Συρρίκνωση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών στην Ελλάδα προκαλεί η δραματική αύξηση των τιμών την τελευταία τριετία, αύξηση μάλιστα που όσον αφορά τα τρόφιμα, εκεί που καταναλώνεται το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος της ελληνικής οικογένειας, ήταν μεγαλύτερη σε σύγκριση με την Ευρωζώνη. Το 2024, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία της Eurostat, η κατά κεφαλήν αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών στην Ελλάδα υποχώρησε σε σύγκριση με το 2023 και διαμορφώθηκε στο 79% του μέσου όρου της Ε.Ε., ενώ σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης έχει ακόμη μεγαλύτερη απόκλιση, της τάξεως του 35%.
Τα αναλυτικά στοιχεία δείχνουν μάλιστα ότι, παρά την όποια επιβράδυνση του πληθωρισμού, οι τιμές σε βασικά είδη διατροφής σε σύγκριση με το 2022 παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, που σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στο μοσχαρίσιο κρέας, φτάνουν το 65%. Το γεγονός, δε, ότι σε πολλές περιπτώσεις οι αυξήσεις είναι πολύ υψηλότερες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης αποκαλύπτει τόσο την αδυναμία των κυβερνητικών μέτρων να περιορίσουν την ακρίβεια όσο και τα δομικά προβλήματα της εγχώριας αγοράς. Εξηγούν επίσης τον λόγο για τον οποίο η ακρίβεια εξακολουθεί να αποτελεί το κυριότερο πρόβλημα για τα νοικοκυριά με βάση και όλες τις σχετικές δημοσκοπήσεις.
Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, η Ελλάδα το 2024 ήταν η χώρα με την έβδομη χαμηλότερη πραγματική κατά κεφαλήν κατανάλωση σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, μέγεθος που χρησιμοποιείται για να αποτυπώσει την υλική ευημερία των νοικοκυριών. Για να αντιληφθεί κάποιος το μέγεθος του προβλήματος, το 2015, με τη χώρα να βρίσκεται σε καθεστώς μνημονίου και capital controls, η πραγματική κατά κεφαλήν κατανάλωση στην Ελλάδα βρισκόταν στο 78% του μέσου όρου της Ε.Ε., ενώ το 2010 στο 93%. Στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων 30 ετών βρέθηκε το 2008, όταν η πραγματική κατά κεφαλήν κατανάλωση σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ήταν 4% πάνω από τον μέσο κοινοτικό όρο. Τα στοιχεία για το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι ακόμη πιο απογοητευτικά, καθώς δείχνουν την Ελλάδα να βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε., μετά τη Βουλγαρία και τη Λετονία, στο 69% του μέσου κοινοτικού όρου. Ωστόσο, μπορεί να μην αποκαλύπτουν όλη την αλήθεια, δεδομένης της μεγάλης ακόμη, παρά τον σημαντικό περιορισμό της τα τελευταία χρόνια, απόκρυψης εισοδημάτων.
Το ότι υστερούμε σε αγοραστική δύναμη δεν σημαίνει ότι υστερούμε και σε αυξήσεις στις τιμές. Το αντίθετο, μάλιστα. Ακόμη και αν το συνολικό επίπεδο τιμών για τις βασικές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών είναι χαμηλότερο από τον μέσο κοινοτικό όρο –κατά 13,5% το 2024–, δεν ισχύει αυτό για βασικές κατηγορίες, όπως π.χ. τα είδη διατροφής, που πέρυσι βρέθηκαν κατά 6,2% πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Το χειρότερο για τα νοικοκυριά στην Ελλάδα είναι ότι, ειδικά από το 2022 και μετά, βρίσκονται αντιμέτωπα με ραγδαίες ανατιμήσεις.
Με βάση και τα οριστικά στοιχεία της Eurostat για τον πληθωρισμό του Νοεμβρίου (υπενθυμίζεται ότι ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 2,8%), προκύπτει ότι οι τιμές των τροφίμων σήμερα σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022, ένα μήνα πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, είναι σήμερα υψηλότερες κατά 28%, υψηλότερα μάλιστα από ό,τι στην Ευρωζώνη (26%). Το πρόβλημα που έχει ανακύψει με τη χαμηλή προσφορά του μοσχαρίσιου κρέατος αποδεικνύεται πολύ πιο έντονο στην Ελλάδα, καθώς η τιμή του σήμερα σε σύγκριση με σχεδόν τέσσερα χρόνια πριν είναι υψηλότερη κατά 65%, όταν στην Ευρωζώνη η αντίστοιχη αύξηση είναι περίπου 36%. Στο δε αιγοπρόβειο κρέας, η τιμή στην Ελλάδα είναι σήμερα υψηλότερη σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022 κατά 44% (στην Ευρωζώνη κατά 30,43%), κάτι που ώς ένα βαθμό μπορεί κάποιος να το αποδώσει στις ειδικές συνθήκες προσφοράς που επικρατούν στην Ελλάδα από πέρυσι λόγω της επιδημίας της ευλογιάς στα πρόβατα. Τι συμβαίνει όμως με τα φρούτα, τα λαχανικά, προϊόντα που σε μεγάλο βαθμό είναι αυτάρκης η Ελλάδα, αλλά και το ψωμί; Στην Ελλάδα οι τιμές τους έχουν επίσης αυξηθεί κατά πολύ περισσότερο από ό,τι κατά μέσον όρο στην Ευρωζώνη: 30,5% στα φρούτα και 30% στο ψωμί, όταν οι αντίστοιχες μεταβολές στην Ευρωζώνη είναι 22,05% και 23,07%. Ακόμη, δε, και αν είναι χαμηλότερες οι αυξήσεις στην Ελλάδα, οι αποκλίσεις είναι στις περισσότερες περιπτώσεις πολύ μικρότερες από ό,τι αντιστρόφως. Στα λαχανικά οι τιμές στην Ελλάδα σήμερα είναι υψηλότερες κατά 18,2% και στην Ευρωζώνη κατά 18,5%. Οσο για τον καφέ και το κακάο, προϊόντα που όλες οι ευρωπαϊκές χώρες εισάγουν εξ ολοκλήρου; Οι τιμές στην Ελλάδα είναι υψηλότερες σήμερα κατά 41,2% σε σύγκριση με τις αρχές του 2022, ενώ ακριβότερα κατά περίπου 30% πληρώνει σήμερα η ελληνική οικογένεια το γάλα.
Πηγή: moneyreview.gr
