• Με χρηματοδότηση 1 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, η Ρόδος αναδεικνύει το ιστορικό της λιμάνι σε ζωντανό αρχαιολογικό και εκπαιδευτικό χώρο
Στη σκιά των μεσαιωνικών τειχών της Ρόδου, όπου ο χρόνος μοιάζει να σταματά, ένα φιλόδοξο έργο πολιτιστικής υποδομής παίρνει σάρκα και οστά. Η 2η τροποποίηση της απόφασης ένταξης του έργου “SUB. 1.13 – Διαμόρφωση υπαιθρίου μουσείου στον μόλο των Μύλων της πόλης της Ρόδου” αποτελεί ορόσημο στην πορεία μεταμόρφωσης της περιοχής σε έναν ολοκληρωμένο αρχαιολογικό, τουριστικό και εκπαιδευτικό προορισμό. Το έργο χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, με συνολικό προϋπολογισμό 1.000.000 ευρώ, και υλοποιείται υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το ιστορικό υπόβαθρο: Μία διαχρονική αφήγηση μνημείων
Ο μόλος των Μύλων δεν είναι απλώς ένα σημείο στο λιμάνι της Ρόδου. Είναι ένα αρχαιολογικό και ιστορικό σταυροδρόμι, στο οποίο αποτυπώνεται η πορεία του νησιού μέσα από αιώνες. Εδώ συμβιώνουν κατάλοιπα ελληνιστικής οχύρωσης, μεσαιωνικοί πύργοι της Ιπποτοκρατίας, οθωμανικές επεμβάσεις και αρχιτεκτονικά στοιχεία της ιταλικής διοίκησης.
Ανάμεσα στα πιο εμβληματικά σημεία:
• Οι τρεις σωζόμενοι ανεμόμυλοι και οι βάσεις των 17 συνολικά μεσαιωνικών μυλοσειρών.
• Ο πύργος της Γαλλίας (ή των Μύλων), στρατηγικής σημασίας κατά τον 15ο αιώνα.
• Ο οθωμανικός οχυρωματικός περίβολος και η κεντρική πύλη με επιγραφή στα τουρκικά.
• Το σταθερό άκρο της αλυσίδας λιμενικού ελέγχου της Ιπποτοκρατίας.
• Ο κυματοθραύστης της Ιταλικής Διοίκησης ως αρχιτεκτονικό στοιχείο μοναδικού χαρακτήρα.
Η πολυεπίπεδη αυτή κληρονομιά είναι πλέον στο επίκεντρο ενός έργου που αποσκοπεί όχι απλώς στη διατήρηση, αλλά στη “ζωντανή” παρουσίαση της ιστορίας στο κοινό.
Από την τεχνική στην εμπειρία
Το έργο υλοποιείται με βάση εγκεκριμένες μελέτες και τεχνικά σχέδια που περιλαμβάνουν μία ευρεία γκάμα επεμβάσεων:
Α. Στερέωση και αποκατάσταση
• Συντήρηση των οχυρωματικών δομών όλων των περιόδων (Ελληνιστικής, Ιπποτικής, Οθωμανικής, Ιταλικής).
• Συμπλήρωση θεμελιώσεων όπου απαιτείται, με γραφική αναπαράσταση της αρχικής κατάστασης.
Β. Διαμόρφωση επισκέψιμης διαδρομής
• Κατασκευή διαδρομών με χώρους στάσης, ενημέρωσης και σκίασης.
• Τοποθέτηση μεταλλικών παρατηρητηρίων – σημεία θέασης και ξενάγησης.
• Δημιουργία χώρων για ομαδικές ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Γ. Τεχνολογική υποδομή
• Εγκατάσταση φωτισμού για νυχτερινή ανάδειξη του χώρου.
• Δίκτυα υποδομής για μελλοντικές ψηφιακές εφαρμογές (π.χ. ψηφιακή ξενάγηση).
Δ. Προσβασιμότητα και δημόσια δράση
• Σημάνσεις, έντυπο υλικό σε απλή γλώσσα και Braille.
• Διοργάνωση ημερίδων και δράσεων ενημέρωσης για πολίτες και εκπαιδευτικούς φορείς.
Χρονοδιάγραμμα
Το έργο ξεκίνησε την 1η Ιουλίου 2022 και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2025. Έχει ενταχθεί επίσημα στο ΠΔΕ μέσω της ΣΑΤΑ ΤΑ014, χωρίς τροποποίηση στον συνολικό προϋπολογισμό από τις προηγούμενες αποφάσεις. Οι εργασίες εποπτεύονται από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Δωδεκανήσου, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων και την επιτελική δομή ΕΣΠΑ του Υπουργείου Πολιτισμού.
Το χρηματοδοτικό σχέδιο στηρίζεται εξ ολοκλήρου σε δημόσιους πόρους:
• Ταμείο Ανάκαμψης (NextGenerationEU): 866.925,80 €
• Εθνικό ΠΔΕ – ΦΠΑ: 133.074,20 €
• Συνολικό ποσό: 1.000.000 €
Δεν προβλέπεται ιδιωτική συμμετοχή ή δανεισμός. Το έργο ανήκει στον πυλώνα «Ιδιωτικές Επενδύσεις και Μετασχηματισμός της Οικονομίας» με άξονα τον εκσυγχρονισμό των βασικών κλάδων οικονομίας.
Το έργο έρχεται να ενισχύσει τη Ρόδο σε τέσσερις βασικούς άξονες:
1. Πολιτισμική αναβάθμιση: Αποκατάσταση της συνέχειας ιστορικής ταυτότητας.
2. Τουριστική ενίσχυση: Νέο σημείο ενδιαφέροντος για επισκέπτες υψηλού πολιτιστικού επιπέδου.
3. Εκπαιδευτική διάσταση: Εκπαιδευτικά προγράμματα με έμφαση στη διαχρονική αρχαιολογική στρωματογραφία.
4. Τοπική οικονομία: Έμμεση ενίσχυση μέσω αυξημένης επισκεψιμότητας και ενίσχυσης της τοπικής αγοράς.
Πολιτισμός με ανθεκτικότητα και προοπτική
Το υπαίθριο μουσείο στον μόλο των Μύλων δεν είναι απλώς ένα έργο υποδομής. Είναι ένα πρότυπο για το πώς μπορεί να συνδυαστεί η ιστορική συντήρηση με την καινοτόμο πολιτιστική διαχείριση. Στο φόντο μίας Ευρώπης που αναζητά νέες μορφές ανάπτυξης μετά την πανδημία, η Ρόδος επιλέγει να επενδύσει στη μνήμη, την παιδεία και τη βιωματική εμπειρία.
Η επιτυχής ολοκλήρωση του έργου θα στείλει το μήνυμα ότι η αναγέννηση μπορεί να ξεκινήσει από τα τείχη, τους πύργους και τους ανεμόμυλους μιας πόλης που ξέρει να αξιοποιεί το παρελθόν της για να χτίσει το μέλλον.
