Σημαντικά στοιχεία που αφορούν την απασχόληση στην περιοχή μας προκύπτουν από την έρευνα που εκπονήθηκε από τη ΓΣΕΕ.
Τα βασικά στοιχεία της έρευνας παρουσίασε χθες η Οικονομολόγος και στέλεχος της Κεντρικής Δομής Ισότητας της ΓΣΕΕ κ. Ζιζή Σαλίμπα.
Η έρευνα εκπονήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Προώθηση και Ενίσχυση της Συμμετοχής των Γυναικών στα όργανα εκπροσώπησης των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εργαζομένων», που υλοποιούν η ΓΣΕΕ και το Ινστιτούτο Εργασίας.
Τα ποσοτικά στοιχεία, όπως επισήμανε χθες η κ. Σαλίμπα, προέρχονται από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία και αφορούν το β’ τρίμηνο από το έτος 2008 έως και το 2012.
Η Ρόδος, όπως δήλωσε η κ. Σαλίμπα, έχει όλες τις προϋποθέσεις για να βγει πιο γρήγορα από την κρίση γιατί έχει τους μικρότερους δείκτες ανεργίας στη χώρα.
«Θα πρέπει να αναφέρουμε πως η Ρόδος συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της τουριστικής κίνησης της χώρας. Είναι νησί με πλούσιο βορρά και πολλά υποσχόμενο νότο, που μπορεί να δώσει πολλά αγροτικά προϊόντα στους επιχειρηματίες, που δεν χρειάζεται να επιβαρύνονται τόσο πολύ με το κόστος μεταφοράς. Πρέπει να ξέρουμε πως η Ρόδος είναι από τους πιο αγαπημένους διεθνείς τουριστικούς προορισμούς», δήλωσε η κ. Σαλίμπα και πρόσθεσε πως βασικό ρόλο στον τομέα του τουρισμού παίζουν και οι εργαζόμενοι.
«Η κατάργηση πολλών θέσεων εργασίας θα δημιουργήσει προβλήματα στον τουρισμό. Δεν μπορεί να προσλαμβάνεται ανειδίκευτο προσωπικό τη στιγμή που θα πρέπει η Ρόδος να προσελκύσει υψηλού επιπέδου τουρίστες. Το νησί απευθύνεται στη Βόρεια Ευρώπη. Για να καλύψει τις απαιτήσεις θα πρέπει να διαθέτει εργαζόμενους που είναι εξειδικευμένοι στο αντικείμενο. Οι εργοδότες θα πρέπει να σεβαστούν τους εργαζόμενους», τόνισε η κ. Σαλίμπα.
Από τα συμπεράσματα της έρευνας προκύπτει πως ο τουρισμός στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και κυρίως στη Ρόδο, είναι ο βασικός πυλώνας της οικονομικής ανάπτυξης δημιουργίας εισοδήματος και απασχόλησης. Δημιουργεί δε πολλές θέσεις εργασίας. Δεν αποτελεί βαριά βιομηχανία γιατί είναι εποχική δραστηριότητα που επηρεάζεται από συνθήκες μη ελεγχόμενες. Αρα πρόκειται για ένα ευάλωτο κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Αν η οικονομική κρίση εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης είναι πολύ αμφίβολο αν θα εξακολουθήσει η ζήτηση για υπηρεσίες που αφορούν τον μαζικό τουρισμό. Οι σημαντικές επενδύσεις σε ξενοδοχειακές μονάδες, οι οποίες έχουν αποδώσει με ποιοτική αναβάθμιση της ξενοδοχειακής υποδομής, θα πρέπει να συνεχιστούν με στόχο την ανάπτυξη του υψηλού επιπέδου τουρισμού.
Απαιτείται, όπως επισημάνθηκε, η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης τουριστικής πολιτικής και η εκμετάλλευση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων κάθως το νησί μας δέχεται ανταγωνισμό από άλλους προορισμούς της χώρας όπως η Μύκονος, η Κρήτη και από τη γειτονική χώρα.
Στην εισήγηση της η κ. Σαλίμπα επισημαίνει ακόμη πως θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα από το κράτος για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Επιβάλλεται να υπάρξει η κατάλληλη φορολογική πολιτική από το κράτος και η θεσμική προστασία της εργασίας για να διατηρήσει η Ρόδος ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στη διεθνή τουριστική αγορά, όπως προσιτές τιμές κλινών, μεγάλες παραλίες, αξιοθέατα και προσιτές τιμές φαγητού.
Στην έρευνα επισημαίνεται πως ο νομός των Κυκλάδων έχει μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από τα Δωδεκάνησα. «Είναι εντυπωσιακό πως ο νομός Δωδεκανήσου παρουσιάζει τη μεγαλύτερη μείωση δηλαδή -4,4% ενώ ο νομός Κυκλάδων τη μικρότερη στην περιφέρεια -1,9%. Μια ερμηνεία του φαινομένου μπορεί να είναι το γεγονός ότι ο νομός Δωδεκανήσου στηρίζεται άμεσα και έμμεσα αποκλειστικά σχεδόν στις τουριστικές υπηρεσίες. Ας σημειωθεί ότι η μεταβολή του ΑΕΠ που είναι αρνητική δεν συμβαδίζει με τη μεταβολή του συνολικού πληθυσμού που είναι θετική», επισημαίνει η κ. Σαλίμπα και προσθέτει πως το κατά κεφαλήν ΑΕΠ έχει αντίκτυπο στο φαινόμενο της αδήλωτης εργασίας.
Στη χώρα το ποσοστό της αδήλωτης εργασίας φθάνει στο ποσοστό του 30%. Στα Δωδεκάνησα και ιδιαίτερα στη Ρόδο οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για την ανάπτυξη της αδήλωτης εργασίας λόγω των επιχειρήσεων που ανήκουν στον τουριστικό κλάδο αλλά και της ανάπτυξης της παραοικονομίας όταν υπάρχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας, αυτοαπασχόλησης, μεταναστευτικές ροές και μεγάλος αριθμός οικογενειακών επιχειρήσεων στον κλάδο του τουρισμού και της εστίασης.
Η έρευνα δείχνει πως επήλθε, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, μείωση της απασχόλησης στη διάρκεια των ετών 2008-2012 στο Νότιο Αιγαίο. Η μεγαλύτερη μείωση του εργατικού δυναμικού εμφανίζεται μετά το 2008 (μεταβολή 3,67%) και οφείλεται και στη θέσπιση νέων νόμων για τις συντάξεις και την απασχόληση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία το έτος 2012 το εργατικό δυναμικό ανερχόταν στο Νότιο Αιγαίο στα 132.516 άτομα από τα οποία οι 50.342 γυναίκες και οι 82.174 άνδρες. Το έτος 2008 το εργατικό δυναμικό στο Νότιο Αιγαίο, αριθμούσε 135.303 άτομα. Από αυτά οι 459.341 ήταν γυναίκες και οι 85.962 άνδρες. Οι αριθμοί δείχνουν πως η κρίση και κυρίως η ανεργία έχει κτυπήσει και τα δύο φύλα.
Η έρευνα δείχνει πως στο Νότιο Αιγαίο υπερτερούν οι εργαζόμενοι με καθεστώς μισθωτής εργασίας ως προς τους αυτοαπασχολούμενους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι αυτοαπασχολούμενοι αυξάνονται από το έτος 2010.
Αναλυτικότερα το έτος 2008 οι μισθωτοί ήταν 72.385 και οι αυτοαπασχολούμενοι 27.104. Το 2009 οι μισθωτοί στο Νότιο Αιγαίο ήταν 76.532 και οι αυτοπαασχολούμενοι 27.149. Το έτος 2010 οι μισθωτοί ήταν 76.564 και οι αυτοπασχολούμενοι 26.974. Το επόμενο έτος δηλαδή το 2011 οι αυτοαπασχολούμενοι ήταν 29.489 και οι μισθωτοί 70.313. Το περασμένο έτος οι μισθωτοί ήταν 67.339 και οι αυτοπασχολούμενοι 29.302. Ως προς το φύλο κατανομής της μισθωτής απασχόλησης υπερισχύουν οι άνδρες έναντι των γυναικών. Η αναλογία ανδρών και γυναικών από το 2008 έως το 2012 μειώνεται συνεχώς. Συγκεκριμένα το 2008 οι άνδρες αποτελούσαν το 64,6% στη συνολική μισθωτή απασχόληση. Το έτος 2012 το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 60%. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως το περασμένο έτος στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είχαμε 67.339 μισθωτούς από τους οποίους οι 26.859 γυναίκες και οι 40.480 άνδρες.
Η έρευνα δείχνει πως από το 2010 αυξάνεται ο αριθμός των αυτοαπασχολούμενων ανδρών. Η κατά φύλο αναλογία αυξάνει υπέρ των ανδρών από 68,6% το 2008 γίνεται 70,1% το έτος 2012.
Φαίνεται ακόμη ότι από το 2009 υπάρχει αυξητική τάση στο Νότιο Αιγαίο σε ό,τι αφορά την απασχόληση με τον πρωτογενή τομέα σε ποσοστό 18,81 για τους άνδρες και 20,59 για τις γυναίκες. Στα Δωδεκάνησα όμως και ειδικά τη Ρόδο υπάρχει μικρή ιδιοκτησία γης γεγονός που περιορίζει την απασχόληση. Ο δευτερογενής τομέας παρουσιάσει στο Νότιο Αιγαίο στασιμότητα. Οικοδομική δραστηριότητα υπάρχει στα Δωδεκάνηα και αυτό λόγω της τουριστικής κίνησης. Σε κρίση βρίσκεται ο κλάδος της αργυροχρυσοχοΐας.
Ιδιαίτερα ανεπτυγμένος είναι ο τριτογενής τομέας. Η Ρόδος συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό της τουριστικής κίνησης (72%) και ακολουθεί η Κως. Η Ρόδος έχει και το μεγαλύτερο ποσοστό των καταλυμάτων (60%) και έπεται η Κως με 27% σε ό,τι αφορά τα καταλύματα που διαθέτει. Η έρευνα δείχνει ακόμη πως το καθεστώς μερικής απασχόλησης κατά τα έτη 2008-2012 παρουσιάζει πτώση αφού από το 11,5% έπεσε στο 7,8% το περασμένο έτος. Παρ’ όλα αυτά υπερτερούν οι γυναίκες σε ό,τι αφορά τη μερική απασχόληση.
Με το καθεστώς της εποχικής ή προσωρινής απασχόλησης το 2012 εργάζοντο 18.425 άτομα (ποσοστό 27,45). Το 2008, που είχε ξεκινήσει η κρίση, το ποσοστό αυτό ήταν 21,4%.
Πρόκειται για μισθωτούς εργαζόμενους που απασχολούνται σε καταλύματα και επιχειρήσεις εστίασης. Τα ποσοστά των γυναικών που απασχολούνται μερικώς είναι αυξημένα έναντι των ανδρών αφού το 2012 έφθασαν στο 52,7%.
Το 2008 η αναλογία των γυναικών σε σχέση με τους άνδρες ήταν 74,9%, ενώ το 2012 η αναλογία ελαττώθηκε και έφτασε στο 67,6%. Με βάση την αναλογία αυτή, είναι προφανές ότι στα χρόνια της κρίσης οι άνθρωποι δεν επιλέγουν να εργαστούν με το καθεστώς της μερικής απασχόλησης, αλλά υποχρεώνονται. Η τάση μείωσης της μερικής απασχόλησης δεν συμβαδίζει με την αυξητική τάξη της μερικής απασχόλησης στους κλάδους του καταλύματος και της εστίασης σε όλη τη χώρα. Ίσως στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να μην έχει εφαρμοσθεί σε μεγάλη έκταση η εκ περιτροπής εργασία.
Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, η ανεργία σε ποσοστά στο σύνολο της χώρας στο Α’ τρίμηνο του 2013 ανήλθε στο 27,4%, έναντι 22,6% του αντίστοιχου τριμήνου της προηγούμενης χρονιάς. Η ανεργία πλήττει κυρίως τις γυναίκες (31%) σε σχέση με τους άνδρες (24,7%), και τους νέους από 15 έως 24 ετών, που αγγίζει τα ποσοστά 60% για τις γυναίκες και 66,3% για τους άνδρες. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, που ανήκει και η Ρόδος, η ανεργία παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά 24,3% σε σχέση με το σύνολο της χώρας. Αναφορά γίνεται στην έρευνα και στο κλείσιμο επιχειρήσεων εστίασης λόγω του ό,τι τα ξενοδοχεία προσφέρουν πλήρη πακέτα διαμονής και διατροφής.
Στην έρευνα επισημαίνεται ακόμη ότι στη διατήρηση και τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης και στην επιμήκυνση της σεζόν μπορεί να συμβάλει ο συνεδριακός τουρισμός.
