Σήμερα 19 Δεκεμβρίου πραγματοποιείται στη Σμύρνη το συνέδριο για «Τα προβλήματα των Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα», με ειδική θεματική ενότητα «Τα προβλήματα των Τούρκων της Ρόδου και της Κω», που φέρνει στο επίκεντρο τη Ρόδο και την Κω, μέσα από θεματικές ενότητες που αφορούν «ζητήματα ταυτότητας, εκπαίδευσης, πολιτιστικής κληρονομιάς, βακουφικών περιουσιών και δικαιωμάτων» που αποδίδονται σε διεθνείς συνθήκες.
Το συνέδριο θα διεξαχθεί στο Επιστημονικό Συνεδριακό Κέντρο του Ινστιτούτου Ερευνών του Τουρκικού Κόσμου του Πανεπιστημίου Ege, στη Σμύρνη, και συνδιοργανώνεται από την Υπηρεσία Τούρκων του Εξωτερικού και Συγγενών Κοινοτήτων (YTB), πανεπιστημιακές δομές του Ege Üniversitesi, τον Σύλλογο Πολιτισμού και Αλληλεγγύης Τούρκων Ρόδου, Κω και Δωδεκανήσων (ROİSDER) και τον Σύλλογο Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης.
Η σύνθεση των διοργανωτών προσδίδει στη σημερινή εκδήλωση χαρακτήρα που υπερβαίνει τα όρια μιας αμιγώς ακαδημαϊκής πρωτοβουλίας. Συνδυάζει κρατική δομή της Τουρκίας, πανεπιστημιακό πλαίσιο και σωματεία που δραστηριοποιούνται συστηματικά σε ζητήματα διασποράς και ταυτότητας. Το στοιχείο αυτό είναι που έχει καταστήσει το συνέδριο αντικείμενο συζήτησης και στην Ελλάδα τις τελευταίες ημέρες.
Στο επίσημο πρόγραμμα, η Ρόδος και η Κως εμφανίζονται σε ξεχωριστή συνεδρία με τίτλο «Τα προβλήματα των Τούρκων της Ρόδου και της Κω». Οι εισηγήσεις της ενότητας καλύπτουν ιστορικές αναφορές στην «τουρκική ταυτότητα» στα δύο νησιά, το εκπαιδευτικό ζήτημα, τα βακούφια και τα αρχιτεκτονικά μνημεία, καθώς και αναφορές σε «δικαιώματα που απορρέουν από διεθνείς συνθήκες». Η διάρθρωση της συνεδρίας εντάσσει τη Ρόδο και την Κω σε ένα θεματικό πλαίσιο που παρουσιάζεται παράλληλα με εκείνο της Δυτικής Θράκης.
Κεντρικό πρόσωπο της σημερινής διοργάνωσης είναι ο καθηγητής Mustafa Kaymakçı, πρόεδρος του ROİSDER, ο οποίος πραγματοποιεί την εναρκτήρια ομιλία και συντονίζει τη συνεδρία που αφορά αποκλειστικά στη Ρόδο και στην Κω. Ο Kaymakçı, γεννημένος στη Ρόδο, αποτελεί διαχρονικά βασικό εκφραστή της αφήγησης που αναπτύσσεται στην Τουρκία γύρω από ζητήματα «τουρκικής παρουσίας» στα Δωδεκάνησα, μέσα από βιβλία, παρεμβάσεις και διεθνείς παρουσίες των συλλόγων που εκπροσωπεί.
Η σημερινή εκδήλωση εντάσσεται σε μια ευρύτερη παραγωγή δημόσιου λόγου που έχει καταγραφεί τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, όπου ζητήματα «ταυτότητας και πολιτιστικής παρουσίας» εκτός των συνόρων της επανέρχονται με συστηματικό τρόπο. Η επιλογή των θεματικών και η παράλληλη παρουσίαση Ρόδου, Κω και Δυτικής Θράκης συγκροτούν ένα ενιαίο αφήγημα, παρότι το νομικό και διεθνές καθεστώς των περιοχών αυτών είναι απολύτως διαφορετικό.
Η Συνθήκη της Λωζάνης αναγνωρίζει μειονοτικά δικαιώματα αποκλειστικά για τη μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης. Τα Δωδεκάνησα δεν περιλαμβάνονται στις σχετικές διατάξεις και δεν υφίσταται διεθνής αναγνώριση μειονοτικού καθεστώτος στη Ρόδο και την Κω. Παρ’ όλα αυτά, η θεματολογία του συνεδρίου επαναφέρει τα δύο νησιά σε ένα πλαίσιο συζήτησης που αφορά «δικαιώματα», «ταυτότητα» και «πολιτιστική κληρονομιά», στοιχεία που καταγράφονται και παραμένουν ως δημόσιο υλικό.
Το θέμα, που αποκάλυψε η «δημοκρατική», αναδείχθηκε και μέσα στη Βουλή μετά από κοινοβουλευτική ερώτηση που κατέθεσαν βουλευτές της Νέας Αριστεράς προς τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη. Στην ερώτηση ζητούνται διευκρινίσεις για το αν το Υπουργείο παρακολουθεί τη συγκεκριμένη διοργάνωση, πώς αξιολογεί τη σύνδεση των Δωδεκανήσων με μειονοτικά ζητήματα και αν προτίθεται να προχωρήσει σε διπλωματικές ενέργειες.
Μέχρι και σήμερα, ημέρα διεξαγωγής του συνεδρίου, δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη δημόσια αντίδραση ή ανακοίνωση από την ελληνική κυβέρνηση ή το Υπουργείο Εξωτερικών για τη συγκεκριμένη εκδήλωση. Δεν έχει εκδοθεί δήλωση ούτε υπάρχει τοποθέτηση που να αφορά άμεσα στο περιεχόμενο ή στη στόχευση της διοργάνωσης στη Σμύρνη.
Η σημερινή διοργάνωση πραγματοποιείται σε μια περίοδο κατά την οποία η Τουρκία επαναφέρει σταθερά, μέσα από διαφορετικά κανάλια, ζητήματα που αφορούν στην παρουσία και στην ταυτότητα κοινοτήτων εκτός των συνόρων της. Συνέδρια αυτού του τύπου, όταν συνδυάζουν πανεπιστημιακό πλαίσιο και τη συμμετοχή κρατικών ή ημικρατικών φορέων, δεν παράγουν άμεσα πολιτικά αποτελέσματα, αλλά δημιουργούν καταγραφές, πρακτικά και υλικό που διατηρείται και επανέρχεται στον δημόσιο λόγο.
Το αν το συνέδριο της Σμύρνης θα παραμείνει σε επίπεδο ακαδημαϊκής συζήτησης ή αν θα αποτελέσει βάση για περαιτέρω παρεμβάσεις στο διεθνές περιβάλλον, είναι κάτι που θα φανεί στο επόμενο διάστημα.
Προς το παρόν, η Ρόδος και η Κως καταγράφονται στο επίκεντρο μιας διοργάνωσης που, ανεξάρτητα από τη νομική της βάση, προστίθεται στη συνεχιζόμενη δημόσια συζήτηση στην Τουρκία γύρω από ζητήματα ταυτότητας και παρουσίας εκτός συνόρων. Η συστηματική ένταξη των Δωδεκανήσων σε τέτοιου τύπου θεματικές λειτουργεί σωρευτικά, καλλιεργώντας ένα αφήγημα που τα συνδέει με ζητήματα «δικαιωμάτων» και «καθεστώτος», σε μια περίοδο όπου η Άγκυρα επιδιώκει να διατηρεί ανοιχτό το πεδίο αμφισβήτησης στο Αιγαίο, όπως αυτό έχει αποτυπωθεί και μέσα από τη ρητορική των γκρίζων ζωνών.
Σήμερα στη Σμύρνη το συνέδριο για “Τα προβλήματα των Τούρκων της Ρόδου και της Κω”!
