.
