Καθώς ο παγκόσμιος τουρισμός οδεύει προς ένα εντυπωσιακό μέλλον, με προβλέψεις για συμβολή ύψους 16 τρισ. δολαρίων στο παγκόσμιο ΑΕΠ το 2034, ήτοι πάνω από το 11% της παγκόσμιας οικονομίας, και για 30 δισ. ταξίδια για τουρισμό, η βιομηχανία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι με κύριο ζητούμενο τη βιώσιμη ανάπτυξη των προορισμών, την πιο δίκαιη κατανομή του τουρισμού και τις στρατηγικές που εξισορροπούν ανάπτυξη και ανθεκτικότητα.
Αυτό είναι το κεντρικό ζήτημα που εξετάζει η έκθεση «Travel and Tourism at a Turning Point: Principles for Transformative Growth» που συνέταξε το World Economic Forum σε συνεργασία με την Kearney και το υπουργείο Τουρισμού της Σαουδικής Αραβίας.
Η έκθεση διαπίστωσε επίσης ότι ο τομέας αναπτύσσεται 1,5 φορές ταχύτερα από την παγκόσμια οικονομία, δημιουργώντας σημαντικές εμπορικές ευκαιρίες, εφόσον αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, της έλλειψης εργατικού δυναμικού και των κενών στις υποδομές.
Το 2023, ο κλάδος είχε συμβολή 10% στο παγκόσμιο ΑΕΠ και στήριξε πάνω από 330 εκατ. θέσεις εργασίας παγκοσμίως, ενώ το 2024 οι παγκόσμιες δαπάνες ξεπέρασαν τα 7 τρισ. δολάρια.
Την ίδια στιγμή, η Ασία τείνει να αναδειχθεί στο μέλλον στην ταχύτερα αναπτυσσόμενη τουριστική οικονομία στον κόσμο, με την άμεση συμβολή των ταξιδιών και του τουρισμού στο ΑΕΠ να αναμένεται να ξεπεράσει το 7% σε ολόκληρη την περιοχή έως το 2034.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ινδία και η Κίνα από μόνες τους θα αντιπροσωπεύουν πάνω από το 25% όλων των εξερχόμενων διεθνών ταξιδιών έως το 2030. Χώρες όπως η Σρι Λάνκα, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και η Σαουδική Αραβία είναι επίσης έτοιμες για σημαντική ανάπτυξη, χάρη στις σημαντικές επενδύσεις στους τουριστικούς τους τομείς. Αυτή η δυναμική οδηγεί σε αύξηση των διεθνών αφίξεων, αυξημένη επιχειρηματική δραστηριότητα που σχετίζεται με τον τουρισμό και μεγαλύτερη παγκόσμια προβολή.
Η μελέτη εστιάζει τα δυνατά και τα πιο … αδύναμα χαρτιά στον τουρισμό των επόμενων ετών. Στα δυνατά σημεία συμπεριλαμβάνονται…
το εξελισσόμενο προφίλ των ταξιδιωτών, που βασίζεται στη ραγδαία αναπτυσσόμενη μεσαία τάξη αγορών όπως η Ινδία και η Κίνα, οδηγώντας σε νέες ταξιδιωτικές συνήθειες. Οι ταξιδιώτες αυτοί αναμένεται να αντιπροσωπεύουν πάνω από το 25% των συνολικών διεθνών ταξιδιών μέχρι το 2030.
νέοι, αναδυόμενοι τομείς, όπως ο τουρισμός ζωντανών εκδηλώσεων (με Σύνθετο Ετήσιο Ρυθμό Ανάπτυξης 16%), ο οικοτουρισμός (14%), το MICE (9%) και ο τουρισμός ευεξίας (8%).
τεχνολογική ανάπτυξη, με την αγορά αυτή να ανέρχεται σε 10 δις. δολάρια το 2024, και να αναμένεται να διπλασιαστεί και να δώσει ώθηση σε νέους επισκέπτες με έμφαση στην ευελιξία και τη διαφάνεια, αλλά και με κινδύνους.
Αντίθετα, οι προκλήσεις που αναδύονται είναι…
Κίνδυνος παγκόσμιων αναταραχών | Αυξημένη ευαισθησία σε παγκόσμια εμπόδια όπως οι γεωπολιτικές εντάσεις, η κλιματική αλλαγή και οι δημογραφικές αλλαγές, με αποτέλεσμα δυνητικές απώλειες ύψους 6 τρις. δολαρίων μέχρι το 2030, κάνοντας απαραίτητη την ενίσχυση της ανθεκτικότητας.
Αυξημένη ένταση μεταξύ επισκεπτών και κατοίκων | η αναλογία επισκεπτών και κατοίκων μπορεί να αυξηθεί κατά τουλάχιστον 50%, εντείνοντας τις προκλήσεις και υπογραμμίζοντας την ανάγκη προώθησης της εναρμονισμένης συνύπαρξης με αμοιβαία οφέλη. Μάλιστα, η έκθεση κάνει αναφορά στην Αθήνα, το Άμστερνταμ και το Μπαλί ως προορισμούς όπου καταγράφονται τέτοιες εντάσεις. Ωστόσο, ως επιτυχημένη πρακτική στην επίλυσή τους αναδεικνύει το Ελληνικό πρόγραμμα Τουρισμός για Όλους, στο πλαίσιο παροχής κινήτρων χρονικής και γεωγραφικής διασποράς του τουρισμού.
Αυξανόμενες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον | ο κλάδος μπορεί να επιβαρύνει τα φυσικά συστήματα αντιπροσωπεύοντας το 15% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, το 10% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας και το 7% της παραγωγής στερεών αποβλήτων.
Κρίση εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων | Μέχρι το 2034, πάνω από 100 εκατ. θέσεις εργασίας θα χρειαστεί να καλυφθούν. Ορισμένα μέρη του κόσμου αντιμετωπίζουν ήδη ποσοτικά και ποιοτικά κενά στην απασχόληση.
Τοπική αύξηση της χωρητικότητας | Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν το 80% του κλάδου, και προκειμένου να εξυπηρετήσουν την αναμενόμενη ζήτηση θα χρειαστούν στήριξη καθώς οι ταξιδιώτες αναζητούν τοπικές εμπειρίες.
Ανάγκη για 7 εκατ. επιπλέον δωμάτια και 15 εκατ. επιπλέον πτήσεις ετησίως
Απαιτήσεις υποδομών και επενδύσεων | Η εξυπηρέτηση 30 δισ. τουριστών στο μέλλον, θα απαιτήσει επενδύσεις σε υποδομές και ακίνητη περιουσία, και μάλιστα εκτιμάται οτι το 2034 θα χρειάζονται 25 εκατ. ξενοδοχειακά δωμάτια, ήτοι 7 εκατ. επιπλέον. Οι απαιτήσεις αυτές μεταφράζονται σε τρισεκατομμύρια επενδύσεων μέσα στην ερχόμενη δεκαετία με σημαντικές διακυμάνσεις βάσει ανάπτυξης και υπαρχόντων κενών στις υποδομές. Επιπλέον θα απαιτηθούν 15 εκατ. επιπλέον πτήσεις ετησίως.
Δυναμικές στον πολιτισμό και την κληρονομιά | η πολιτιστική ομογενοποίηση και η υποβάθμιση της κληρονομιάς θέτουν μεγάλους κινδύνους, με το 97% των ερωτηθέντων έρευνας να συμφωνούν ότι οι ντόπιοι υιοθετούν τον πολιτισμό των τουριστών σε βάρος των παραδόσεων, και με το 70% των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς να απειλούνται από ακατάλληλα σχέδια διαχείρισης.
Τουρισμός με οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους
Εάν η διαχείριση του τουρισμού είναι ελλειπής, τότε αυτός μπορεί να επιφέρει αρνητικές συνέπειες στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα ενός προορισμός, εντείνοντας τις πιέσεις στα φυσικά αποθέματα, τις υποδομές και τις τοπικές κοινωνίες. Ωστόσο η αντίληψη ότι η ίδια η τουριστική ανάπτυξη αποτελεί το βασικό πρόβλημα, κρύβει τον κίνδυνο να χαθεί η ουσία, επισημαίνεται στην έκθεση.
Οι ειδικοί αναφέρουν ότι ο τουρισμός θα είναι βιώσιμος μόνο εάν γίνει ανάπτυξη και διαχείρισή του βάσει των αναγκών των επισκεπτών και των τοπικών κοινωνιών, κάτι που δεν σημαίνει τον περιορισμό των ταξιδιών αλλά τη διαμόρφωσή τους έτσι ώστε έχει οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους.
Καθώς η αναλογία επισκεπτών/ κατοίκων αναμένεται να αυξηθεί, όπως στο Ντουμπάι, στο Λονδίνο, στο Παρίσι και στην Κωνσταντινούπολη, οι προκλήσεις αυτές θα γίνουν ακόμη πιο πιεστικές, προειδοποιεί η έκθεσης, ιδιαίτερα σε προορισμούς με υψηλή συγκέντρωση τουρισμού. Έτσι, αντί για τον περιορμό της ζήτησης, η λύση κρύβεται στην ανακατανομή των τουριστικών ροών, στη διαφοροποίηση των εμπειριών και στη διεύρυνση των ευκαιριών σε προορισμούς με λίγους επισκέπτες. Εάν αυτό συμβεί σωστά, τονίζει η έκθεση, ο τουρισμός μπορεί να καταστεί ισχυρός κινητήρας τοπικής ανάπτυξης, επενδύσεων και πολιτιστικών ανταλλαγών, με την προϋπόθεση ότι θα συμβαδίζει με στόχους βιωσιμότητας και αναγκών της κοινότητας.
Το success story της Ρουάντα και του Μεξικού
Ποιοι προορισμοί το έχουν κάνει όμως αυτό; Η έκθεση κάνει αναφορά σε επιτυχημένα παραδείγματα προορισμών που εφαρμόζουν μακροπρόθεσμες στρατηγικές στον τουρισμό. Το πρώτο προέρχεται από τη Ρουάντα, η οποία πριν από 20 χρόνια αναγνώρισε τον τουριστικό κλάδο ως βασικό πυλώνα οικονομικής ανάπτυξης, με τη συμβολή του στο ΑΕΠ σήμερα να ανέρχεται στο 10%.
Στο επίκεντρο της προσφοράς της χώρα είναι ο φυσιολατρικός τουρισμός, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Πάρκου Ηφαιστείων και του «τουρισμού γορίλων», αλλά δεδομένης της δυναμικότητας τέτοιων δραστηριοτήτων, έχουν διερευνηθεί και άλλες επιλογές. Το 2014, η χώρα αποφάσισε να δημιουργήσει μια στρατηγική στον τουρισμό MICE, μετά από ανάλυση που έδειξε τις δυνατότητές της σε αυτόν τον τομέα. Έχει επίσης γίνει κορυφαίος αφρικανικός προορισμός για lifestyle εκδηλώσεις και συναυλίες.
Η ετήσια έκθεση του Συμβουλίου Ανάπτυξης της Ρουάντα για το 2024 καταδεικνύει την επιτυχία αυτής της στρατηγικής, δείχνοντας ότι ο τομέας MICE απέφερε έσοδα 84,8 εκατ. δολαρίων από τη διοργάνωση 115 εκδηλώσεων υψηλού προφίλ με πάνω από 52.000 συνέδρους.
Η συμβολή του τουρισμού στο Μεξικό ανέρχεται στο 8,5% του ΑΕΠ, προσφέροντας απασχόληση σε εκατ. ανθρώπους, όμως οι δυνατότητες του κλάδου στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα έχουν μείνει στο σκοτάδι, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Το ίδιο συνέβαινε και στην περιοχή Barrancas del Cobre, όπου οι άνθρωποι ταξιδεύουν για να εξερευνήσουν μια σειρά από τεράστια φαράγγια, αλλά όπου οι ιθαγενείς Rarámuri δεν είχαν καμία ουσιαστική συμμετοχή στον τουρισμό. Σήμερα, τα πράγματα είναι διαφορετικά χάρη στη δημιουργία του Experiencias Rarámuri, ενός τουριστικού αξιοθέατου με καθηλωτικές εμπειρίες, περιπέτειες στη φύση και πολιτιστικά εργαστήρια. Η πρωτοβουλία, η οποία ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ ομάδων, συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματιών, εμπορικών εταίρων και περιφερειακών αρχών, εξισορροπεί την ανάπτυξη με τις τοπικές απαιτήσεις και επανεπενδύει το εισόδημα σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση. Παράλληλα, έχει προσφέρει ευκαιρίες απασχόλησης σε περισσότερες από 100 οικογένειες.
Πηγή: tornosnews.gr
