• Η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε για το 2024 νέα μείωση γεννήσεων και δραματική αρνητική φυσική μεταβολή • Στο Νότιο Αιγαίο η εικόνα διαφοροποιείται μερικώς αλλά παραμένει αρνητική, ενώ άλλες περιφέρειες καταρρέουν
Το δημογραφικό ζήτημα αναδεικνύεται πλέον ως ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024 αποκαλύπτουν μια σκληρή πραγματικότητα: οι γεννήσεις συνεχίζουν να μειώνονται, οι θάνατοι παραμένουν σχεδόν διπλάσιοι και η κοινωνία αλλάζει δομικά με λιγότερους γάμους και περισσότερα διαζύγια.
Μέσα σε αυτό το ζοφερό τοπίο, η Δωδεκάνησος εμφανίζεται ως μια από τις λίγες εστίες που καταγράφουν αύξηση στις γεννήσεις, χωρίς όμως να ξεφεύγει από την αρνητική φυσική μεταβολή.
Η χώρα συνεχίζει να βυθίζεται σε ένα δημογραφικό αδιέξοδο με τις γεννήσεις να μειώνονται δραματικά και τους θανάτους να παραμένουν σχεδόν διπλάσιοι. Την ίδια ώρα οι κοινωνικοί δεσμοί χαλαρώνουν, με λιγότερους γάμους και περισσότερα διαζύγια, ενώ οι δείκτες βρεφικής θνησιμότητας παρουσιάζουν ανησυχητική αύξηση.
Γενικό πλαίσιο της χώρας
Κατά το 2024, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 68.467, σημειώνοντας μείωση 4,2% σε σχέση με το 2023. Από αυτές, το 89,6% προήλθε από Ελληνίδες μητέρες, ενώ οι αλλοδαπές μητέρες αντιπροσώπευσαν μόλις το 10,4%. Παράλληλα, οι θάνατοι έφτασαν τους 126.916, μειωμένοι μεν κατά 0,9% από την προηγούμενη χρονιά, αλλά παραμένοντας υπερδιπλάσιοι σε σχέση με τις γεννήσεις. Η φυσική μεταβολή του πληθυσμού ήταν αρνητική κατά -58.449, δείχνοντας με σαφήνεια την ένταση του προβλήματος.
Στο κοινωνικό πεδίο οι γάμοι περιορίστηκαν σε 36.649, μειωμένοι κατά 9,2%, ενώ τα σύμφωνα συμβίωσης έφτασαν τις 14.486, με μείωση 3,9%. Αντίθετα, τα διαζύγια αυξήθηκαν σε 15.532, ανεβάζοντας την αναλογία διαζυγίων στους 42,4 ανά 100 γάμους, από 37,5 το 2023. Η μακροχρόνια τάση δείχνει ότι σχεδόν ένας στους δύο γάμους καταλήγει σε λύση, γεγονός που αποτυπώνει την αποδυνάμωση του θεσμού της οικογένειας.
Οι ανησυχητικοί δείκτες θνησιμότητας
Το 2024 σημειώθηκαν 261 θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους, ανεβάζοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας από 3,5 το 2023 σε 3,8 τοις χιλίοις. Η τάση αυτή προκαλεί έντονο προβληματισμό, καθώς συνδέεται τόσο με την ποιότητα της υγειονομικής φροντίδας όσο και με τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που επηρεάζουν την εγκυμοσύνη και τη γέννα.
Αναλυτικότερα
Η γήρανση του πληθυσμού επιβεβαιώνεται με σαφήνεια, καθώς οι γεννήσεις βρίσκονται σταθερά κάτω από τις 70.000, τη στιγμή που οι θάνατοι παραμένουν υπερδιπλάσιοι.
Συγκεκριμένα, οι γεννήσεις ανήλθαν σε 68.467, μειωμένες κατά 4,2% σε σχέση με το 2023. Από αυτές, 35.216 ήταν αγόρια και 33.251 κορίτσια, ενώ το ποσοστό των γεννήσεων από Ελληνίδες μητέρες ανήλθε στο 89,6% του συνόλου. Παράλληλα, οι γεννήσεις νεκρών ανήλθαν σε 454, σημειώνοντας αύξηση 5,1%. Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι οι γεννήσεις συνεχίζουν να υπολείπονται αισθητά των θανάτων, με αποτέλεσμα η φυσική μεταβολή του πληθυσμού να παραμένει αρνητική (-58.449), επιβεβαιώνοντας τη συνεχιζόμενη δημογραφική συρρίκνωση.
Οι θάνατοι το 2024 ανήλθαν σε 126.916, αριθμός μειωμένος κατά 0,9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανήλθαν σε 261, ανεβάζοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας από το 3,5‰ το 2023 στο 3,8‰ το 2024. Το φαινόμενο αυτό προβληματίζει καθώς συνδέεται με την ποιότητα και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, αλλά και με ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
Αναφορικά με τους γάμους, το 2024 τελέστηκαν 36.649, αριθμός μειωμένος κατά 9,2% σε σχέση με το 2023. Από αυτούς, 19.695 ήταν θρησκευτικοί και 16.954 πολιτικοί. Παράλληλα, τα σύμφωνα συμβίωσης περιορίστηκαν σε 14.486, καταγράφοντας πτώση 3,9%. Ωστόσο, στο πλαίσιο των αλλαγών στο οικογενειακό δίκαιο, καταγράφηκαν και 101 γάμοι μεταξύ ανδρών και 81 μεταξύ γυναικών, ενώ στα σύμφωνα συμβίωσης περιλαμβάνονται 192 ομόφυλα σύμφωνα μεταξύ ανδρών και 96 μεταξύ γυναικών.
Αντίθετα, τα διαζύγια σημείωσαν αύξηση, αγγίζοντας τα 15.532, αριθμός μεγαλύτερος κατά 2,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 82,4% αυτών ήταν συναινετικά, ενώ το 12,1% κατ’ αντιδικία. Ενδεικτικό της επιδείνωσης των σταθερών οικογενειακών δεσμών είναι ότι η αναλογία διαζυγίων ανά 100 γάμους ανήλθε στο 42,4, από 37,5 το 2023 και 33,4 το 2022.
Η εικόνα στα Δωδεκάνησα
Σε αντίθεση με τη γενικότερη εικόνα της χώρας, τα Δωδεκάνησα κατέγραψαν το 2024 μικρή αλλά σημαντική αύξηση στις γεννήσεις. Συγκεκριμένα, γεννήθηκαν 1.822 παιδιά, σημειώνοντας άνοδο 4,4% σε σχέση με το 2023. Πρόκειται για μια από τις λίγες περιφέρειες που καταγράφουν θετική μεταβολή στον συγκεκριμένο δείκτη, στοιχείο που δείχνει ότι η περιοχή διατηρεί μια σχετική δυναμική, πιθανόν λόγω νεότερου ηλικιακά πληθυσμού, αλλά και της παρουσίας μεταναστευτικών ροών που ενισχύουν τις γεννήσεις.
Ωστόσο, την ίδια χρονιά οι θάνατοι στα Δωδεκάνησα ανήλθαν σε 1.836, σημειώνοντας αύξηση 4,5%. Έτσι, παρά την αύξηση γεννήσεων, η φυσική μεταβολή του πληθυσμού παραμένει αρνητική, καθώς οι θάνατοι υπερκαλύπτουν τις γεννήσεις. Το γεγονός αυτό αποτυπώνει το ευρύτερο πρόβλημα της χώρας: ακόμα και στις περιπτώσεις όπου παρατηρείται αναλαμπή στον αριθμό των γεννήσεων, η γήρανση και η αυξημένη θνησιμότητα οδηγούν σε πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Το Νότιο Αιγαίο σε αριθμούς
Σε επίπεδο Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, καταγράφηκαν 3.002 γεννήσεις το 2024, αυξημένες κατά 2,5%. Ωστόσο, οι θάνατοι ανήλθαν σε 3.152, αυξημένοι κατά 4%. Η φυσική μεταβολή, αν και λιγότερο αρνητική σε σχέση με άλλες περιφέρειες, παραμένει ελλειμματική.
Στις Κυκλάδες οι γεννήσεις μειώθηκαν ελαφρά κατά 0,4% (1.180 γεννήσεις), ενώ οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 3,4% (1.316 θάνατοι).
Αντιθέτως, τα Δωδεκάνησα εμφάνισαν την αύξηση γεννήσεων που αντιστάθμισε μερικώς την αρνητική εικόνα. Το Νότιο Αιγαίο συνολικά καταγράφει μια καλύτερη επίδοση σε σχέση με πολλές άλλες περιφέρειες, όμως η υπεροχή των θανάτων διατηρεί την πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Η Αττική και η Κρήτη σε σύγκριση
Η Αττική, η πολυπληθέστερη περιφέρεια της χώρας, κατέγραψε 24.780 γεννήσεις το 2024, μειωμένες κατά 6%, ενώ οι θάνατοι ανήλθαν σε 42.375, αυξημένοι κατά 1,6%. Η φυσική μεταβολή ήταν αρνητική κατά σχεδόν -17.600, αριθμός που αποτυπώνει με ωμό τρόπο το μέγεθος της κρίσης στην πρωτεύουσα.
Η Κρήτη, παρά τη νεανικότερη πληθυσμιακή της δομή, δεν ξέφυγε από την καθοδική πορεία. Οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 5,9% (5.174 γεννήσεις), ενώ οι θάνατοι έφτασαν τους 6.605. Η φυσική μεταβολή της Κρήτης ήταν αρνητική κατά -1.431, στοιχείο που δείχνει ότι ακόμα και περιοχές με παραδοσιακά υψηλότερη γεννητικότητα δεν μπορούν πλέον να ισορροπήσουν τις απώλειες.
Τα Δωδεκάνησα σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα
Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα Δωδεκάνησα δείχνουν μια καλύτερη εικόνα, αφού είναι από τις λίγες περιοχές που σημείωσαν άνοδο γεννήσεων. Ωστόσο, η ταυτόχρονη αύξηση των θανάτων δεν αφήνει περιθώριο για αισιοδοξία. Η φυσική μεταβολή παραμένει αρνητική και αυτό καταδεικνύει ότι καμία τοπική διαφοροποίηση δεν μπορεί να ανατρέψει το πανελλαδικό πρόβλημα.
