• Ενώπιον της Δικαιοσύνης υπόθεση-καμπανάκι για τις ψηφιακές τραπεζικές συναλλαγές στην Ελλάδα
Στο Μονομελές Πρωτοδικείο Ρόδου οδηγήθηκε μία υπόθεση που εκθέτει ευθέως τον μηχανισμό ασφαλείας της Εθνικής Τράπεζας. Ξενοδοχειακή ανώνυμη εταιρεία με έδρα την Κάρπαθο, μέσω του πληρεξούσιου δικηγόρου της κ. Κώστα Διακονή, στρέφεται κατά του τραπεζικού ιδρύματος διεκδικώντας συνολική αποζημίωση 115.190 ευρώ – 57.595 ευρώ για την πραγματική απώλεια κεφαλαίων και ισόποση αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υπέστη.
Η υπόθεση εκκινεί στις 9 Απριλίου 2022, όταν η εταιρεία έπεσε θύμα καλοστημένης απάτης μέσω τηλεφωνικής προσέγγισης και παραπλανητικού μηνύματος SMS. Η φερόμενη δράστης, προσποιούμενη πελάτισσα, προέβη σε αλλεπάλληλες κλήσεις για δήθεν κράτηση δωματίου και έπεισε στέλεχος της εταιρείας να δώσει στοιχεία σύνδεσης στον εταιρικό τραπεζικό λογαριασμό.
Μέσα σε λίγα λεπτά, από τον λογαριασμό της εταιρείας στην Εθνική Τράπεζα εκταμιεύτηκε το συνολικό ποσό των 165.000 ευρώ σε τέσσερις δόσεις:
• 15.000 ευρώ στις 14:41
• 50.000 ευρώ στις 14:50
• 50.000 ευρώ στις 14:51
• 50.000 ευρώ στις 14:54
Η παραλήπτρια τράπεζα των τελευταίων εμβασμάτων ήταν η Alpha Bank, γεγονός που η Εθνική Τράπεζα επικαλέστηκε για να αποποιηθεί περαιτέρω ευθύνης. Όμως, σύμφωνα με την αγωγή, το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων εξήλθε της Εθνικής πριν εφαρμοστούν μέτρα δέσμευσης.
Από το phishing στην πλήρη οικονομική ζημιά
Το τελικό αποτέλεσμα της απάτης ήταν η απώλεια 57.595 ευρώ, καθώς:
• 107.405 ευρώ εντοπίστηκαν, «πάγωσαν» και επιστράφηκαν στην επιχείρηση.
• 52.500 ευρώ βρέθηκαν σε τέσσερις λογαριασμούς στην Alpha Bank, χωρίς να δεσμευτούν από την Εθνική Τράπεζα.
• 5.095 ευρώ παραμένουν αγνώστου τύχης.
Η επιχείρηση, μη λαμβάνοντας την απαιτούμενη υποστήριξη από την Εθνική, απευθύνθηκε στην Alpha Bank, η οποία αρνήθηκε να δώσει στοιχεία δικαιούχων των λογαριασμών χωρίς εισαγγελική παρέμβαση. Ακολούθησε υποβολή εγκλήσεως στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και άνοιγμα δικογραφίας (ΑΒΜ Ε2022/2477), η οποία ακόμη εκκρεμεί σε στάδιο ανάκρισης.
Οι κατηγορίες κατά της Εθνικής Τράπεζας
Η νομική βάση της αγωγής εδράζεται σε ευρωπαϊκές και ελληνικές διατάξεις περί ευθύνης παρόχων υπηρεσιών πληρωμών (ν. 4537/2018, Οδηγία 2015/2366/ΕΕ) και στον Αστικό Κώδικα (άρθρα 806, 827, 830 ΑΚ). Ο δικηγόρος κ. Κώστας Διακονής υποστηρίζει πως:
• Η τράπεζα δεν διέγνωσε έγκαιρα ύποπτες συναλλαγές μεγάλης αξίας.
• Παρέλειψε να δεσμεύσει το πλήρες ποσό που μεταφέρθηκε εκτός του συστήματός της.
• Δεν παρείχε πολλαπλά επίπεδα ταυτοποίησης, όπως email-based επιβεβαίωση ή token ανά μεταφορά.
• Επέδειξε ολιγωρία και αδιαφορία όταν ενημερώθηκε για την απάτη, παραπέμποντας την πελάτισσα σε άλλη τράπεζα.
Όπως αναφέρεται στο κείμενο της αγωγής:
«Η απώλεια/υπεξαίρεση των χρημάτων συνετελέσθη λόγω της απαράδεκτης αδράνειας της εναγομένης ή της παντελούς ανεπάρκειας των ενεργειών της, προκειμένου να μας προστατέψει ως πελάτισσά της».
Οι οικονομικές απαιτήσεις της αγωγής
Η αγωγή ζητά:
• 57.595 ευρώ για την υλική ζημία, με τόκους υπερημερίας από 09.04.2022 ή από την επίδοση της αγωγής.
• 57.595 ευρώ για την ηθική βλάβη, λόγω παραβίασης της εμπιστοσύνης στη συνεργασία με το τραπεζικό ίδρυμα.
• Την προσωρινή εκτελεστότητα της δικαστικής απόφασης.
• Την καταδίκη της Εθνικής Τράπεζας στα δικαστικά έξοδα και αμοιβές του νομικού εκπροσώπου.
Στην αιτιολόγηση της αποζημίωσης για ηθική βλάβη γίνεται αναφορά:
• Στην επαγγελματική προσβολή της εταιρείας.
• Στην αβεβαιότητα και αγωνία για την ασφάλεια των υπολοίπων κεφαλαίων.
• Στο κόστος νομικών ενεργειών που επιβάρυναν την επιχείρηση χωρίς δική της υπαιτιότητα.
Πέρα από την υπόθεση – ένα μήνυμα προς το τραπεζικό σύστημα
Η υπόθεση δεν αφορά μόνο στην ανάκτηση χρημάτων. Φέρνει στο προσκήνιο το έλλειμμα προστασίας στις ηλεκτρονικές συναλλαγές και την ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών πρόληψης και αντίδρασης από τα πιστωτικά ιδρύματα.
Ο κ. Κώστας Διακονής σημειώνει ότι το δίκαιο οφείλει να προστατεύει τον πελάτη που λειτουργεί καλόπιστα σε ένα ψηφιακό περιβάλλον το οποίο μεταθέτει σε εκείνον τον κίνδυνο απάτης, χωρίς να του παρέχει αντίστοιχη πληροφόρηση ή ασφάλεια.
«Η τράπεζα είχε όχι μόνο τη δυνατότητα αλλά και τη νομική υποχρέωση να μας προστατεύσει. Δεν το έκανε. Τώρα είναι η σειρά της Δικαιοσύνης», δηλώνει ο ίδιος.
Η υπόθεση αναμένεται να αποτελέσει πιλότο για παρόμοιες διεκδικήσεις πελατών τραπεζών που επλήγησαν από ηλεκτρονική απάτη με χρήση phishing.
Πίσω από τους αριθμούς και τα νομικά επιχειρήματα βρίσκεται η ουσία: μία εταιρεία εμπιστεύθηκε την Εθνική Τράπεζα για την ασφάλεια των κεφαλαίων της και, όταν αυτή απέτυχε, αναγκάστηκε να απευθυνθεί στα δικαστήρια. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αποζημίωση. Είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον τραπεζικό τομέα και η ανάληψη ευθύνης όταν τα συστήματα αποτυγχάνουν.
