Άλλη μια κρίσιμη μέρα ξεκίνησε για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία δίνει διπλή μάχη -αρχικά στο πρωινό Euro Working Group και στη συνέχεια στο απογευματινό Eurogroup- για την εκταμίευση της υποδόσης των 2,8 δισ. ευρώ. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στις δύο συνεδριάσεις με την εκτίμηση ότι έχει εκπληρώσει τα 15 προαπαιτούμενα (οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας και τα ενεργειακά πέρασαν την προηγούμενη εβδομάδα από τη Βουλή).
Aπό την πλευρά των Ευρωπαίων, όμως, διατυπώνεται η θέση ότι εξακολουθούν να υπάρχουν εκκρεμότητες. Χαρακτηριστική είναι η χθεσινή δήλωση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Β. Σόιμπλε ότι «είμαστε μακράν κάτω του 100% για την εφαρμογή των προαπαιτούμενων». Έτσι, από την εισήγηση που θα κάνουν οι θεσμοί μετά το πρωινό Euro Working Group, θα κριθεί αν οι εκκρεμότητες που εντοπίζει το κουαρτέτο είναι τέτοιες ώστε να «μπλοκάρουν» και σήμερα την απόφαση για την εκταμίευση της δόσης. Στο τραπέζι φέρεται να παραμένει και το ενδεχόμενο «σαλαμοποίησης».
Το σενάριο προβλέπει ότι θα αποδεσμευτεί το 1,7 δισ. ευρώ που αφορά την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ενώ η εκταμίευση του υπόλοιπου ποσού, που προορίζεται για κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών, θα συνδεθεί με την εκπλήρωση και της τελευταίας εκκρεμότητας.
Ουσιαστικά, σήμερα θα κριθεί αν θα κλείσει ή αν θα παραμείνει ανοικτή η διαδικασία της α’ αξιολόγησης η οποία έχει ήδη διαρκέσει περισσότερους από 13 μήνες.
Εφόσον οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ανάψουν το «πράσινο» φως, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες μέχρι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης να αποδεσμεύσει τη δόση. Πρακτικά, το υπουργείο Οικονομικών θα έχει τη δυνατότητα να ρίξει νέο «φρέσκο χρήμα» στην αγορά -της τάξεως του 1% του ΑΕΠ- προς το τέλος Οκτωβρίου ή στις αρχές Νοεμβρίου.
Το κυνήγι των προαπαιτούμενων της α’ αξιολόγησης ξεκίνησε από πέρυσι τον Σεπτέμβριο, δηλαδή δύο εβδομάδες μετά την υπογραφή του 3ου μνημονίου. Τα περισσότερα προαπαιτούμενα ύστερα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις έκλεισαν τον περασμένο Μάιο οπότε και υπογράφηκε η 1η αναθεώρηση του μνημονίου και πλέον κλείνει οριστικά ο κύκλος με τα τελευταία 15 προαπαιτούμενα που έμειναν ως εκκρεμότητα, μπλοκάροντας ταυτόχρονα την υποδόση των 2,8 δισ. ευρώ.
Εφόσον όλα κυλήσουν βάσει των αισιόδοξων εκτιμήσεων που έκαναν ακόμη και χθες ανώτατα κυβερνητικά στελέχη, με την ολοκλήρωση της σημερινής συνεδρίασης θα ανοίξει ο δρόμος:
1 Πρώτον, για την εκταμίευση της δόσης των 2,8 δισ. ευρώ. Από αυτά, το 1,7 δισ. ευρώ θα διατεθεί για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου οι οποίες έως το τέλος Αυγούστου παρέμεναν σε επίπεδα υψηλότερα των 6 δισ. ευρώ, αν συμπεριληφθούν και οι επιστροφές φόρου που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Δεν θα υπάρξει δηλαδή «σαλαμοποίηση» της δόσης.
2 Δεύτερον, για την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης. Πάντως, ακόμη και να μην ανάψει σήμερα το «πράσινο» φως για την εκταμίευση ολόκληρης της δόσης, εκτιμάται ότι το χρονοδιάγραμμα για την έναρξη των διαπραγματεύσεων της β’ αξιολόγησης θα τηρηθεί.
Ενδεικτική των όσων θα συζητηθούν μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης είναι η ατζέντα της σημερινής συνεδρίασης: «Οι θεσμοί της Ε.Ε. θα ενημερώσουν την ευρωομάδα για την πρόοδο που σημείωσε η Ελλάδα κατά την υλοποίηση των στόχων που συμφωνήθηκαν κατά την πρώτη επανεξέταση του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής.
Η επίτευξη αυτών των στόχων θα ανοίξει τον δρόμο για την εκταμίευση των 2,8 δισ. ευρώ που απομένουν από το συνολικό ποσόν των 10,3 δισ. ευρώ που χορηγήθηκαν δυνάμει της πρώτης επανεξέτασης του προγράμματος (τα 7,5 δισ. ευρώ δόθηκαν ήδη τον Ιούνιο του 2016).
Οι υπόλοιποι στόχοι σχετίζονται με τις ιδιωτικοποιήσεις, τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ενέργειας, την ίδρυση της υπηρεσίας δημοσίων εσόδων και τα μέτρα για τη διακυβέρνηση των τραπεζών. Οι θεσμοί αναμένεται ότι θα ενημερώσουν τους υπουργούς για την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την εκκαθάριση των οφειλών και για τις ενέργειες εν όψει της δεύτερης επανεξέτασης του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής».
Εφόσον οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ανάψουν το «πράσινο» φως, εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περίπου δύο εβδομάδες μέχρι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης να αποδεσμεύσει τη δόση. Πρακτικά, το υπουργείο Οικονομικών θα έχει τη δυνατότητα να ρίξει νέο «φρέσκο χρήμα» στην αγορά -της τάξης του 1% του ΑΕΠ- προς το τέλος Οκτωβρίου ή στις αρχές Νοεμβρίου.
Η β’ αξιολόγηση
Βάσει προγραμματισμού, οι επικεφαλής του «κουαρτέτου» αναμένεται να επανέλθουν στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα προκειμένου να ξεκινήσει ο β’ γύρος των διαπραγματεύσεων.
Η ελληνική κυβέρνηση θέλει οι διαβουλεύσεις να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στον Νοέμβριο, τόσο για να εκταμιευτεί εντός του 2016 και η επόμενη δόση αλλά και για να υπάρξει χρόνος για να συζητηθεί το θέμα της διευθέτησης του χρέους.
Το ποσό που έχει προϋπολογιστεί να δοθεί στην Ελλάδα με την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης ανέρχεται στα 6,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τουλάχιστον 1,7 δισ. ευρώ θα διοχετευτεί και πάλι για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου.
Στην ατζέντα των δεκάδων προαπαιτούμενων για την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης κυριαρχούν τα εργασιακά. Αυτή όμως δεν είναι η μοναδική εκκρεμότητα.
Η λίστα περιλαμβάνει την κατάθεση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος (σ.σ.: υπάρχει η γνωστή εκκρεμότητα με τον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος για μετά το 2018), την κατάθεση του νομοσχεδίου για τα «κόκκινα» δάνεια, τις αλλαγές στη δημόσια διοίκηση (κινητικότητα δημοσίων υπαλλήλων, ειδικά μισθολόγια κ.λπ.).
Ο κατάλογος με τα προαπαιτούμενα όπως περιγράφεται στο αναθεωρημένο μνημόνιο (σ.σ.: την οριστική λίστα θα επικυρώσει το Eurogroup) έχει ως εξής:
1 Δημοσιονομική πολιτική. Να νομοθετηθεί η μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική 2017-2020.
2 Βελτίωση της είσπραξης φορολογικών οφειλών. Δημοσίευση ανανεωμένης λίστας με τους μεγάλους οφειλέτες φόρων.
3 Διαχείριση δημοσιονομικών. Παρουσίαση ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου δράσης προκειμένου να υπάρξει συμμόρφωση με την οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών.
4 Κοινωνική ασφάλιση. Έναρξη της σταδιακής εφαρμογής του σχεδίου για το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα.
5 Επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Τροποποίηση του νομικού πλαισίου για εξωδικαστική διευθέτηση με λεπτομερείς προβλέψεις.
6 Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Ολοκλήρωση του ενοποιημένου σχεδίου εφαρμογής για επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση με ειδικούς στόχους για το 2016/17 και το 2017/18. Έναρξη δύο μικρής εμβέλειας πιλοτικών προγραμμάτων μαθητείας για το 2016/17. Ανάπτυξη, υιοθέτηση του πλαισίου για μία σειρά μεγάλων συνεργασιών σε επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για τη στήριξη εργοδοτών ούτως ώστε να προσφέρουν κενές θέσεις μάθησης με βάση την εργασία και να διασφαλίσουν μία βιώσιμη επέκταση μαθημάτων για τα ακαδημαϊκά έτη 2016-17 και 2017-18.
7 Αγορές προϊόντων. Η σύσταση της εργαλειοθήκης Ι του ΟΟΣΑ για μη συνταγογραφούμενα φαρμακευτικά προϊόντα θα τεθεί πλήρως σε εφαρμογή.
8 Επιχειρηματικό περιβάλλον. Κλειστά επαγγέλματα: να συμφωνηθεί με τους θεσμούς ένας οδικός χάρτης για την απελευθέρωση των «προστατευμένων» δραστηριοτήτων των μηχανικών.
9 Επιχειρηματικό περιβάλλον. Υιοθέτηση της προβλεπόμενης νομοθεσίας με βάση τον οδικό χάρτη μεταρρύθμισης των επενδυτικών αδειών σε τρεις τομείς.
10 Επιχειρηματικό περιβάλλον. Υιοθέτηση νομοθεσίας των one-stop shops για επιχειρήσεις.
11 Επιχειρηματικό περιβάλλον. Υιοθέτηση των μέτρων που απομένουν και τα οποία κρίνονται αναγκαία για την ολοκληρωτική εφαρμογή των επιλεκτικών μεταρρυθμίσεων σε ανταγωνισμό, επενδυτικές άδειες και διοικητικά βάρη που εντοπίστηκαν στον πρώτο γύρο της εκ των υστέρων αξιολόγησης των επιπτώσεων.
12 Ενέργεια. Επανεξέταση του προγράμματος έκλυσης αερίων, βελτίωση των συνθηκών πρόσβασης για εναλλακτικούς προμηθευτές και ουσιαστική αύξηση των διαθέσιμων ποσοτήτων.
13 Ενέργεια. Στο πλαίσιο της υιοθέτησης του μοντέλου-στόχου της Ε.Ε. για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ενσωμάτωση στην εθνική νομοθεσία του υψηλού επιπέδου σχεδιασμού αγοράς που υπάρχει στο μοντέλο στόχο της Ε.Ε. για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
14 Δημόσια Διοίκηση. Έκδοση δευτερογενούς νομοθεσίας για την εφαρμογή της μεταρρυθμισμένης λειτουργίας του σχεδίου αξιολόγησης.
15 Δημόσια Διοίκηση. Ολοκλήρωση της πρώτης φάσης του εξορθολογισμού των ειδικών μισθολογίων.
16 Δημόσια Διοίκηση. Υιοθέτηση νομοθεσίας για εισαγωγή νέου μόνιμου σχεδίου κινητικότητας.
17 Δικαιοσύνη. Στον αναθεωρημένο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, υιοθέτηση των βασικών Προεδρικών Διαταγμάτων που απαιτούνται από τις μεταβατικές διατάξεις του Νόμου 4335/2015 για τον καθορισμό της αξίας της ακίνητης περιουσίας που έχει κατασχεθεί με βάση την αξία της αγοράς και την πρώτη προσφερόμενη τιμή για τη δημοπρασία (Μάιος-Ιούνιος 2016).
18 Καταπολέμηση της διαφθοράς. Τροποποίηση και εφαρμογή του νομικού πλαισίου για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων σε βασικά ζητήματα.
19 Υπηρεσία εσόδων. Υιοθέτηση μέτρων για παροχή επαρκών πόρων ώστε να επιτραπεί η αποτελεσματική λειτουργία της υπηρεσίας.
20 Υπηρεσία εσόδων. Διορισμό διοικητικών συμβουλίων.
21 Αγορά εργασίας. Υιοθέτηση ενοποιημένου σχεδίου δράσης για την πάταξη της αδήλωτης εργασίας.
22 Ενέργεια. Η ΔΕΗ ΔΕΗ ανοίγει τον διαγωνισμό για την πώληση τουλάχιστον του 20% της ΑΔΜΗΕσε στρατηγικό επενδυτή.
23 Τελωνεία. Ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσης των τελωνείων.
24 Αγορά εργασίας. Εναρμόνιση των πλαισίων μαζικών απολύσεων και βιομηχανικής δράσης και συλλογικές συμβάσεις με τις καλύτερες πρακτικές της Ε.Ε.
25 Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Να προωθηθούν μία σειρά από προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, που θα λειτουργούν ως διαμεσολαβητικές δομές, ώστε να στηριχθούν οι εργοδότες να προσφέρουν θέσεις πρακτικής και να διασφαλιστεί η βιώσιμη επέκταση των προγραμμάτων μαθητείας για τα ακαδημαϊκά έτη 2016-17 και 2017-18.
26 Κτηματολόγιο. Να εφαρμοστεί το νέο νομικό πλαίσιο για τα κτηματολογικά γραφεία σε όλη την επικράτεια.
27 Ενέργεια. Να προωθηθεί ο πρώτος διαγωνισμός υπό τον μηχανισμό NOME στην ελληνική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος.
28 Εταιρείες ύδρευσης. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων θα οριστικοποιήσει, με τη στήριξη τεχνικής βοήθειας, τους κανόνες τιμολογιακής πολιτικής για τις υπηρεσίες ύδρευσης.
29 Μεταφορές και Logistics. Εφαρμογή του νόμου για την εφοδιαστική (logistics).
30 Ιδιωτικοποίηση. Το ΤΑΙΠΕΔ θα αποτιμήσει τα στοιχεία ενεργητικού των περιφερειακών αεροδρομίων και λιμένων και θα μεταβιβάσει στο νέο Ταμείο εκείνα που δεν σχεδιάζει να αναπτύξει.
Στο τραπέζι φέρεται να παραμένει και το ενδεχόμενο «σαλαμοποίησης». Το σενάριο προβλέπει ότι θα αποδεσμευτεί το 1,7 δισ. ευρώ που αφορά την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου, ενώ η εκταμίευση του υπόλοιπου ποσού, που προορίζεται για κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών, θα συνδεθεί με την εκπλήρωση και της τελευταίας εκκρεμότητας.
31 Ιδιωτικοποίηση. Η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων θα αποτιμήσει τους εσωτερικούς κανονισμούς και τους απαιτούμενους νόμους για να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητά της.
32 Ιδιωτικοποίηση. Να ολοκληρωθεί η επιλογή του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένου του διευθύνοντος συμβούλου.
33 Ιδιωτικοποίηση. Το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων θα συσταθεί σε σώμα.
34 Ιδιωτικοποίηση. Να συμφωνηθεί η διαδικασία, βάσει της οποίας θα καθοριστεί η εξαίρεση των εναπομείναντων χαρτοφυλακίων ακινήτων και κρατικά ελεγχόμενων επιχειρήσεων, που δεν θα μεταφερθούν στο Ταμείο.
35 Κοινωνική ασφάλιση. Να νομοθετηθούν οι μεταρρυθμίσεις για τα κοινωνικά επιδόματα.
36 Διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων. Να τροποποιηθεί ο πτωχευτικός νόμος, σε ευθυγράμμιση με τη συμφωνηθείσα πρόταση.
37 Αγορές προϊόντων. Συστάσεις της εργαλειοθήκης ΙΙΙ: η κυβέρνηση θα υιοθετήσει νομοθεσία για να αντιμετωπιστούν όλα τα ζητήματα που έχουν προσδιοριστεί στους εναπομείναντες κλάδους.
38 Μεταφορές και Logistics. Να ετοιμαστεί μία ολοκληρωμένη επαναξιολόγηση των επιδοτήσεων για όλους τους τρόπους μεταφοράς.
39 Ιδιωτικοποίηση. Το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων οριστικοποιεί εκκρεμή ζητήματα εσωτερικής ρύθμισης.
40 Ιδιωτικοποίηση. Το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων ορίζει τα συμβούλια των θυγατρικών του.
41 Ιδιωτικοποίηση. Να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση/ κατανομή ενεργητικού συγκεκριμένων τάξεων ενεργητικού, που θα προσδιοριστούν από την τεχνική βοήθεια.
42 Σύγχρονο κράτος και Δημόσια Διοίκηση
43 Δικαιοσύνη. Να υιοθετηθεί Προεδρικό Διάταγμα που θα ορίζει το σύστημα ηλεκτρικών μητρώων (e-dockets) για ηλεκτρονικές δημοπρασίες.
44 Ανεξάρτητες αρχές. Να υιοθετηθεί νομοθεσία για την ενίσχυση της θεσμικής, οικονομικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
45 Ανεξάρτητες αρχές. Να τροποποιηθεί η όποια πρωτογενής και δευτερογενής νομοθεσία για να αντιμετωπιστούν ζητήματα που αφορούν σύγκρουση συμφερόντων των μελών του διοικητικού συμβουλίου της Επιτροπής Ανταγωνισμού και της στελέχωσης του εσωτερικού νομικού γραφείου της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Οι 3 γρίφοι του εργασιακού που θα κρίνουν τη διαπραγμάτευση
Το εργασιακό είναι ίσως το μεγαλύτερο αγκάθι της διαπραγμάτευσης, εφόσον το ΔΝΤ επιμείνει στις αρχικές του θέσεις.
Η κυβέρνηση θα προσέλθει στη διαπραγμάτευση έχοντας ως «εθνική γραμμή» τη συμφωνία των πέντε σημείων των κοινωνικών εταίρων, όμως θεωρείται δεδομένο πως οι θεσμοί θα εξαντλήσουν κάθε περιθώριο στη διαπραγμάτευση για δραστικές αλλαγές στην τόσο ρευστή αγορά εργασίας.
Στόχος του υπουργού Εργασίας είναι η απομόνωση του «ακραίου παίχτη» των διαπραγματεύσεων, δηλαδή της εκπροσώπου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αλλά πέρα από τις αναφορές του κ. Κατρούγκαλου στην ανάγκη υπεράσπισης του ευρωπαϊκού κοινωνικού χάρτη και στην επαναφορά του θεσμού των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, θεωρείται δεδομένο ότι οι θεσμοί θα επιμείνουν στη σκληρή γραμμή της μεγαλύτερης ευελιξίας στις εργασιακές σχέσεις, καθώς και στις ανελαστικές πολιτικές συμπίεσης των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι άξονες που θα καθορίσουν το τελικό περιεχόμενο της επικείμενης διαπραγμάτευσης είναι οι εξής:
Α) Η διαδικασία διαμόρφωσης του κατώτατου μισθού ο οποίος σύμφωνα με το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές σχετικά με την ανάπτυξη, τις τιμές, την ανταγωνιστικότητα, την απασχόληση, την ανεργία, τα εισοδήματα και τους μισθούς. Εδώ το μείζον θέμα είναι εάν η δικαιοδοσία αυτή θα επανέλθει στον χώρο των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων ή θα παραμείνει στη νομοθετική ευχέρεια της κυβέρνησης. Υπενθυμίζεται ότι ακόμη και στο πόρισμα που παρέλαβε ο κ. Κατρούγκαλος καταγράφεται διαφωνία στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων ως προς την αρμοδιότητα καθορισμού του ύψους και των αυξήσεων του κατώτατου μισθού.
Β ) Η δυνατότητα επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων εργασίας σε μια περίοδο μεγάλης ρευστότητας στην αγορά και έντονης ανομοιογένειας ανάμεσα στους κλάδους της οικονομίας. Οι εκπρόσωποι των θεσμών θα ασκήσουν μεγάλη πίεση ώστε να εξακολουθούν να έχουν μεγαλύτερη ισχύ οι επιχειρησιακές συμβάσεις κι έτσι οι κλαδικές να παραμείνουν ουσιαστικά «ανενεργές».
Γ ) Οι ομαδικές απολύσεις, όπως επισημαίνει και το πόρισμα της επιτροπής, θα πρέπει «να ρυθμίζονται λαμβάνοντας υπ’ όψιν τη σημασία τους ως ένα λειτουργικό εργαλείο για την προσαρμογή των επιχειρήσεων σε περιόδους κρίσης». Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι εν αναμονή της τελικής απόφασης του ευρωπαϊκού δικαστηρίου επί του θέματος, ο τρόπος ενσωμάτωσης αυτής της απόφασης στην ελληνική νομοθεσία θα είναι ένα από τα μείζονα ζητήματα της διαπραγμάτευσης, καθώς οι εκπρόσωποι των θεσμών έχουν ως στόχο να μην αφήσουν «ανοιχτή» μια τέτοια εκκρεμότητα.
Ναυτεμπορική
