• Εκατοντάδες Ροδίτες καλούνται να πληρώσουν πρόστιμα του Κ.Ο.Κ. που βεβαιώθηκαν παράνομα έπειτα από δεκαετίες • Η συστημική αδράνεια της Διοίκησης και οι χαοτικές πρακτικές του Δήμου Ρόδου εκθέτουν το κράτος δικαίου
Ο Συνήγορος του Πολίτη με το Πόρισμα 364644/33380/2.6.2025 αποκαλύπτει μία από τις πιο χαρακτηριστικές υποθέσεις κακοδιοίκησης των τελευταίων ετών: τη μαζική και εκπρόθεσμη βεβαίωση προστίμων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας από δήμους όλης της χώρας, με αποκορύφωμα την περίπτωση της Ρόδου.
Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της Αρχής, ο Δήμος Ρόδου, όπως και δεκάδες άλλοι ΟΤΑ, έστειλε μέσα στην τελευταία διετία ειδοποιητήρια σε πολίτες για παραβάσεις που είχαν τελεστεί πριν 15 και 20 χρόνια. Η πρακτική αυτή δεν είναι μόνο κοινωνικά άδικη και διοικητικά προβληματική, αλλά και νομικά αβάσιμη: ο νόμος ορίζει με σαφήνεια ότι τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ. πρέπει να βεβαιώνονται εντός τριών ετών από την ημερομηνία παράβασης. Οτιδήποτε πέραν αυτού θεωρείται μη νόμιμο.
Το παράδειγμα της Ρόδου: εκπρόθεσμη βεβαίωση, χωρίς ενημέρωση
Ο Συνήγορος του Πολίτη έγινε αποδέκτης δεκάδων καταγγελιών από Ροδίτες, οι οποίοι αιφνιδιάστηκαν όταν έλαβαν ειδοποιήσεις για πρόστιμα που:
• είχαν επιβληθεί από το 2004 και μετά,
• ουδέποτε τους είχαν κοινοποιηθεί,
• δεν βεβαιώθηκαν εντός της τριετούς αποσβεστικής προθεσμίας.
Η απουσία ενημέρωσης στους πολίτες ήταν καθοριστική. Όχι μόνο για τη δυνατότητα προσφυγής ή εξόφλησης εντός προθεσμιών, αλλά κυρίως για τη διασφάλιση της αρχής της χρηστής διοίκησης. Οι Ροδίτες κλήθηκαν να καταβάλουν ποσά που είχαν ήδη παραγραφεί, επιβαρυμένα με προσαυξήσεις και τόκους.
Ο Δήμος Ρόδου, παρά τις επισημάνσεις, επιμένει
Το πόρισμα αναφέρει ρητά την εμπλοκή του Δήμου Ρόδου, με αναφορά στην απόφαση του Πρωτοδικείου Ρόδου (411/2020), το οποίο έκρινε ότι η βεβαίωση προστίμου μετά την παρέλευση της τριετίας από την ημερομηνία της παράβασης είναι μη νόμιμη. Παρόλα αυτά, ο Δήμος εξακολουθούσε να θεωρεί ότι η τριετία ξεκινά από τη στιγμή που εντοπίζει τα πλήρη στοιχεία του παραβάτη — πρακτική που ο Συνήγορος χαρακτήρισε ως αυθαίρετη και ενδεικτική κακοδιοίκησης.
Ακόμη και μετά τις εγκυκλίους του Υπουργείου Εσωτερικών (534/2023 και 17729/2024), που αποσαφήνισαν ότι η προθεσμία ξεκινά από την ημερομηνία της παράβασης, ο Δήμος Ρόδου συνέχισε να χρησιμοποιεί την ερμηνεία που του επέτρεπε να εισπράττει παλαιά πρόστιμα.
Κίνδυνος για οικογενειακούς προϋπολογισμούς
Πολίτες, σύμφωνα με αναφορές, υπέστησαν οικονομική επιβάρυνση λόγω κατασχέσεων, αδυναμίας έκδοσης φορολογικής ενημερότητας και άρνησης επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. Η διοίκηση αγνοεί την αρχή της ασφάλειας δικαίου, μεταβιβάζοντας στους πολίτες την ευθύνη για την πολυετή δική της αδράνεια.
Η αποτυχία της Πολιτείας να θέσει ενιαίους κανόνες
Ο Συνήγορος καταγγέλλει ότι η διαχρονικά ασυνεπής στάση του Υπουργείου Εσωτερικών δημιούργησε ένα θολό νομικό πλαίσιο, που οδήγησε δήμους όπως της Ρόδου να ερμηνεύουν τον νόμο κατά το δοκούν. Σε άλλες περιοχές της χώρας, παρόμοια πρόστιμα διαγράφηκαν ως εκπρόθεσμα. Στη Ρόδο, αντίθετα, οι πολίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με αυθαίρετες απαιτήσεις και απειλές για κατασχέσεις.
Το αίτημα για νομοθετική ρύθμιση
Η Αρχή ζητά σαφή και δεσμευτική ρύθμιση για όλα τα πρόστιμα του Κ.Ο.Κ., με ρητή απαγόρευση είσπραξης μετά την τριετία, ανεξαρτήτως του αν ο Δήμος εντόπισε αργότερα τον παραβάτη. Ειδικά για τις περιπτώσεις μέχρι το 2018, προτείνεται να θεωρούνται παραγεγραμμένες εφόσον δεν τηρήθηκε η τριετής προθεσμία.
Για τη Ρόδο και δεκάδες ακόμα περιοχές, μια τέτοια ρύθμιση θα αποτελέσει λύτρωση.
Η υπόθεση των προστίμων του Κ.Ο.Κ. αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση θεσμικής αστοχίας και διοικητικής ανεπάρκειας. Το παράδειγμα της Ρόδου φανερώνει πώς η κρατική αμέλεια μετατρέπεται σε οικονομική απειλή για τον πολίτη. Η Πολιτεία έχει μια τελευταία ευκαιρία να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη και τη νομιμότητα: με νομοθετική παρέμβαση που δεν θα αφήνει περιθώρια για παραθυράκια, αυθαιρεσίες και άδικες πρακτικές στους δήμους. Ήρθε η ώρα να κλείσει οριστικά αυτό το κεφάλαιο.
