Οδεύοντας προς το τέλος ακόμη ενός έτους για την Περιφερειακή Αρχή του Νοτίου Αιγαίου, ο πρόεδρος του μεγαλύτερου πολιτικού οργάνου της περιφέρειάς μας, του Περιφερειακού Συμβουλίου, κ. Σπύρος Αποστόλου, μιλάει σήμερα στη “δ” για μια σειρά από θέματα που έχουν άμεση σχέση τόσο με τον ρόλο του και την εμπειρία του ως πρόεδρος, όσο και με τα νησιά μας.
Όπως υπογραμμίζει μεταξύ άλλων: «Στο πρόσωπό μου έχει ανατεθεί από το ίδιο το Περιφερειακό Συμβούλιο, η θέση του προέδρου. Αυτό σημαίνει να στέκομαι ως εγγυητής και εκπρόσωπός του, διατηρώντας και διασφαλίζοντας πάντοτε το θεσμικό του ύψος…».
• Στην τελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, ο περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος προέβη σε σχετική ενημέρωση για την κατάσταση όπως ενδέχεται να δημιουργηθεί μετά το τέλος του ΕΣΠΑ (2027 συν δύο χρόνια, 2029), οπότε ίσως τα ευρωπαϊκά προγράμματα να μην τα διαχειρίζονται οι περιφέρειες. Θα ήθελα το σχόλιό σας και πόσο αρνητική θα μπορούσε να είναι αυτή η εξέλιξη για τα νησιά μας;
Κυρία Ντόκου, πρώτα επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για τη φιλοξενία και να ευχηθώ στις νησιώτισσες και τους νησιώτες μας Καλές Γιορτές και ένα υγιές, χαρούμενο και παραγωγικό 2026! Τώρα, στην ερώτησή σας. Το συνολικό πλαίσιο στο οποίο καλούμαστε να ενεργήσουμε σαν αυτοδιοικητικοί της Ευρώπης, πλήττεται από έντονες γεωπολιτικές αβεβαιότητες οι οποίες, αναμφίβολα, έχουν έντονο αποτύπωμα στην πολιτική στόχευση της Ένωσης για την επόμενη δεκαετία. Μη γελιόμαστε. Η συζήτηση για την οικονομία και τους επί μέρους τομείς της, καθώς και το πώς αυτοί θα προτεραιοποιηθούν είναι άμεσο αποτέλεσμα των αναγκών και των συνθηκών που παρουσιάζονται σε πολιτικό επίπεδο.
Πράγματι, υπήρξε μια συζήτηση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να, επιτρέψτε μου τον όρο, «κεντροποιηθούν» τα προγράμματα τα οποία διαχειρίζονται σήμερα οι Περιφέρειες. Δηλαδή, να περάσουμε από την αποκέντρωση, μία από τις βασικές Ευρωπαϊκές αναπτυξιακές συνθήκες, σ’ ένα μοντέλο κεντρικού σχεδιασμού και μετέπειτα διανομής από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, με το πρόσχημα της μείωσης της αλυσίδας των αποφάσεων. Καταλαβαίνετε πως η αντίδραση της Αυτοδιοίκησης μέσα από τα ευρωπαϊκά συλλογικά μας όργανα, υπήρξε άμεση και σύσσωμη. Και το αποτέλεσμα της αντίδρασης αυτής, υπήρξε καταλυτικό. Προεξεχόντων δύο Ευρωπαίων επιτρόπων, του Απόστολου Τζιτζικώστα από την Ελλάδα και του Raffaele Fitto από την Ιταλία, και οι δύο μέχρι πρόσφατα περιφερειάρχες στις χώρες τους, το Κολλέγιο των Επιτρόπων αποφάσισε στις 12 Νοεμβρίου ότι ο ρόλος των Περιφερειών στα προγράμματα όχι μόνο δεν πρέπει να απολεσθεί αλλά τουναντίον, να ενισχυθεί. Είχαμε την τιμή να μας το ανακοινώσει ο ίδιος ο επίτροπος Απόστολος Τζιτζικώστας, στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, στις 13 Νοεμβρίου μέσω ζωντανής σύνδεσης από τις Βρυξέλλες. Συνεπώς κυρία Ντόκου, γευόμαστε τη χαρά μιας πρώτης νίκης αλλά δεν εφησυχάζουμε… Το βασικότερο όλων δε; Οι νησιώτες μας θα πρέπει να γνωρίζουν πρώτιστα και πάνω απ’ όλα πως εμείς βρισκόμαστε εκεί, δίνοντας κάθε μάχη για να διασφαλίσουμε τα συμφέροντά τους. Και στη μάχη αυτή, έχουμε ισχυρούς συμμάχους…
• Σε λίγο καιρό, κλείνει ακόμη ένα έτος για το Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου. Κατά την εκτίμησή σας, επιτεύχθηκαν οι στόχοι; Παραμένει το ανώτατο πολιτικό όργανο στο Νότιο Αιγαίο, όπου λαμβάνονται αποφάσεις, για τα σοβαρά ζητήματα και την αναπτυξιακή πορεία μίας πολυνησιωτικής περιφέρειας;
Και να σημειώσω, ένα ιδιαιτέρως πυκνό και σημαντικό έτος. Μη ξεχνάμε κυρία Ντόκου ότι με την εκλογή του περιφερειάρχη μας Γιώργου Χατζημάρκου στη θέση του προέδρου της Ένωσης Περιφερειών, που συνάμα αποτελεί την κορυφαία θέση στον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας, η Νησιωτικότητα, Συνταγματική Επιταγή ναι θα πει κάποιος, αλλά στην πραγματικότητα είναι η πρώτη φορά που απασχολεί τους θεσμούς σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής. Με ρωτάτε εάν το Περιφερειακό Συμβούλιο παραμένει το ανώτατο αυτοδιοικητικό όργανο του Νοτίου Αιγαίου. Η απάντηση λοιπόν σχετίζεται άρρηκτα με την ίδια τη φύση αυτού του μοναδικού τόπου που έχουμε την ευλογία να αποκαλούμε σπίτι μας. Το Περιφερειακό Συμβούλιο ενώνει, συμπληρώνει και αναμορφώνει με τις αποφάσεις και το έργο του ό,τι η φύση μας στέρησε. Την εδαφική συνέχεια. Είναι μοναδικό να ζεις στο Νότιο Αιγαίο. Παρά ταύτα, θα εθελοτυφλούσαμε εάν λέγαμε ότι δεν υπάρχουν ανάγκες ή ότι οι ανάγκες αυτές εξυπηρετούνται ομοίως με αυτές των πολιτών στα αστικά πλέγματα. Σκεφτείτε το. Πώς μπορούν να συγκριθούν οι ανάγκες της Ρόδου με του Κουφονησίου, της Μυκόνου με της Νισύρου, της Σύρου με της Αστυπάλαιας ή της Νάξου με του Καστελλορίζου; Βεβαίως αντιλαμβάνεστε ότι τα παραδείγματα είναι τυχαία και εν τη ρύμη του λόγου, ωστόσο η απάντηση στο ερώτημα είναι η μεγάλη αλήθεια που ενυπάρχει. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και η Περιφερειακή Αρχή, σκύβουμε σε κάθε ένα ξεχωριστό πρόβλημα, κάθε ξεχωριστού νησιού με όλη τη δύναμη και την προσήλωσή μας στο παραγόμενο και μετρήσιμο αποτέλεσμα. Βρίσκόμαστε δίπλα σε κάθε Δήμο της Επικράτειάς μας, και ελλείψει στελεχιακού δυναμικού στους ΟΤΑ Α’ βαθμού, εργαζόμαστε καθημερινά «εντός και εκτός» ωραρίου, «εντός και εκτός» αρμοδιότητας, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις αυτής της περίπλοκης διαφορετικότητας των τόπων μας. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι ναι, το Περιφερειακό Συμβούλιο είναι το ανώτατο συλλογικό όργανο του Νοτίου Αιγαίου και ότι η στοχοθεσία είναι πάντοτε σε ανοικτή γραμμή με την κοινωνία. Όσους στόχους και να επιτύχουμε, πάντα θα θέσουμε παραπάνω. Επιδίωξή μας είναι να πετυχαίνουμε πάντα περισσότερους από αυτούς που αρχικά πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε να επιτύχουμε…
Και στο σημείο αυτό, επιτρέψτε μου να αναγνωρίσω και να υπογραμμίσω τον αγώνα και το αίσθημα ευθύνης των εργαζομένων στις υπηρεσίες της Περιφέρειας μας, διότι τα συγχαρητήρια και το ευχαριστώ είναι λέξεις μικρές για τη δουλειά τους.
• Στις συνεδριάσεις, δημιουργούνται πολλές φορές εντάσεις από συμβούλους της μειοψηφίας που επιτίθενται στην Περιφερειακή Αρχή, ενώ κάποιες άλλες φορές θέτουν αιτήματα για ψηφίσματα ή συζήτηση θεμάτων, για τα οποία δεν έχει αρμοδιότητα το Περιφερειακό Συμβούλιο. Σας έχουμε δει να παρεμβαίνετε, επιτακτικά. Πώς βλέπετε αυτό το κλίμα που επικρατεί στις συνεδριάσεις; Θα ήταν πιο εύκολο εάν γίνονταν όλες διά ζώσης;
Οι εντάσεις είναι συνυφασμένες με την ουσία του δημόσιου λόγου. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω ότι σε οποιοδήποτε συλλογικό όργανο, δημοκρατικά εκλεγμένο, δεν θα υπάρξουν στιγμές όξυνσης. Αντιλαμβάνεστε, ότι αυτό δεν επαφίεται στον τρόπο διεξαγωγής μιας συνεδρίασης. Τουλάχιστον αυτή είναι η δική μου προσωπική άποψη και αυτό λέει η έως τώρα εμπειρία μου. Ξέρετε κυρία Ντόκου, η ερώτησή σας θεωρώ ότι έχει ένα βαθύτερο νόημα πολύ πιο δομικό, που κατ’ ουσίαν έχει να κάνει με την άσκηση πολιτικής εντός των θεσμικών ορίων, τα οποία καλούμαστε να υπηρετήσουμε. Και εξηγούμαι. Προσωπικά, ενσυνειδήτως επιλέγω να υπηρετώ τον θεσμό της Περιφέρειας. Οι πολίτες επιλέγουν τον καθένα από εμάς τους αιρετούς, για να βρισκόμαστε εκεί που τους ζητήσαμε να μας στείλουν. Και το έκαναν δίνοντάς μας το πολυτιμότερο δώρο που υπάρχει στην Πολιτική: Την εμπιστοσύνη τους.
Και επανέρχομαι στο θέμα του Θεσμού. Τι σημαίνει υπηρετώ τον Θεσμό; Σημαίνει ότι πρωτίστως τον αντιλαμβάνομαι. Γνωρίζω τη φύση του, αποδέχομαι το πλαίσιό του και δρω ανάλογα με το ζητούμενό του. Υπηρετώ τον Θεσμό, προσπαθώντας να σταθώ στο ύψος του, δεν κατεβάζω τον Θεσμό στα μέτρα μου. Τα πρόσωπα είναι περαστικά, οι θεσμοί όχι. Προϊόν της αντίληψης αυτής, είναι το έργο που βαθμιαία αλλάζει προς το καλύτερο τη ζωή των πολιτών. Εν γένει, η αυτοδιοίκηση δεν προσφέρεται για ιδεοληπτικές αντιπαραθέσεις και σίγουρα δεν είναι κομματικό παρακολούθημα. Είναι βολικά εσφαλμένη η άποψη ότι στην αυτοδιοίκηση υπάρχει χρωματισμός. Στην αυτοδιοίκηση υπάρχει ρεαλισμός. Υπάρχει στόχος, στρατηγική, υλοποίηση, αποτέλεσμα. Και η απόδοση του αποτελέσματος δεν κρίνεται από ποιος κατέχει κάθε φορά τα κυβερνητικά έδρανα και ποιος είναι στην αντιπολίτευση. Διότι το αποτέλεσμα και δη, το παραγόμενο αποτέλεσμα της Περιφερειακής Αρχής προέρχεται με διαφορετικές κυβερνήσεις στο τιμόνι της χώρας.
Στο πρόσωπό μου έχει ανατεθεί από το ίδιο το Περιφερειακό Συμβούλιο, η θέση του προέδρου. Αυτό σημαίνει να στέκομαι ως εγγυητής και εκπρόσωπός του, διατηρώντας και διασφαλίζοντας πάντοτε το θεσμικό του ύψος. Και είναι απόλυτη τιμή και υποχρέωσή μου να το κάνω, ακόμη και αν ενίοτε θα πρέπει να το κάνω επιτακτικά.
• Πώς θα περιγράφατε τη μέχρι τώρα εμπειρία σας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου; Μήπως θα έπρεπε να έχει περισσότερους διαθέσιμους πόρους και αρμοδιότητες; Έχει αποδείξει στην πράξη, ότι είναι αποτελεσματικότερη από την κεντρική διοίκηση σε πολλά θέματα –ακόμη κι αν δεν είναι της αρμοδιότητάς της.
Εμπειρία ζωής. Αναμφίβολα και χωρίς περιστροφές!
Με ρωτάτε για τα οικονομικά εργαλεία. Δεν τίθεται καν το θέμα αν θα έπρεπε να έχει περισσότερους πόρους. Είναι αδήριτη η ανάγκη να έχει. Και θα έχει…
Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες βγαίνει, εντός του προσεχούς δεκαημέρου στη δημόσια διαβούλευση, ο Νέος Κώδικας της Αυτοδιοίκησης. Ένα τιτάνιο πραγματικά έργο του Υπουργείου Εσωτερικών και προσωπικά του υπουργού Θοδωρή Λιβάνιου, το οποίο θα αποτελείται από χίλια περίπου άρθρα και πέντε τόμους συνολικής έκτασης 1800 σελίδων. Αυτό θα αλλάξει και θα τακτοποιήσει εκκρεμότητες και παθογένειες εμπλοκής αρμοδιοτήτων και ελλείψεων ζωτικών για την αυτοδιοίκηση πόρων, με τους οποίους θα μπορέσουμε να οραματιστούμε την εφεξής πορεία μας με διαφορετικούς όρους. Ξεκάθαρους και με κανόνες. Το πετύχαμε! Λίγη υπομονή ακόμη…
