Ολοκληρώθηκε την Κυριακή 31/8 το 10ο Beyond Borders Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου. Μια εβδομάδα με ντοκιμαντέρ απ’ όλον τον κόσμο, Pitching Lab, συναυλίες, εργαστήρια για παιδιά, φόρουμ συμπαραγωγών, podcast, series και critics’ corner, κατά τη διάρκεια της οποίας οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν «ένα υπέροχο ταξίδι γεμάτο εικόνες, αθέατες πλευρές της ανθρώπινης φύσης, συναρπαστικές ιστορίες, τρυφερές αλλά και σκληρές πλευρές ζωής απ’ όλον τον κόσμο», όπως αναφέρει η διοργάνωση στον επίσημο ιστότοπό της.
Στην Τελετή Λήξης του Φεστιβάλ έδωσαν το παρών, ο υφυπουργός Πολιτισμού και εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού, Ιάσονας Φωτήλας, και ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Μεγίστης, Στράτος Αμύγδαλος. Ο Δήμος Μεγίστης τίμησε την ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Ειρήνη Σαρίογλου και τον Michel Noll, καλλιτεχνικό σύμβουλο και διευθυντή διεθνούς ανάπτυξης του φεστιβάλ, με τιμητικές πλακέτες.
Οι συμμετέχοντες διαγωνίστηκαν σε δύο τμήματα: το κυρίως και το μicro. Συνολικά απονεμήθηκαν 10 βραβεία.
Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα
Στο Κυρίως Διαγωνιστικό Τμήμα, με 18 ταινίες ντοκιμαντέρ μεσαίου και μεγάλου μήκους, η Κριτική Επιτροπή απαρτίστηκε από τους/τις: Τάσος Μπουλμέτης – Πρόεδρος (σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός), Claudia Bucher (commissioning editor, ARTE G.E.I.E), Ευγενία Γιαννούρη (Αν. Καθηγήτρια Sorbonne Nouvelle), Jobst Knigge (σκηνοθέτης) και Μαρία Λούκα (ντοκιμαντερίστρια, σεναριογράφος και δημοσιογράφος).
Χρυσό Στεφάνι της Μεγίστης – Grand Prix
Το βραβείο απονέμεται στην ταινία Λο του Θανάση Βασιλείου (Ελλάδα, 2025). Ο σκηνοθέτης με λιτά μέσα αλλά πυκνή σε ουσία αφήγηση, επιχειρεί μια τολμηρή καταβύθιση στα απροσπέλαστα και σκοτεινά τοπία της οικογενειακής του ιστορίας, μετουσιώνοντας τα σπαράγματα ενός υπό κατάρρευση μικροαστικού διαμερίσματος σε ένα ζωντανό, πολυεπίπεδο ψηφιδωτό μνήμης, απώλειας και κρυμμένων τραυμάτων, δημιουργώντας μια συναρπαστική, καθηλωτική κινηματογραφική εμπειρία. Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 7500€, για την καλύτερη ταινία που πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες, τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων με οποιαδήποτε μορφή και τρόπο.
Βράβευση Θανάση Βασιλείου για την ταινία Λο
Αργυρό Στεφάνι της Μεγίστης
Το βραβείο απονέμεται στην ταινία Letters from Wolf Street του Arjun Talwar (Πολωνία, 2023). Σε αυτό το πορτρέτο, ο Aljun Talwar ταξιδεύει τον θεατή κατά μήκος της οδού που διαμένει, στη Βαρσοβία. Είναι μια αναφορά στη σύγχρονη Πολωνία, όπου ο Ινδός σκηνοθέτης ανακαλύπτει μοναδικές εικόνες, ιστορίες και πρωταγωνιστές, ερευνώντας το ερώτημα του τι σημαίνει να είσαι Πολωνός. Η ταινία αφορά το ανήκειν, τον ρατσισμό, τόσο τον προφανή όσο και τον πιο υποδόριο, εκείνον που δύσκολα παρατηρείται. Υπάρχει μια ωμή ειλικρίνεια σε αυτή τη δουλειά που είναι ταυτόχρονα συγκινητική και, κάποιες φορές, πραγματικά αστεία. Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 3.000€, χορηγία της ΕΡΤ, για την δεύτερη καλύτερη ταινία που πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες, τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων με οποιαδήποτε μορφή και τρόπο.
Βράβευση Arjun Talwar για την ταινία Letters from Wolf Street
Χάλκινο Στεφάνι της Μεγίστης
Το βραβείο απονέμεται στην ταινία The Lost Season του Mehdi Ghanavati (Ιράν, 2024), για την ανθρώπινη, ευαίσθητη και γεμάτη σεβασμό απεικόνιση της προσπάθειας της νεαρής πρωταγωνίστριας της ταινίας να αντιταχθεί στο πατριαρχικό θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν και στις τοπικές παραδόσεις της περιοχής όπου ζει. Η κάμερα του Ghanavati αποτίει έναν κινηματογραφικά αριστοτεχνικό φόρο τιμής στις Ιρανές γυναίκες που ενσαρκώνουν το θάρρος και τη δύναμη μέσω της συνεχούς, ενεργής και συχνά επίφοβης αντίστασής τους. Ο αδιάκοπος αγώνας τους για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία και την ισότητα αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον αγώνα για δικαιοσύνη και δημοκρατία, τόσο στο Ιράν όσο και παγκοσμίως. Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 2.000€, χορηγία της ΕΡΤ, για την τρίτη καλύτερη ταινία που πραγματεύεται ιστορικά γεγονότα και προσωπικότητες, τρέχοντα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα και την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων με οποιαδήποτε μορφή και τρόπο.
Το Στεφάνι Μεγίστης, που απονέμεται κάθε χρόνο στις καλύτερες ταινίες του Κυρίως Διαγωνιστικού Τμήματος του Beyond Borders Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, αποτελεί πιστή και χειροποίητη ρέπλικα που βρέθηκε σε αρχαίο τάφο (θήκη) το 1913 και χρονολογείται στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ.
Βράβευση Mehdi Ghanavati για την ταινία The Lost Season
Βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ Καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ
Μια εμπνευσμένη ιστορία, μια πολύ τρυφερή ταινία για την αξία της αλληλεγγύης και την ικανότητά της να ανοίγει φωτεινές ρωγμές ακόμη και στις πιο δύσκολες συνθήκες, δημιουργημένη από έναν σκηνοθέτη του οποίου η συνεπής ανθρωπιστική οπτική διαπνέει όλο του το έργο. Το Βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ – Creative Greece για το Καλύτερο Ελληνικό Ντοκιμαντέρ απονέμεται στον Σταύρο Ψυλλάκη για την ταινία Σμιλεμένες Ψυχές (Ελλάδα, 2025). Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 1.000€, χορηγία του ΕΚΚΟΜΕΔ – Creative Greece για το καλύτερου ντοκιμαντέρ Έλληνα σκηνοθέτη.
Βράβευση Σταύρου Ψυλλάκη για την ταινία Σμιλεμένες Ψυχές
Βραβείο «Οδυσσέας»
Για την αριστουργηματική του αφήγηση και τη βαθιά εξερεύνηση των προσωπικών και συλλογικών τραυμάτων, το Βραβείο Οδυσσέας απονέμεται από την Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών στην ταινία Λο του Θανάση Βασιλείου. Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 500€, με την πρωτοβουλία και υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας για το καλύτερο ντοκιμαντέρ Έλληνα σκηνοθέτη της διασποράς.
Βραβείο #ThisisEU
To Βραβείο απονέμεται στο The German People του Marcin Wierzchowski (Γερμανία, 2025). Η μακροχρόνια παρατήρηση του Wierzchowski στους επιζώντες και τις οικογένειες των θυμάτων της ρατσιστικής επίθεσης στο Χανάου το 2020 μας δείχνει με εντυπωσιακό τρόπο ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία υπονομεύουν τις ευρωπαϊκές μας αξίες και απειλούν τη δημοκρατία. Σε μια εποχή αυξανόμενης πόλωσης, η ταινία αποτελεί μια επείγουσα προειδοποίηση ότι μια ανοιχτή κοινωνία δεν είναι αυτοδύναμη, αλλά απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση, ενσυναίσθηση και αφοσίωση στον πλουραλισμό. Το βραβείο της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα συνοδεύεται από το ποσόν των 500€, χορηγία της ΕΡΤ, για το ντοκιμαντέρ που προωθεί καλύτερα τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αξίες.
Βράβευση Marcin Wierzchowski για την ταινία The German People
Βραβείο FIPRESCI
Στην Επιτροπή FIPRESCI συμμετέχουν οι κριτικοί κινηματογράφου Jan Storø, Έλλη Μαστόρου και Νικόλαος Αλέτρας, οι οποίοι απένειμαν το βραβείο με το παρακάτω σκεπτικό: «Ως κριτικοί κινηματογράφου, αναζητούμε ταινίες με ισχυρή πλοκή, καλή δραματουργία, κινηματογραφική ποιότητα και μια άποψη για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Η ταινία που επιλέξαμε συνδυάζει όλα αυτά τα στοιχεία με έναν ισχυρό τρόπο. Εστιάζοντας στους νέους, που είναι το μέλλον της ανθρωπότητας, και αμφισβητώντας τον τρόπο που αυτοί αντιμετωπίζουν τη βία των σύγχρονων κοινωνιών. Αναλογιζόμενη τον τρόπο που τα κοινωνικά δίκτυα αναδιαμορφώνουν την αντίληψή μας για τον κόσμο και πώς τα κοινωνικά δίκτυα και ο κινηματογράφος αλληλοεπηρεάζονται. Με τη δυνατή οπτική αφήγηση που συνδυάζει διαφορετικά φορμά και τεχνικές. Και με τη χρήση χιούμορ του παραλόγου για να αποφορτίσει τραυματικά γεγονότα. Αυτή η ταινία στέκεται στα όρια μεταξύ πραγματικού και εικονικού, μεταξύ συναισθημάτων και αλγορίθμων, μεταξύ ενσυναίσθησης και αδιαφορίας». Για όλους αυτούς τους λόγους, το βραβείο FIPRESCI απονέμεται στην ταινία The longer you bleed του Ewan Waddell (Ουκρανία, 2025). Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 500€, χορηγία της ΕΡΤ για την καλύτερη ταινία που επιλέγεται από τη Διεθνή Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου.
Βράβευση Ewan Waddell για την ταινία The longer you bleed
μicro Διαγωνιστικό Τμήμα
Στο μicro Διαγωνιστικό Τμήμα, η Κριτική Επιτροπή αποτελείται από τους/τις: Michaela Kolster – Πρόεδρο (δημοσιογράφος και διευθύντρια προγράμματος του ZDF/PHOENIX), Bruce Clark (συγγραφέας και δημοσιογράφος), Άλεξ Σάκαλη (συγγραφέας και δημοσιογράφος), Gilles Perrin (καθηγητής γαλλικής λογοτεχνίας και κινηματογράφου) και Βασίλη Λουλέ (σκηνοθέτης).
Χρυσός Φοίνικας
Για την καλλιτεχνική της κινηματογράφηση και την ισχυρή απεικόνιση της αντίθεσης ανάμεσα στην αθωότητα και τη σκληρή πραγματικότητα του πολέμου, ο Χρυσός Φοίνικας απονέμεται στην ταινία Clear Sky του Marcin Kundera (Πολωνία, 2024). Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 1.250€, με την υποστήριξη του Phoenix TV για την καλύτερη μικρού μήκους ταινία τεκμηρίωσης από πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη.
Βράβευση Marcin Kundera για την ταινία Clear Sky
Αργυρός Φοίνικας
Για το αριστουργηματικό του animation και τον συγκινητικό τρόπο με τον οποίο μετατρέπει τις προσωπικές μνήμες σε μια οικουμενική ιστορία αγάπης και απώλειας, ο Αργυρός Φοίνικας απονέμεται στην ταινία Simply Divine των Mélody Boulissière & Bogdan Stamatin (Γαλλία, 2024). Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 1.000€, με την υποστήριξη του Phoenix TV για την καλύτερη μικρού μήκους ταινία τεκμηρίωσης από πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη.
Βράβευση Mélody Boulissière & Bogdan Stamatin για την ταινία Simply Divine
Χάλκινος Φοίνικας
Για την ευαίσθητη και γεμάτη δύναμη απεικόνιση της ανθρώπινης ανθεκτικότητας μπροστά στην ακραία αντιξοότητα, ο Χάλκινος Φοίνικας απονέμεται στην ταινία My Land is Burned του Abdulrahman Alshowaiki (Βέλγιο, 2024) Το βραβείο συνοδεύεται από το ποσόν των 750€, με την υποστήριξη του Phoenix TV για την καλύτερη μικρού μήκους ταινία τεκμηρίωσης από πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη. Επίσης, οι τρεις διακριθείσες ταινίες του μicro θα προβάλλονται στo Phoenix – ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά τηλεοπτικά δίκτυα ντοκιμαντέρ.
Βράβευση Abdulrahman Alshowaiki για την ταινία My Land is Burned
Η Κριτική Επιτροπή του μicro απένειμε επίσης Εύφημο Μνεία σε δύο ταινίες, με το παρακάτω σκεπτικό: «Για την λεπτομερή εξερεύνηση των προσωπικών αγώνων και των κοινωνικών προκλήσεων, Εύφημος Μνεία απονέμεται στην ταινία Refuge του Partha Das (Ινδία, 2024). Το Refuge προσφέρει μια βαθιά και ευαίσθητη ματιά στη ζωή ενός ανάπηρου άντρα στη σύγχρονη Ινδία, αγγίζοντας θέματα όπως η οικογένεια, η κληρονομιά και η τιμή, μέσα σε μια κοινωνία βαθιά ριζωμένη στην παράδοση και επιβαρυμένη από τη φτώχεια. Η ταινία ακολουθεί στενά τον Farooque, έναν σύνθετο και γοητευτικό χαρακτήρα, από τους διαδρόμους του μετρό όπου προσπαθεί να πουλήσει τα ταπεινά του βραχιόλια, μέχρι το σπίτι της μητέρας του, στο οποίο επιστρέφει ύστερα από πολλά χρόνια.
Η αφήγηση παραμένει διακριτική, επιτρέποντας στον θεατή να αναρωτηθεί για τις ατυχίες που τον οδήγησαν στην παρούσα του κατάσταση. Υποβόσκει η αίσθηση πως πίσω από τη φτώχεια του κρύβεται ένας βαθύτερος, ανεξήγητος λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται σταδιακά. Αυτή η ήπια αποστασιοποίηση επιτρέπει στην ταινία να εξελιχθεί οργανικά, οδηγώντας σε μια τελική αποκάλυψη που είναι τόσο συγκλονιστική όσο και βαθιά συγκινητική—αναδεικνύοντας την ικανότητα του σκηνοθέτη να αφηγείται με υπομονή, ενσυναίσθηση και εσωτερική δύναμη.
Για την εύστοχη και ισχυρή απεικόνιση της ταυτότητας στη σύγχρονη Ελλάδα, Εύφημος Μνεία απονέμεται στην ταινία Albgreko του Ilir Tsuko (Ελλάδα, 2024). Το Albgreko διερευνά την εμπειρία των νέων με αλβανική καταγωγή που μεγάλωσαν στην Ελλάδα, ρίχνοντας φως στο πώς η εξελισσόμενη αυτογνωσία τους αντανακλά τη μεταμόρφωση της χώρας τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η ταινία σκιαγραφεί ένα πορτραίτο ανάλαφρο αλλά βαθύ, πολιτικό χωρίς διδακτισμό και ρεαλιστικό χωρίς να υποκύπτει σε κοινοτοπίες.
Το Albgreko ξεχωρίζει ως ένα πρωτοπόρο έργο, ενταγμένο σε αυτό που θα μπορούσε να αποτελέσει ένα νέο κύμα ντοκιμαντέρ που εξερευνούν τη Νέα Ελλάδα. Αποφεύγει τα καθιερωμένα κλισέ γύρω από το έθνος-κράτος, την ομογένεια, τον τουρισμό, τα μνημόνια και την προσφυγική κρίση. Αντί να ακολουθήσει τη συμβατική άποψη της αναγκαστικής αφομοίωσης, η ταινία αναδεικνύει με ευαισθησία την δυνατότητα να αγκαλιάσει κανείς πολλαπλές ταυτότητες χωρίς εσωτερική σύγκρουση—ενσαρκώνοντας την υπόσχεση μιας σύγχρονης, πολυπολιτισμικής Ελλάδας».
Pitching Lab
Η Κριτική Επιτροπή του Pitching Lab με Head Moderator την Claudia Schreiner (επικεφαλής Masterschool στο Documentary Campus, Γερμανία) και μέλη της τους φοιτητές/ριες από το Δίκτυο Κινηματογραφικών Σχολών του φεστιβάλ, Sofia Y. Silva (Βενεζουέλα), Σπύρο Μπέτση (Ελλάδα), Ana-Stefana Pop (Ρουμανία) και Haluk Laman (Τουρκία), ξεχώρισε το πρότζεκτ Fragments of Humanity του Maros Pulscak (Σλοβακία), για την αρτιότητα, τη σαφήνεια και την εξαιρετική ποιότητα του. Η πρόταση λαμβάνει ως έπαθλο δωρεάν παροχή υπηρεσιών coloring για την ολοκληρωμένη ταινία (μετά το στάδιο του final cut), προσφορά του βραβευμένου colorist Δημήτρη Καρτέρη (dimitriskarteris.com), που αντιστοιχεί σε υπηρεσία χρηματικής αξίας 3.000 ευρώ.
Πηγή: ertnews.gr
