• Ανήκει στο εκτεταμένο συγκρότημα των Πηγών της Καλλιθέας, όμως παραμένει στα χέρια της ΕΤΑΔ
Ακόμη ένα κτήριο που θα μπορούσε να αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών και περιλαμβάνεται στο συγκρότημα των Πηγών της Καλλιθέας, παραμένει «φάντασμα» και απομεινάρι της κρατικής αδιαφορίας. Πρόκειται για το «Σπίτι του Αμπελουργού» που βρίσκεται πάνω από τον κεντρικό δρόμο της λεωφόρου Καλλιθέας και ανήκει στην περίφημη ΕΤΑΔ, καθώς εξαιρέθηκε από την παραχώρηση κατά χρήση και στη συνέχεια κατά κυριότητα στον ενιαίο Δήμο Ρόδου.
Το κτήριο εκτός της χρυσής εποχής των Πηγών της Καλλιθέας έχει και ιστορική αξία, καθώς αποτέλεσε κρησφύγετο του στρατηγού Γρίβα κατά την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ. Μάλιστα είχε κατατεθεί πρόταση για τη δημιουργία Μουσείου Διγενή από το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ.
Εμφιάλωση θεραπευτικών σταφυλιών
Ο αρχιτέκτονας Αρμάντο Μπερναμπίτι δημιουργεί το «Σπίτι του Αμπελουργού» στα δυτικά του χώρου, αναλαμβάνοντας τη διακόσμηση και τη συμπλήρωση των σχεδίων του Πιέτρο Λομπάρντι στην Καλλιθέα. Παράλληλα με την λουτροθεραπεία από το νερό των Πηγών της Καλλιθέας, οι γιατροί συνιστούν και σταφυλοθεραπεία ως μέρος της θεραπευτικής αγωγής. Στα δεξιά του «Σπιτιού» δημιουργείται με βάση το ιδιαίτερο πέτρωμα της περιοχής ένας μεγάλος αμπελώνας με ποικιλίες σταφυλιών. Το οίκημα λειτουργεί ως χημείο, όπου γίνεται η παραγωγή και εμφιάλωση των διαφόρων ποικιλιών ως ενισχυτικά του «τσιλόνερου» για την αντιμετώπιση κυρίως εντερικών παθήσεων. Το κτήριο όπως και στο σύνολό τους οι εγκαταστάσεις της Καλλιθέας, λειτουργούν μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η Καλλιθέα διανύει τη λαμπρή εποχή της.
Το κρησφύγετο του στρατηγού Γρίβα – Διγενή στη Ρόδο
Σημειώνεται ότι το κτήριο είναι το αποκαλούμενο σπίτι που έμεινε κρυμμένος ο στρατηγός Γεώργιος Γρίβας- Διγενής για δώδεκα μέρες το 1954 στη Ρόδο, πριν την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ. Το ερειπωμένο κτίσμα είχαν ζητήσει να παραχωρηθεί για να δημιουργήσουν «Μουσείο Διγενή» το Συμβούλιο Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ και ο Σύλλογος Κυπριών της Ρόδου. Ο Σύλλογος Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ (ΣΙΜΑΕ), αναδεικνύει και μετατρέπει σε μουσεία τα σπίτια- κρησφύγετα του αρχηγού της ΕΟΚΑ Γεώργιου Γρίβα. Οι εκπρόσωποι των Κυπρίων είχαν προτείνει στον τότε δήμαρχο Καλλιθέας κ. Ιατρίδη να «υιοθετήσουν» (σε συνεργασία των Υπουργείων Πολιτισμού Κύπρου και Ελλάδας) και να αποκαταστήσουν το κτήριο μετατρέποντάς το σε μουσείο Γρίβα. Η Ρόδος υπήρξε κομβικό σημείο του αγώνα της ΕΟΚΑ, αφού στο νησί έδρασε κλιμάκιο της ΕΟΚΑ όπου σημαντικό ρόλο είχε ο δημοσιογράφος Χάρης Φρατζέσκος. Ο αγώνας της ΕΟΚΑ ξεκίνησε την 1η Απριλίου 1955. Μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου του 1954, ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο συνταγματάρχης Γεώργιος Γρίβας συναντήθηκαν στην Αθήνα και αντάλλαξαν απόψεις για ζητήματα, που αφορούσαν στην προπαρασκευή του επαναστατικού κινήματος στην Κύπρο. Ακολούθησε η αναχώρηση του Γεωργίου Γρίβα, για την οποία γράφει ο ίδιος: «Την 26ην Οκτωβρίου του 1954 απεχαιρέτησα την σύζυγόν μου και με εφόδια μόνον την Πίστην ανέλαβα το μεγαλύτερον εγχείρημα της ζωής μου, το οποίον, με την βοήθειαν του Θεού, απέδειξε τας υπέροχους αρετάς που κοσμούν τον Ελληνικόν Κυπριακόν λαόν». Συνοδοί του Γρίβα στο ταξίδι του προς την Κύπρο ήταν ο δικηγόρος Σωκράτης Λοϊζίδης και ο Νότης Πετροπουλέας, που θα τον βοηθούσαν στο έργο του. Οι τρεις άνδρες επιβιβάστηκαν στις 26 Οκτωβρίου στο ιστιοφόρο «Αιγαίον» στην ακτή του Πειραιά και την επόμενη μέρα αποβιβάστηκαν στη Ρόδο, όπου παρέμειναν, λόγω τρικυμίας (στο Σπίτι του Αμπελουργού) μέχρι τα μεσάνυκτα της 8ης Νοεμβρίου.
Έμεινε στα χέρια της ΕΤΑΔ
Τη 18η Απριλίου 2007 και μετά από αγώνα από τον δήμαρχο Καλλιθέας Γιάννη Ιατρίδη με την απόφαση 1286 της 9/3/2007 της εταιρείας «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.» παραδίδεται το μνημείο (συνολική έκταση 63 στρεμμάτων) στον Δήμο Καλλιθέας, από την παραχώρηση εξαιρείται το «Σπίτι του Αμπελουργού». Στις 12 Φεβρουαρίου 2012 παραχωρήθηκε με Νόμο (Ν.4049/2012) οριστικά και κατά κυριότητα στον ενιαίο πλέον Δήμο Ρόδου το ακίνητο της Καλλιθέας, εκτός του «Σπιτιού του Αμπελουργού», που συνεχίζει να αποτελεί ακόμη ένα δείγμα της κρατικής αδιαφορίας και στίγμα στη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Σε έναν τόπο όπως η Ρόδος, όπου κάθε πέτρα διηγείται και μία ιστορία, η εγκατάλειψη του «Σπιτιού του Αμπελουργού» δεν είναι απλώς ένα ακόμη ατυχές περιστατικό. Είναι μια σιωπηλή κραυγή για όσα χάνονται πίσω από τις θολές αρμοδιότητες και την ατελείωτη γραφειοκρατία. Κι όμως, δεκαετίες μετά, το κτήριο παραμένει παραμελημένο. Παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειες του Δήμου Καλλιθέας και αργότερα του Δήμου Ρόδου να αποδοθεί στον φυσικό του διαχειριστή, το ακίνητο εξαιρέθηκε από τις παραχωρήσεις και παρέμεινε στα χέρια της ΕΤΑΔ – μιας εταιρείας που διαχειρίζεται δημόσια περιουσία με επιχειρηματικούς όρους, αποστειρωμένους από την ιστορική ευαισθησία που απαιτείται. Το «Σπίτι του Αμπελουργού» δεν είναι απλώς ένα ακόμη ερειπωμένο κτήριο. Είναι το σύμβολο ενός ευρύτερου φαινομένου: της διαχρονικής αδυναμίας της ελληνικής πολιτείας να περιφρουρήσει την πολιτιστική της κληρονομιά, όχι μόνο με έργα βιτρίνας, αλλά με ουσία, μέριμνα και συνέπεια. Κάθε μέρα που περνά, τα σημάδια του χρόνου βαθαίνουν. Όχι μόνο πάνω στους τοίχους του κτηρίου, αλλά και στη συλλογική μας ευθύνη. Γιατί δεν είναι μόνο η ΕΤΑΔ ή το κράτος που εγκατέλειψε το «Σπίτι του Αμπελουργού». Είναι και η κοινωνία που έπαψε να διεκδικεί την ιστορική της μνήμη.
