• Ο περιφερειακός σύμβουλος της «Νέας Εποχής στο Νότιο Αιγαίο» τοποθετείται για το νέο καθεστώς μειωμένου ΦΠΑ και εξηγεί γιατί η Ρόδος πρέπει να περιλαμβάνεται στις ρυθμίσεις στήριξης της νησιωτικότητας
Η πρόσφατη εξαγγελία για την επαναφορά μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε νησιά της παραμεθορίου επανέφερε στο προσκήνιο το ζήτημα της νησιωτικότητας και των κριτηρίων ένταξης στις ευνοϊκές ρυθμίσεις.
Ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Γιώργος Κυπραίος, με σειρά παρεμβάσεων, επισημαίνει την ανάγκη επανεξέτασης του πληθυσμιακού ορίου που αποκλείει τη Ρόδο από το μέτρο, τονίζοντας τις ιδιαιτερότητες και τις αυξημένες ανάγκες του νησιού.
Μέσα από τη συνέντευξή του, παρουσιάζει τη θέση της παράταξής του και τις προτάσεις που έχει καταθέσει θεσμικά για την ενίσχυση της νησιωτικής ισότητας.
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Κυπραίου
• Κύριε Κυπραίο, ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ εξήγγειλε την επαναφορά του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στα νησιά της παραμεθορίου, εξαιρώντας αυτά που ο πληθυσμός τους ξεπερνάει τους 20000 κατοίκους. Ποια είναι η θέση σας;
Η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για την επαναφορά του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά της παραμεθορίου κατά ποσοστό 30% παρουσιάστηκε ως μέτρο στήριξης της νησιωτικότητας με φαινομενικά θετικό πρόσημο.
Η ουσιαστικά φωτογραφική επιλογή να εξαιρεθούν νησιά με βάση τον πληθυσμό τους μετατρέπει μια θετική πρωτοβουλία σε πηγή έντονου προβληματισμού, εύλογης αγανάκτησης και αισθήματος αδικίας, παρότι αυτή αποτελεί μια ξεκάθαρη παραδοχή ότι τα νησιά μας χρειάζονται ειδικές και προσαρμοσμένες σε αυτά πολιτικές στήριξης.
Με δεδομένο, λοιπόν ότι η Κως, η Σάμος, η Λέσβος και η Χίος παρότι υπερβαίνουν το πληθυσμιακό όριο, έχουν ήδη μειωμένο συντελεστή λόγω του μεταναστευτικού, το μοναδικό νησί που δεν θα υπαχθεί στη νέα ρύθμιση είναι η Ρόδος, όμως η εξαίρεση αυτή είναι πολιτικά απαράδεκτη, παράλογη, αδικαιολόγητη και άδικη.
Η Ρόδος, νησί της παραμεθορίου που απέχει 10 περίπου ναυτικά μίλια από την Τουρκία, αντιμετωπίζει όπως όλα τα νησιά το υψηλό κόστος μεταφοράς αγαθών και καυσίμων, την ακρίβεια στην καθημερινότητα, τις δυσκολίες πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας και παιδείας.
Επιπλέον, σηκώνει το μεγαλύτερο βάρος της τουριστικής βιομηχανίας στο Νότιο Αιγαίο προσφέροντας το 5% του ΑΕΠ της χώρας που αντιστοιχεί στο ποσό των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου, με υπερπληθυσμό επισκεπτών που αγγίζουν τα 3,5 εκατομμύρια ετησίως και εμφανίζουν όλο και μεγαλύτερη αυξητική τάση, που πιέζει τις ήδη ανεπαρκείς υποδομές και αυξάνει κατακόρυφα τις ανάγκες. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, η Ρόδος υπέστη τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2023 και πλημμύρες του 2024, με ανυπολόγιστες, μέχρι σήμερα, ζημιές στο φυσικό περιβάλλον και στην τοπική οικονομία.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση να μείνει εκτός καθεστώτος μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ επειδή «έχει πολλούς κατοίκους» ισοδυναμεί με μια αδιανόητη και άδικη τιμωρία. Δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό με όλα τα νησιά της παραμεθορίου που θα έχουν χαμηλότερους συντελεστές, επιβαρύνει τις επιχειρήσεις της Ρόδου που ήδη παλεύουν με υψηλά κόστη και στερεί από τα νοικοκυριά μια ουσιαστική ελάφρυνση στο καλάθι της καθημερινότητας.
Η νησιωτικότητα δεν μετριέται με πληθυσμιακά και στατιστικά κριτήρια, είναι γεωγραφικό και κοινωνικό δεδομένο, που μετριέται στην καθημερινότητα και την πραγματική ζωή.
Η εξαίρεση της Ρόδου προσβάλλει την αρχή της αναλογικότητας, ακυρώνει στην πράξη την αποκατάσταση της νησιωτικής ισότητας, την έννοια της ίσης μεταχείρισης και στέλνει το προκλητικό μήνυμα ότι το μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου δεν αξίζει την ίδια στήριξη με τα υπόλοιπα.
Είναι σαν να λέμε ότι υπάρχουν “πρώτης” και “δεύτερης” κατηγορίας νησιά στο ίδιο αρχιπέλαγος.
Η κυβέρνηση οφείλει να επανεξετάσει άμεσα την απόφασή της, γιατί η Ρόδος δεν ζητάει χάρη, ζητάει δικαιοσύνη. Και η δικαιοσύνη επιβάλλει ίσους όρους για όλα τα νησιά μας και όλους τους κατοίκους τους.
• Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αυτής της εξαίρεσης για τη ροδιακή οικονομία;
Η εξαγγελία αυτή η οποία δημιουργεί σοβαρή αδικία υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα των ροδιακών επιχειρήσεων, ειδικά στο λιανεμπόριο και στον τουριστικό κλάδο, εμπνέοντας αίσθημα ανασφάλειας στον πληθυσμό. Εκτιμάται ότι η Ρόδος “δεν έχει ανάγκη”, κάτι που προφανώς δεν ισχύει, αφού πίσω από τις βιτρίνες των ξενοδοχείων υπάρχει ένας πληθυσμός που εργάζεται σκληρά, με εποχικότητα, ανασφάλεια και ακρίβεια που χτυπάει κόκκινο.
Οι τιμές στη Ρόδο, πλέον, θα είναι υψηλότερες εμφανίζοντας, σε σχέση με τα υπόλοιπα νησιά, 3,5%–5,5% διαφορά σε προϊόντα και υπηρεσίες και ως εκ τούτου ο τουρισμός, η εστίαση, το λιανεμπόριο και οι μεταφορές γίνονται λιγότερο ανταγωνιστικά έναντι των γειτονικών νησιών που θα έχουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ.
Οι επιχειρήσεις επιβαρύνονται με μεγαλύτερο κόστος, οι καταναλωτές χάνουν μια ουσιαστική ελάφρυνση, ενώ δημιουργείται αθέμιτος ανταγωνισμός και σοβαρός κίνδυνος απώλειας θέσεων εργασίας. Η μη εφαρμογή του μέτρου στη Ρόδο σημαίνει πρακτικά ακριβότερες τιμές για κατοίκους και επισκέπτες. Ένα γεύμα σε εστιατόριο, μια διαμονή σε ξενοδοχείο, ακόμη και το τοπικό κρασί ή το μέλι καταλήγουν να κοστίζουν περισσότερο σε σχέση με τα γειτονικά νησιά.
Αυτό οδηγεί σε αθέμιτο ανταγωνισμό, μειωμένη ελκυστικότητα και πίεση σε επιχειρήσεις που ήδη δοκιμάζονται. Και φυσικά, η διαφορά επιβαρύνει και το καλάθι της νοικοκυράς. Αντίθετα αν το μέτρο εφαρμοζόταν, οι επιχειρήσεις θα είχαν περισσότερη ρευστότητα τουλάχιστον κατά 30%, καλύτερες τιμές και μεγαλύτερη αντοχή απέναντι στις αυξήσεις κόστους σε ενέργεια και πρώτες ύλες, βελτιώνοντας, αισθητά, τη βιωσιμότητά τους και τη δύσκολη καθημερινότητα των κατοίκων.
Επιπτώσεις από το πληθυσμιακό κριτήριο, όχι τόσο άμεσες απαραίτητα, θα παρατηρηθούν και στα υπόλοιπα νησιά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Καλύμνου η οποία αριθμεί πληθυσμό περίπου 18.000 κατοίκων και επομένως προκειμένου να διατηρήσει τους μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ θα πρέπει να μην τον αυξήσει. Είναι φανερό δηλαδή ότι η πρόχειρη εξαγγελία για μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ έρχεται σε πλήρη αντίθεση και σύγκρουση με τα μέτρα αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στην ίδια συνέντευξη τύπου. Η Κάλυμνος, λοιπόν, σύντομα είναι πιθανό να τιμωρηθεί για την παράδοξη, για τα ελληνικά δεδομένα, αυξητική τάση του πληθυσμού της.
Η λύση είναι μια και ξεκάθαρη. Η κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει άμεσα την απόφασή της και να αφαιρέσει το πληθυσμιακό κριτήριο για την υπαγωγή στο καθεστώς μειωμένου ΦΠΑ. Όχι γιατί μιλάμε για χάρη ή προνόμιο, αλλά για ισονομία. Ενδιάμεσες παρεμβάσεις όπως επιδοτήσεις για να καλυφθεί η «διαφορά ΦΠΑ», στήριξη μεταφορών και καυσίμων και άλλου είδους φορολογικά κίνητρα, δεν αποτελούν λύση ούτε εξομοιώνουν τη διάκριση του “μεγέθους”.
• Κάποιοι στον δημόσιο διάλογο υποστηρίζουν ότι η Ρόδος εξαιρέθηκε λόγω της ισχυρής τουριστικής της θέσης και επίδοσης, ενώ τονίζεται ο εξισορροπητικός ρόλος του μεταφορικού ισοδύναμου. Τι απαντάτε σε αυτό;
Είναι επιφανειακή, πρόχειρη και άδικη αυτή η προσέγγιση. Η ισχυρή τουριστική θέση της Ρόδου δεν σημαίνει ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της δεν αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος διαβίωσης, μεταφορών, καυσίμων, υπηρεσιών και πρώτων υλών. Αντίθετα με τη λογική αυτή, η υψηλή τουριστική κίνηση οδηγεί σε εκτόξευση των τιμών, σε πιέσεις στις υποδομές και σε επιτακτική ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερη στήριξη, όπως επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και logistics για μείωση του λειτουργικού κόστους, προώθηση προϊόντων υψηλής αξίας και επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Ο διάλογος πρέπει να ανοίξει για τις επενδύσεις αυτές και όχι για τα αυτονόητα. Ο ΦΠΑ είναι κοινωνικό μέτρο, όχι “επιβράβευση” ή “τιμωρία”. Δεν μπορεί να λειτουργεί ως εργαλείο διάκρισης.
Ο ισχυρισμός για εξισορρόπηση μέσω του μεταφορικού ισοδύναμου είναι ένα ανίσχυρο επικοινωνιακό τέχνασμα χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Το μεταφορικό ισοδύναμο δεν είναι υποκατάστατο των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ. Είναι διαφορετικό εργαλείο. Αφορά κυρίως στις μεταφορές προσώπων και προϊόντων και εφαρμόζεται με ατέλειες, καθυστερήσεις και αποκλεισμούς. Επιπλέον, έχει σταματήσει να λειτουργεί με συνέπεια και αποτελεσματικότητα και έχει σχεδόν απαλειφθεί από τον δημόσιο διάλογο. Το να λέμε ότι “η Ρόδος έχει το μεταφορικό ισοδύναμο άρα δεν χρειάζεται μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ” είναι προσβλητικό για τη νοημοσύνη των πολιτών.
• Τοπικοί κυβερνητικοί κύκλοι τονίζουν ότι η εξαγγελία αυτή αποτελεί επιτυχία δεδομένου ότι όλα τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου θα υπαχθούν σε καθεστώς μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ. Πώς σχολιάζετε την άποψη αυτή;
Η νησιωτικότητα δεν μπορεί και δεν πρέπει να μετριέται με πληθυσμιακά κριτήρια, γιατί οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα και εφαρμογή λανθασμένων πολιτικών. Δεν είναι δυνατόν η Ρόδος να «τιμωρείται» επειδή έχει περισσότερους κατοίκους, όταν στην πραγματικότητα αντιμετωπίζει πολλαπλάσια κόστη και ανάγκες, όπως ανέλυσα πριν.
Εμφανίζεται, λοιπόν, ως επιτυχία η υπαγωγή στο μέτρο 67.500 κατοίκων, ενώ το ίδιο μέτρο εξαιρεί 125.000 κατοίκους της Δωδεκανήσου. Με το δεδομένο ότι μιλάμε για επιστροφή στο κεκτημένο καθεστώς μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και σε αυτό υπαγόταν, προ μνημονίων, το σύνολο των κατοίκων της Δωδεκανήσου πώς μπορούμε να μιλάμε για επιτυχία;
Ξεκάθαρο είναι επίσης ότι αγνοείται επιδεικτικά από οποιοδήποτε μέτρο στήριξης της νησιωτικότητάς του και το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου, η Κως, η οποία ναι μεν έχει ήδη μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ αλλά λόγω της επιβάρυνσης που δέχεται από το μεταναστευτικό. Τελικά δεν μπορώ να καταλήξω αν οι εκπρόσωποι της Δωδεκανήσου στην κυβέρνηση πίεσαν ή πιέστηκαν για τα νησιά μας, σίγουρα πάντως η καθυστερημένη επανάκτηση μέρους των κεκτημένων και δικαίων δεν αποτελεί και τρομερή επιτυχία.
• Η “Νέα Εποχή στο Νότιο Αιγαίο” τι πρωτοβουλίες σκοπεύει να αναλάβει;
Η “Νέα Εποχή στο Νότιο Αιγαίο” από την πρώτη μέρα κοινοποίησε θεσμικά στον δημόσιο διάλογο την πρότασή της για την οριζόντια και καθολική εφαρμογή του μέτρου των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε όλα τα νησιά της Περιφέρειας του Νοτίου Αιγαίου και κάλεσε όλες τις παρατάξεις του Περιφερειακού Συμβουλίου, σύσσωμη την ΠΕΔ Νοτίου Αιγαίου και τους βουλευτές Νομών Δωδεκανήσου και Κυκλάδων στη συγκρότηση κοινού μετώπου για την άρση της αδικίας, αφήνοντας στην άκρη οποιαδήποτε κομματική ή παραταξιακή χροιά και προτάσσοντας το συμφέρον του τόπου, αφού είναι ζήτημα ισότητας και βιωσιμότητας για το Νότιο Αιγαίο. Κατήγγειλε, αμέσως μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, ότι η κυβέρνηση δεν έχει κατανοήσει την αναγκαιότητα εφαρμογής του μέτρου των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στον νησιωτικό χώρο και ότι αδυνατεί να συλλάβει την έννοια της νησιωτικότητας επιμένοντας να αντιλαμβάνεται την «παραμεθόριο» μόνο με γεωγραφικούς όρους. Επίσης έχει τοποθετηθεί ήδη και για το θέμα του μεταφορικού ισοδύναμου προτείνοντας τον συνυπολογισμό και την εκκαθάρισή του σε πραγματικό χρόνο κατά την πραγματοποίηση της συναλλαγής.
Η “Νέα Εποχή στο Νότιο Αιγαίο” είναι και θα παραμείνει παρούσα, ως εγγυήτρια των εξελίξεων, σύμφωνα με τη δύναμή της εντός του Περιφερειακού Συμβουλίου. Είναι γεγονός ότι η δυναμική της και η διείσδυσή της στην κοινωνία δύο χρόνια μετά τον σχηματισμό της, ολοένα και αυξάνεται δημιουργώντας στενές σχέσεις με όλες τις κοινωνικές και παραγωγικές ομάδες του τόπου αποκτώντας εμπειρία και ασκώντας μεγαλύτερη πλέον επιρροή, δίνοντάς της ισχυρότερη δύναμη για την προάσπιση των συμφερόντων των νησιών του Νοτίου Αιγαίου και των κατοίκων τους.
• Πώς κρίνετε την εξέλιξη της φετινής τουριστικής περιόδου και ποια η άποψή σας για τη συνολική νησιωτική πολιτική της κυβέρνησης σήμερα;
Η φετινή τουριστική σεζόν είναι μεν ικανοποιητική, αν αναλογιστούμε τις φυσικές καταστροφές που προηγήθηκαν τα δύο προηγούμενα έτη, σε αφίξεις και αριθμούς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τα έσοδα διαχέονται δίκαια. Οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες, οι εργαζόμενοι στον τουρισμό και στα εξαρτώμενα από αυτόν επαγγέλματα και οι κάτοικοι δεν νιώθουν τη λεγόμενη “ανάπτυξη”. Όταν τα αεροπορικά και τα ακτοπλοϊκά κόστη είναι τεράστια, το κόστος ζωής ανεβαίνει με ραγδαίους ρυθμούς, οι ήδη παλαιωμένες υποδομές πιέζονται διαρκώς και δεν υπάρχει μακροχρόνιος πολιτικός σχεδιασμός, τότε ο τουρισμός δεν είναι μοχλός ανάπτυξης, αλλά εργαλείο φθοράς. Χρειαζόμαστε πραγματικά βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, όχι απλώς “μεγάλα νούμερα”, άποψη που επιβάλλει άλλωστε η φέρουσα ικανότητα του νησιού.
Είναι φανερό ότι δεν υπάρχει συνεκτική νησιωτική πολιτική. Βλέπουμε αποσπασματικά μέτρα, που συνήθως έρχονται είτε ως αντίδραση σε πιέσεις, είτε με προεκλογικά και επικοινωνιακά κριτήρια. Η νησιωτικότητα απαιτεί στρατηγική, επενδύσεις στις υποδομές, υγειονομική και μεταφορική κάλυψη, συνεχόμενη στήριξη των μικρών νησιών και ίσες ευκαιρίες για όλους τους κατοίκους. Αυτή τη στιγμή κυριαρχεί ο συγκεντρωτισμός και ο πολιτικός υπολογισμός, όχι η ισότητα και η συνοχή.
• Κλείνοντας, τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στους πολίτες της Ρόδου και του Νοτίου Αιγαίου;
Να μη δεχτούν την αδικία ως “κανονικότητα”. Ο αγώνας για τη νησιωτικότητα είναι κοινός και ενιαίος για όλο το Νότιο Αιγαίο. Η Ρόδος δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι αποκομμένη από τα νησιά της Περιφέρειάς της, ούτε να δημιουργείται ανταγωνισμός με αθέμιτα χαρακτηριστικά ανάμεσά τους. Το ρεκόρ επιδόσεων και αφίξεων, για το οποίο τόσο υπερηφανεύονται οι εκπρόσωποί μας στην κυβέρνηση, δεν μπορεί να συγχωρέσει το ρεκόρ της αδικίας που βιώνουμε. Η πολιτεία οφείλει να αναγνωρίσει ότι το μεγαλύτερο νησί της Δωδεκανήσου δεν παύει να είναι ακριτικό και χρειάζεται την ίδια φορολογική μεταχείριση με τα υπόλοιπα. Οφείλουμε όλοι να διεκδικήσουμε αυτό που μας αναλογεί ως ναυαρχίδα του τουριστικού προϊόντος της χώρας και όχι ως η παχιά αγελάδα που αρμέγεται αλόγιστα και κατά το δοκούν. Για εμάς αυτό δεν είναι απλώς ένας αριθμός στη φορολογία, είναι ζήτημα ισότητας, βιωσιμότητας και δικαιοσύνης.
