• Ο Άρης Δαβαράκης επισημαίνει τον κίνδυνο αλλοίωσης της ταυτότητας καθώς τα μεγάλα νησιά χάνουν την αυθεντικότητα τους υπό την πίεση της υπερκατανάλωσης και της μαζικής προβολής • Η υιοθέτηση μοντέλων ήπιας βιώσιμης ανάπτυξης, όπως το «Rhodes Co-lab» που εφαρμόζει ο περιφερειάρχης Γ. Χατζημάρκος είναι μονόδρομος για τα νησιά, δηλώνει ο αντιπρόεδρος του Τουριστικού Τμήματος του ΕΒΕΔ Θοδωρής Ασβεστάς
Από τη Μύκονο και τη Σαντορίνη μέχρι τη Ρόδο και την Κέρκυρα, τα μεγάλα νησιά πληρώνουν ήδη το κόστος ενός μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης που θυσιάζει την αυθεντικότητα στον βωμό της υπερκατανάλωσης. Ο γνωστός στιχουργός Άρης Δαβαράκης κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. «Αν χαθεί η ταυτότητα, θα χαθεί και η αξία. Η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα στην κορυφή της παγκόσμιας τουριστικής ζήτησης. Τα νησιά μας είναι ο θησαυρός που τροφοδοτεί αυτό το ενδιαφέρον: μοναδικά οικοσυστήματα, πολιτιστικά μνημεία, τρόπος ζωής που αντιστέκεται στον χρόνο. Ωστόσο, αυτή η ίδια η επιτυχία τα καθιστά ευάλωτα. Ο υπερτουρισμός δεν είναι μια μελλοντική απειλή, είναι ήδη παρών και απειλεί να αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά που καθιστούν τα νησιά ξεχωριστά» τονίζει με έμφαση.
«Η υιοθέτηση ήπιας βιώσιμης ανάπτυξης, όπου αυτή είναι επιβεβλημένη για να μην καταστραφεί ο χαρακτήρας των προορισμών και της τοπικής κοινωνίας που τα περιβάλλει. Η απόφαση του περιφερειάρχη Γιώργου Χατζημάρκου να εφαρμόσει μοντέλα τύπου Rhodes Co- Lab είναι μονόδρομος. Ευτυχώς τα μεγέθη των νησιών μας είναι τέτοια που δεν επιτρέπουν υπερβολές. Επιμένω στο γιότινγκ, το οποίο πραγματοποιεί άλματα τα τελευταία χρόνια, φέρνοντας επισκέπτες υψηλών προδιαγραφών και εισοδημάτων. Παράλληλα με αυτή την δράση, αναπτύσσονται προσπάθειες θεματικού τουρισμού, όπως ο καταδυτικός, περιπατητικός, γαστρονομικός και ιδιαιτέρως ο πολιτιστικός τουρισμός, ο οποίος έχω την εντύπωση ότι θα πρέπει να προσεχθεί και να στηριχθεί κυρίως στα μικρά μας νησιά» δηλώνει ο αντιπρόεδρος του Τουριστικού Τμήματος του ΕΒΕΔ Θοδωρής Ασβεστάς.
Τα λάθη των μεγάλων νησιών
Η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Κέρκυρα και η Ρόδος είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Στο όνομα της «ανάπτυξης», μετατράπηκαν σε διεθνείς ατραξιόν, με αποτέλεσμα να χάσουν σταδιακά το αυθεντικό τους πρόσωπο. Οι παραδοσιακοί οικισμοί αντικαταστάθηκαν από ατελείωτες βίλες, οι ακτές κατακλύστηκαν από beach bars, και η καθημερινή ζωή των κατοίκων συρρικνώθηκε μπροστά στις ανάγκες μιας βιομηχανίας που απαιτεί όλο και περισσότερους χώρους, όλο και περισσότερους πόρους. Ο Άρης Δαβαράκης το θέτει ξεκάθαρα: το πρόβλημα δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά ποιοτικό. Δεν είναι μόνο οι ορδές τουριστών, αλλά η αλλοίωση της ταυτότητας. Όταν ο τόπος χάνει την ψυχή του, γίνεται απλώς ένα σκηνικό για φωτογραφίες, χωρίς πραγματική αξία. Σήμερα, οι εικόνες που κυριαρχούν είναι γεμάτες υπερβολή: τζακούζια, πολυτελή μενού, υψηλά τακούνια στην άμμο, μαζικά events που εξαντλούν τις υποδομές. Το αυθεντικό νησιώτικο βίωμα υποχωρεί, αφήνοντας χώρο σε μια ψευδαίσθηση πολυτέλειας που ούτε οι ίδιοι οι συνειδητοποιημένοι ταξιδιώτες δεν εκτιμούν. Κι όμως, η αληθινή αξία βρίσκεται αλλού. Σε ένα μικρό ταβερνάκι που σερβίρει ομελέτα, χόρτα βραστά, ξυνομυζήθρα και τσίπουρο. Στη φιλοξενία που δεν αγοράζεται, αλλά βιώνεται. Αυτή είναι η εικόνα που μένει στον ξένο επισκέπτη, αυτή είναι η ουσία που κινδυνεύουμε να χάσουμε. Τα τελευταία 25 χρόνια, η Ελλάδα προωθήθηκε ως «πολυτελές προϊόν» σε μια παγκόσμια αγορά όπου το γρήγορο κέρδος κυριαρχεί. Το αποτέλεσμα είναι ένα υβρίδιο: από τη μια, πλούσιοι επισκέπτες με μπράβους και επιδεικτική κατανάλωση· από την άλλη, εκατομμύρια «μιμητές» που κυνηγούν για λίγες μέρες την ψευδαίσθηση της ίδιας εμπειρίας. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: ασφυξία για τα νησιά, περιβαλλοντική πίεση, κοινωνική ανισορροπία.
Ώρα για νέα στρατηγική
«Η καμπάνια «Live your myth in Greece» ανήκει στο παρελθόν. Σήμερα, χρειαζόμαστε ένα νέο αφήγημα που δεν θα υπόσχεται υπερβολές, αλλά θα υπερασπίζεται την αυθεντικότητα. Ένα μοντέλο τουρισμού που θα σέβεται την τοπική κοινωνία, θα προστατεύει το περιβάλλον και θα αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά. Γιατί αν χαθεί η ταυτότητα των νησιών, αν χαθούν τα στοιχεία που τα κάνουν μοναδικά, τότε δεν θα υπάρχει κανένα προϊόν να «πουλήσουμε» και καμία εμπειρία να προσφέρουμε. Θα έχουμε απλώς καταστρέψει τον μεγαλύτερο θησαυρό μας» καταλήγει ο κ. Δαβαράκης, γεγονός που ασπάζονται οι περισσότεροι επιχειρηματίες των μικρότερων νησιών εκτιμώντας ότι η αποφυγή του εφήμερου, η διασφάλιση μέσω των χωροταξικών σχεδίων στο να αποκλειστεί η κατασκευή μεγάλων μονάδων (βλέπε, παράδειγμα Αστυπάλαιας) και η αναζήτηση περιβαλλοντικών λύσεων σε υπαρκτά προβλήματα (βλέπε, βιολογικός Πάτμου) θα δώσει τον απαραίτητο χρόνο στην ανάπτυξη δράσεων για την βιωσιμότητα των νησιών.
