Δραστήρια, αεικίνητη, ταλαντούχα, η κα Βίκυ Θεολόγη φέρνει πάντα έναν άλλο αέρα στις πολιτιστικές δράσεις της περιοχής μας. Θεατρολόγος, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, μιλάει σήμερα στη “δ” για τα βιβλία της, την σημασία του θεάτρου, στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση για τα παιδιά, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το θέατρο στα νησιά και πώς τις διαχειρίζεται μέσα από τον Θεατρικό Σύλλογο Δωδεκανήσου.
• Κυρία Θεολόγη, είστε συγγραφέας και θεατρολόγος. Μιλήστε μας για την «Εξαφάνιση του Παλιού του Χρόνου» που παρουσιάστηκε πρόσφατα και ανέβηκε σε πάνω από είκοσι σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας και την Κύπρου. Τι σας παρότρυνε γι’ αυτό το πόνημα;
Η «Εξαφάνιση του Παλιού του Χρόνου» γεννήθηκε από μια βαθιά ανάγκη κατανόησης του χρόνου που περνάει. Παρατηρώ καθημερινά ότι οι άνθρωποι νιώθουμε ήσυχοι να ατενίζουμε το μέλλον έχοντας αγκαλιάσει το παρελθόν. Δεν είναι πάντα εύκολο να αγκαλιάζεις το παρελθόν ειδικά όταν έχει αφήσει πληγές. Μεγαλώνοντας βρίσκεις την αυτογνωσία και ανακαλύπτεις από πού προέρχονται τα σκοτάδια σου και αυτό δεν είναι πάντα εύκολο να το διαχειριστείς γιατί για τα σκοτάδια φταίνε και άνθρωποι που ίσως δεν είναι πλέον καν στη ζωή. Αυτό το βιβλίο έρχεται να μας θυμίσει ότι ο χρόνος που φεύγει είναι ένας γλυκύτατος παππούλης με μια ελαφριά άνοια και περιμένει την αγκαλιά μας. Όταν τον φροντίσουμε και τον αφήσουμε να φύγει με γαλήνη τότε η καρδιά μας γεμίζει ειρήνη και ο χρόνος που έρχεται είναι σίγουρα πιο λαμπερός.
Το κείμενο γράφτηκε σε έμμετρο λόγο και είναι κατάλληλο για σχολική θεατρική παράσταση. Τα παιδιά θα γνωρίσουν τις ιδιαιτερότητες της τρίτης ηλικίας και θα αναπτύξουν δεξιότητες όπως της συνεργασίας και της ομαδικότητας. Είναι αλήθεια ότι ήδη έχει ζήτηση σε σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου και περιμένω με λαχτάρα να το δω επί σκηνής από μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης!
• Με την ευκαιρία μαθαίνουμε ότι επανακυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Θεατρική Ιστορία της Ρόδου 1900-1975». Πώς το υποδέχτηκε το αναγνωστικό κοινό και πόσο σημαντική είναι η Θεατρική Ιστορία της Ρόδου; Τι καταγράφεται, σε αυτό το βιβλίο;
Η επανέκδοση της Θεατρικής Ιστορίας της Ρόδου 1900–1975 ήταν για μένα σαν να άνοιξε ξανά ένα μεγάλος, φωτεινός φάρος πολιτισμού. Το αναγνωστικό κοινό το υποδέχτηκε με πραγματική συγκίνηση. Άνθρωποι της τέχνης, εκπαιδευτικοί, ερευνητές, αλλά και απλοί Ροδίτες που αγαπούν τον τόπο τους, αγκάλιασαν το βιβλίο σαν μια επιστροφή σε μια εποχή δημιουργίας, αγώνα και τολμηρών καλλιτεχνικών βημάτων.
Η Θεατρική Ιστορία της Ρόδου είναι σημαντική γιατί δείχνει ότι το θέατρο στο νησί δεν είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο. Έχει ρίζες βαθιές, που φτάνουν σε θιάσους, ερασιτεχνικές ομάδες, καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες, ανθρώπους που πάλεψαν να κρατήσουν τη σκηνή ζωντανή ακόμη και σε δύσκολες εποχές. Είναι η μνήμη μας. Και χωρίς μνήμη, δεν χτίζεις μέλλον.
Στο βιβλίο καταγράφεται με λεπτομέρεια όλη η θεατρική δραστηριότητα της Ρόδου από τις αρχές του 20ού αιώνα έως το 1975: θίασοι, παραστάσεις, αίθουσες, πολιτιστικοί σύλλογοι, προσωπικότητες που άφησαν το αποτύπωμά τους. Είναι ένα ντοκουμέντο που δείχνει πως το νησί είχε —και έχει— έναν ζωντανό, δυναμικό θεατρικό παλμό.
Η επανέκδοση ήταν αναγκαία. Γιατί ο πολιτισμός δεν πρέπει να μένει σε συρτάρια, αλλά να μοιράζεται, να εμπνέει και να συνεχίζει να γράφει ιστορία.
• Με την ιδιότητά σας ως εκπαιδευτικός, θα ήθελα να μας περιγράψετε την σημασία του θεάτρου, σαν μάθημα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Τα παιδιά πρέπει να έχουν επαφή με το θέατρο και για ποιους λόγους;
Το θέατρο στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι απλώς ένα μάθημα· είναι ένας ολόκληρος κόσμος μάθησης, έκφρασης και συναισθηματικής ανάπτυξης. Σαν εκπαιδευτικός βλέπω καθημερινά ότι είναι το μάθημα που αγκαλιάζει όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες, τις δυσκολίες ή τον χαρακτήρα τους.
Τα παιδιά πρέπει να έχουν επαφή με το θέατρο, γιατί μέσα από αυτό μαθαίνουν να συνεργάζονται, να ακούνε, να σέβονται τον άλλον και —κυρίως— να εκφράζουν αυτό που έχουν μέσα τους. Το θέατρο καλλιεργεί την ενσυναίσθηση: τα παιδιά μπαίνουν “στα παπούτσια” ενός άλλου ρόλου και καταλαβαίνουν καλύτερα το διαφορετικό.
Για τα παιδιά της ειδικής και της γενικής εκπαίδευσης, το θέατρο λειτουργεί σαν γέφυρα. Ένα ασφαλές περιβάλλον όπου όλοι μπορούν να λάμψουν, να δημιουργήσουν, να κάνουν λάθος χωρίς φόβο και να χαρούν χωρίς όρια. Δυναμώνει τη φαντασία, βελτιώνει την επικοινωνία, τονώνει την αυτοπεποίθηση και μετατρέπει το σχολείο σε χώρο χαράς και όχι μόνο γνώσης.
Το θέατρο δεν μαθαίνει στα παιδιά πώς να γίνουν ηθοποιοί. Μαθαίνει πώς να γίνουν άνθρωποι, με ευαισθησία, φαντασία και σεβασμό. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά μαθήματα που μπορεί να βιώσει ένα παιδί στο δημοτικό
• Δραστηριοποιείστε στο θέατρο. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Κύριο μέλημα του Θεατρικού Συλλόγου Δωδεκανήσου του οποίου έχω την τιμή να προεδρεύω, είναι να εξελισσόμαστε συνεχώς — καλλιτεχνικά, παιδαγωγικά και οργανωτικά.
Στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη θεατρική δράση σε όλα τα νησιά, να δημιουργήσουμε περισσότερες ευκαιρίες για τους καλλιτέχνες της περιοχής, να προσφέρουμε σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα και να φέρνουμε τα παιδιά πιο κοντά στην τέχνη. Παράλληλα, δουλεύουμε για νέες παραστάσεις, συνεργασίες με φορείς, εκπαιδευτικά εργαστήρια και διοργάνωση θεατρικών δράσεων που θα αναδεικνύουν την πολιτιστική ταυτότητα των Δωδεκανήσων.
Θέλουμε ο Σύλλογος να είναι ένας ζωντανός οργανισμός που δεν μένει στάσιμος, αλλά εξελίσσεται, εμπνέει και στηρίζει την τοπική καλλιτεχνική κοινότητα. Το θέατρο στα νησιά μας έχει παρελθόν, παρόν και —κυρίως— μέλλον. Και αυτό το μέλλον χτίζεται με δουλειά, όραμα και αληθινή πίστη στην τέχνη.
• Πώς βιώνετε τη σύνδεση ανάμεσα στο θέατρο, την εκπαίδευση και την κοινωνία; Με ποιον τρόπο το δικό σας έργο επηρεάζει τα παιδιά, τους γονείς και την τοπική κοινότητα;
Για μένα το θέατρο, η εκπαίδευση και η κοινωνία είναι τρεις έννοιες που επικοινωνούν μεταξύ τους συνεχώς. Το θέατρο στα σχολεία δεν είναι απλώς μια παράσταση. Είναι ένας τρόπος να χτίζουμε κοινότητες, να ενισχύουμε την ενσυναίσθηση και να καλλιεργούμε παιδιά που σκέφτονται, δημιουργούν και σέβονται το διαφορετικό.
Μέσα από τα έργα και τα εκπαιδευτικά προγράμματα που υλοποιώ στα σχολεία, βλέπω παιδιά να συνεργάζονται, να ξεπερνούν φόβους, να χαμογελούν, να νιώθουν ότι ανήκουν. Και αυτό δεν επηρεάζει μόνο τα ίδια τα παιδιά — επηρεάζει τους γονείς, τους δασκάλους και όλη την τοπική κοινωνία.
Η τέχνη έχει τη δύναμη να αλλάζει μικρές καθημερινές συμπεριφορές. Και όταν αλλάζουν αυτές, αλλάζει σιγά-σιγά και η κοινωνία μας.
• Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το θέατρο στα νησιά και πώς τις διαχειρίζεστε μέσα από τον Θεατρικό Σύλλογο Δωδεκανήσου;
Το θέατρο στα νησιά αντιμετωπίζει προκλήσεις που συχνά δεν φαίνονται: οι αποστάσεις, οι μετακινήσεις, η έλλειψη χώρων, η περιορισμένη πρόσβαση σε εξειδικευμένα εργαστήρια και καλλιτεχνικές δομές. Κι όμως, μέσα σε αυτές τις δυσκολίες υπάρχει μια τεράστια δημιουργική δύναμη: οι άνθρωποι.
Ως Θεατρικός Σύλλογος Δωδεκανήσου προσπαθούμε να στεκόμαστε δίπλα σε κάθε πολιτιστική προσπάθεια και σε κάθε νησί. Δημιουργούμε δράσεις, επιμορφώσεις, συνεργασίες και ευκαιρίες για να νιώθουν όλοι οι καλλιτέχνες ότι ανήκουν σε μία κοινότητα που τους στηρίζει.
Πιστεύω βαθιά ότι η νησιωτικότητα δεν είναι εμπόδιο∙ είναι ταυτότητα. Και το θέατρο στα Δωδεκάνησα έχει μια ιδιαίτερη δύναμη: να ενώνει ανθρώπους που ζουν μακριά, αλλά ονειρεύονται κοντά.
Παρόλες τις δυσκολίες, αυτό που με συγκινεί είναι ότι στα νησιά το θέατρο δεν γίνεται από συνήθεια — γίνεται από ανάγκη. Όποιος ανεβαίνει στη σκηνή εδώ, το κάνει με καρδιά. Και αυτό δίνει μια αυθεντικότητα που σπάνια συναντάς σε μεγάλες πόλεις.
Γι’ αυτό και ο στόχος μου, μέσα από τον Θεατρικό Σύλλογο Δωδεκανήσου, είναι να κρατήσουμε αυτή τη φλόγα αναμμένη. Να προσφέρουμε ευκαιρίες κατάρτισης, στήριξης, συνεργασίας και να καλλιεργούμε ένα περιβάλλον όπου κάθε καλλιτέχνης —από τον πιο έμπειρο μέχρι το παιδί που πατάει για πρώτη φορά σκηνή— νιώθει ότι έχει χώρο να εξελιχθεί.
Το θέατρο στα νησιά μας δεν είναι απλώς τέχνη. Είναι τρόπος κοινωνικής συνοχής. Είναι παρηγοριά, έκφραση, ελπίδα. Και όσο υπάρχουν άνθρωποι που το υπηρετούν με αγάπη, θα συνεχίσει να ανθίζει, ακόμη κι αν μας χωρίζει θάλασσα.
Κάθε φορά που μπαίνουμε με τη θεατρική μου ομάδα ΚΟΥΙΝΤΑ σε καράβι για να ταξιδέψουμε σε άλλο νησί ή σε πουλμανάκι για να φτάσουμε στο πιο απομακρυσμένο χωριό της Ρόδου νιώθω μια απέραντη συγκίνηση και σκέφτομαι πάντα το ίδιο πράγμα: Γι’ αυτό ιδρύθηκε ο Θεατρικός Σύλλογος Δωδεκανήσου. Για να μεταφέρει τον πολιτισμό, να εξελίσσει και να εξελίσσεται! Να είναι παρών στην συνέχιση της θεατρικής ιστορίας της Ρόδου και των Δωδεκανήσων. Και όταν κάποτε γίνουμε κι εμείς ιστορία, εύχομαι να έχουμε αφήσει πίσω μας μια διαδρομή που θα εμπνέει. Να πουν πως υπήρξαμε μια γενιά που δεν φοβήθηκε τις θάλασσες, τις αποστάσεις και τις δυσκολίες. Πως πήραμε το θέατρο στις πλάτες μας και το ταξιδέψαμε εκεί όπου υπήρχε ανάγκη — σε σχολεία, σε χωριά, σε κοινότητες που διψούσαν για τέχνη. Να θυμούνται ότι τιμήσαμε την παράδοση αλλά ανοίξαμε και δρόμους καινούριους. Ότι δώσαμε χώρο σε παιδιά, σε νέους δημιουργούς, σε ανθρώπους που είχαν κάτι να πουν. Και ότι κρατήσαμε ζωντανό το πιο σημαντικό: την πίστη πως ο πολιτισμός δεν είναι προνόμιο, είναι δικαίωμα.
Κι αν κάποτε γραφτεί το όνομά μας σε μια σελίδα της θεατρικής ιστορίας των Δωδεκανήσων, ας γραφτεί με μια λέξη δίπλα: προσφέραμε.
