• Ο αντιπρόεδρος οικονομικών της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου, μιλά στην «δ» για τις προκλήσεις της φετινής σεζόν, την πίεση στο τουριστικό προϊόν, την ανάγκη για στρατηγικό επαναπροσδιορισμό και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να αντέξει ο κλάδος στο μέλλον
Σε μια χρονιά που δεν μοιάζει με τις προηγούμενες, με τον τουρισμό να αντιμετωπίζει ταυτόχρονα κόπωση, ακρίβεια, γεωπολιτικές αναταράξεις και εσωτερικές στρεβλώσεις, ο Θωμάς Σβυριάδης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου, μέλος του Ομίλου Electra Hotels & Resorts, τοποθετείται με ρεαλισμό και σαφήνεια. Αναγνωρίζοντας ότι οι πληρότητες παραμένουν υψηλές αλλά επιτυγχάνονται με σημαντικές εκπτώσεις, ο ίδιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την «πίεση στην αξία έναντι τιμής» του ροδιακού τουριστικού προϊόντος.
Οι αριθμοί μπορεί να δείχνουν γεμάτα ξενοδοχεία, αλλά πίσω από τους αριθμούς διαφαίνεται ένα πιο σύνθετο τοπίο: η κόπωση των αγορών, η ανάγκη για μεγάλες εκπτώσεις ακόμα και στην «υψηλή περίοδο», οι πιεσμένες τιμές σε σχέση με την ποιότητα, οι ελλείψεις προσωπικού, η υποστελέχωση υπηρεσιών και οι ακάλυπτες ανάγκες του νησιού στη διάρκεια της τουριστικής αιχμής. Όλα αυτά συνθέτουν μια χρονιά μεταβατική, που σηματοδοτεί ίσως το τέλος μιας μακράς περιόδου ρεκόρ – και την αρχή μιας νέας, πιο απαιτητικής εποχής για τον τουρισμό.
Στο φόντο της παγκόσμιας αβεβαιότητας –με πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, πληθωρισμό και ακρίβεια– ο κ. Σβυριάδης δεν παραγνωρίζει τις διεθνείς πιέσεις, αλλά στρέφει το βλέμμα κυρίως στις εσωτερικές αδυναμίες. Από την έλλειψη στρατηγικής αντιμετώπισης της εποχικής απασχόλησης και του ανθρώπινου δυναμικού, μέχρι το υψηλό εργοδοτικό κόστος και τις δομικές στρεβλώσεις που καθιστούν δυσανάλογα ακριβή τη λειτουργία των νησιωτικών μονάδων, ο τουρισμός –όπως τονίζει, δεν μπορεί να θεωρείται «δεδομένος». Αντίθετα, είναι ένας ευαίσθητος πόρος που απαιτεί προσοχή, στήριξη και διαρκή αναπροσαρμογή. Με νηφαλιότητα αλλά και σαφήνεια, ο κ. Σβυριάδης υπογραμμίζει την ανάγκη για ένα διαφορετικό τουριστικό αφήγημα.
Όπως λέει χαρακτηριστικά, «η Ρόδος έχει όλα τα πλεονεκτήματα, αυτό που της λείπει είναι η ενιαία αφηγηματική ταυτότητα». Με άλλα λόγια, το νησί χρειάζεται επειγόντως ένα σύγχρονο, αυθεντικό και στοχευμένο branding, που θα το ξεχωρίσει στον παγκόσμιο χάρτη προορισμών.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Κύριε Σβυριάδη, ποια είναι η εικόνα της φετινής τουριστικής σεζόν μέχρι στιγμής; Είναι πράγματι μια ιδιαίτερη χρονιά; Διότι πολλοί αναφέρουν ότι οι αφίξεις δεν ταυτίζονται με την αγοραστική συμπεριφορά των επισκεπτών.
Όλα είναι θέμα οπτικής γωνίας κα Παμπρή. Η φετινή χρονιά έρχεται μετά από μια σειρά εξαιρετικών περιόδων, στις οποίες κάθε χρονιά ξεπερνούσε την προηγούμενη σε ρεκόρ. Φέτος, είναι φυσιολογικό να βλέπουμε κάποια σημάδια κόπωσης – τόσο στις αφίξεις όσο και στην οικονομική απόδοση. Από την σκοπιά των ξενοδοχείων, μπορούμε να πούμε πως η χρονιά είναι καλή: οι πληρότητες στις περισσότερες περιόδους είναι υψηλές, ενώ οι τιμές σε σχέση με πέρυσι είναι αυξημένες. Ωστόσο, στη λεγόμενη “υψηλή περίοδο”, αρκετές επιχειρήσεις χρειάστηκαν να προχωρήσουν σε σημαντικές εκπτώσεις – ακόμη και της τάξεως του 30%–40% – για να γεμίσουν τα καταλύματά τους. Αυτό δείχνει ότι το προϊόν αρχίζει να πιέζεται ως προς την «αξία έναντι τιμής». Ο ξενοδοχειακός κόσμος έχει στηρίξει την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος με συνεχείς επενδύσεις σε ανακαινίσεις, παροχές και εμπειρίες. Ωστόσο, η δημόσια πλευρά – δηλαδή οι υποδομές, οι υπηρεσίες και η λειτουργία του τόπου – δεν έχει ακολουθήσει με τον ίδιο ρυθμό. Το τουριστικό προϊόν δεν είναι μόνο το ξενοδοχείο. Είναι και η πύλη εισόδου, οι μετακινήσεις, η καθαριότητα, η ασφάλεια, ακόμη και η διάθεση του ντόπιου πληθυσμού. Όταν αυτά δεν υποστηρίζονται και εξελίσσονται, το συνολικό αποτέλεσμα χάνει σε συνοχή και “value for money”.
• Οι διεθνείς γεωπολιτικές συνθήκες (Ουκρανία, Μέση Ανατολή, ακρίβεια) έχουν επηρεάσει τις τουριστικές ροές. Τι άλλο έχει βαρύνει αρνητικά το προϊόν μας;
Οι γεωπολιτικές εξελίξεις σαφώς επηρεάζουν, αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο κάθε αγορά. Η Ελλάδα θεωρείται – και ορθώς – μια από τις ασφαλέστερες χώρες διεθνώς. Το αποδείξαμε κατά την πανδημία, αλλά και στις κρίσιμες ώρες των πυρκαγιών του 2023, όταν η κοινωνία της Ρόδου λειτούργησε με απαράμιλλη αλληλεγγύη. Αυτή η εικόνα ενίσχυσε τη διεθνή φήμη του προορισμού μας. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο στην εξωτερική εικόνα, όσο στις εσωτερικές στρεβλώσεις. Υπάρχουν ακόμη πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον τουρισμό με καχυποψία. Ο ξενοδόχος πολλές φορές τιμωρείται επειδή “τα πήγε καλά τα προηγούμενα χρόνια”, αντί να επιβραβεύεται. Οι δομικές δυσκολίες – όπως το υψηλό εργοδοτικό κόστος, η έλλειψη ανταγωνισμού, η ακρίβεια στις μεταφορές και ο υψηλός ΦΠΑ – επιβαρύνουν ασύμμετρα τις νησιωτικές επιχειρήσεις. Αν δεν προστατεύσουμε τον τουρισμό ως εθνικό κεφάλαιο, ρισκάρουμε να εξαντλήσουμε τη δυναμική του. Ο τουρισμός δεν είναι αστείρευτος πόρος.
• Το ζήτημα της έλλειψης προσωπικού συνεχίζει να ταλαιπωρεί τις ξενοδοχειακές μονάδες. Υπάρχουν λύσεις ή πρωτοβουλίες που μπορούν να βοηθήσουν;
Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού είναι πλέον δομική. Δεν αφορά μόνο τη Ρόδο – είναι πανελλαδικό, ακόμη και πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Ωστόσο, στα νησιά με μεγάλη εποχικότητα και υψηλό αριθμό κλινών, η πίεση είναι πιο έντονη. Οι επιχειρήσεις έχουν κάνει πολλές προσαρμογές: παρέχουν διαμονή, διατροφή, bonus παραμονής και καλύπτουν έξοδα μετακίνησης. Όμως, όλα αυτά δεν αρκούν.
Χρειάζεται:
• Εθνική στρατηγική για εισαγωγή εργαζομένων από τρίτες χώρες, με όρους διαφάνειας και αξιοπρέπειας.
• Αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης με νέα προγράμματα και σύγχρονα εργαλεία.
• Και – κυρίως – αποκατάσταση του κοινωνικού κύρους του επαγγέλματος. Όταν ο τουριστικός κλάδος απαξιώνεται δημόσια, οι νέοι αποστρέφονται την προοπτική να εργαστούν σε αυτόν.
Αν δεν υπάρξει συντεταγμένη παρέμβαση, σύντομα η αναζήτηση προσωπικού θα εξελιχθεί σε πρόβλημα επιβίωσης για πολλές μονάδες του κλάδου.
• Ποιο είναι το προφίλ του τουρίστα που επιδιώκει σήμερα η Ρόδος να προσελκύσει; Υπάρχει στρατηγική διαφοροποίησης από τον μαζικό τουρισμό; Μπορεί το νησί να λειτουργεί σε 12μηνη βάση;
Η Ρόδος έχει δομηθεί πάνω στο μοντέλο του οργανωμένου, μαζικού τουρισμού – και το έκανε επιτυχώς. Όμως οι καιροί αλλάζουν. Ο σύγχρονος επισκέπτης αναζητά εμπειρίες, ποιότητα, βιωσιμότητα. Δεν αρκεί πλέον η καλή τιμή. Θέλει νόημα, ταυτότητα, αυθεντικότητα. Η Ρόδος μπορεί να απευθυνθεί σε τουρίστες υψηλότερου εισοδήματος, σε επισκέπτες ειδικών ενδιαφερόντων, σε ταξιδιώτες 12μηνης διάρκειας – αν όμως επενδύσει συστηματικά. Αυτό σημαίνει:
• Αεροπορικές και ακτοπλοϊκές συνδέσεις όλο τον χρόνο.
• Αξιοποίηση του πολιτιστικού και φυσικού αποθέματος.
• Ενίσχυση υποδομών υγείας και μεταφορών.
• Στήριξη των κατοίκων που μένουν και εργάζονται στη Ρόδο και τον χειμώνα.
Το 12μηνο δεν επιτυγχάνεται με μια απόφαση. Θέλει μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Αλλά είναι εφικτό – και αναγκαίο.
• Πώς αξιολογείτε κ. Σβυριάδη την ψηφιακή παρουσία και διεθνή προβολή της Ρόδου; Χρειάζεται το νησί ένα νέο branding;
Η Ρόδος κα Παμπρή, έχει όλα τα πλεονεκτήματα για να ξεχωρίσει: μοναδικό ιστορικό παρελθόν, φυσική ομορφιά, ξενοδοχειακή υποδομή, ανθρώπινο κεφάλαιο. Αυτό που της λείπει είναι μια ενιαία αφηγηματική ταυτότητα. Τι είναι η Ρόδος σήμερα; Ένα νησί διακοπών; Ένα ανοιχτό μουσείο; Ένας προορισμός ευζωίας; Όλα αυτά μαζί;
Η ψηφιακή παρουσία του νησιού είναι ακόμη αποσπασματική. Χρειάζεται συγκροτημένη στρατηγική branding, με εστίαση στην αυθεντικότητα, την εμπειρία, τη σύγχρονη τουριστική τάση. Η επένδυση σε branding δεν είναι πολυτέλεια – είναι στρατηγικό εργαλείο για να διαφοροποιηθεί η Ρόδος σε μια εποχή υπερπροσφοράς προορισμών.
