• «Ενδυνάμωση της γυναίκας για τη ΧΕΝ σημαίνει η ανάπτυξή της πνευματικά, σωματικά, ψυχικά, ώστε θωρακισμένη πλέον να είναι ικανή να διεκδικεί πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματά της»
• «Καλούμε την Πολιτεία να αναγνωρίσει τη γυναικοκτονία, ως αυτοτελές ποινικό αδίκημα διακριτό από την ανθρωποκτονία»
Η γυναίκα σήμερα εξακολουθεί να διεκδικεί χώρο, φωνή και σεβασμό σε μια κοινωνία που, παρά την πρόοδο, δεν έχει ακόμη εξαλείψει τις ανισότητες. Οι συζητήσεις γύρω από την έμφυλη βία, την ισότητα, την εκπροσώπηση και τα δικαιώματα δεν είναι θεωρητικές. Είναι καθημερινές ιστορίες, με πρόσωπα και συναισθήματα, που καθορίζουν τη ζωή χιλιάδων γυναικών.
Η πρόεδρος της ΧΕΝ Ρόδου Δέσποινα Μουτάφη, με εμπειρία στην Αυτοδιοίκηση και ενεργό ρόλο στα κοινωνικά ζητήματα, μιλά στη συνέντευξή μας σήμερα στη «δημοκρατική» για όσα έχουν αλλάξει και όσα μένουν ακόμα να γίνουν.
Αναδεικνύει το έργο της ΧΕΝ, μιας ιστορικής γυναικείας οργάνωσης με βαθιές ρίζες στην κοινωνική προσφορά, και περιγράφει πώς η ενδυνάμωση της γυναίκας αποκτά νόημα μέσα από πράξεις, στήριξη και συνεχή παρουσία.
Σε μια εποχή που η γυναικοκτονία, οι διακρίσεις και οι προκαταλήψεις εξακολουθούν να υπάρχουν, η ΧΕΝ επιμένει να προσφέρει χώρο ασφάλειας, γνώσης και ελπίδας. Μέσα από δράσεις, προγράμματα και πρωτοβουλίες, υπενθυμίζει πως η πραγματική ισότητα δεν είναι υπόθεση λίγων, αλλά ευθύνη όλων.
• Κυρία Μουτάφη, ποια θεωρείτε πως είναι σήμερα η μεγαλύτερη ανάγκη της γυναίκας, ανεξάρτητα από ηλικία ή επάγγελμα;
Η μεγαλύτερη ανάγκη της γυναίκας σήμερα είναι να νιώθει ασφαλής παντού με αναγνωρισμένη και κατοχυρωμένη νομικά την ισότητα των φύλων και των ίσων ευκαιριών.
• Τι έχει αλλάξει ουσιαστικά στη θέση της γυναίκας τα τελευταία χρόνια και τι μένει ακόμα να κατακτηθεί;
Μετά από αγώνες, διεκδικήσεις και συνηγορίες από γυναικείες οργανώσεις μεταξύ αυτών και η ΧΕΝ, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία έχει αρκετά βελτιωθεί σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Ωστόσο η πραγματική ισότητα παραμένει ζητούμενο.
Αν και έχουν γίνει πολλές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις όπως αυτή με την κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ακόμα και τώρα σε πολλούς τομείς τα δικαιώματά της καταπατούνται με απρόβλεπτες συνέπειες. Έτσι βλέπουμε συχνά τις γυναικοκτονίες, τη χαμηλή εκπροσώπηση στα Κέντρα λήψης αποφάσεων ή σε ηγετικές θέσεις, θύματα έμφυλης βίας (σωματική, ψυχική, οικονομική κ.λ.π.). Όλα τα παραπάνω είναι το αποτέλεσμα της πανάρχαιας πατριαρχίας και των έμφυλων στερεοτύπων που θέλουν τη γυναίκα κατώτερη και άβουλη. Μένει να καταπολεμηθούν οι αιτίες, να δημιουργηθούν ακόμα περισσότερες δομές και συνθήκες για την εναρμόνιση της οικογενειακής ζωής ώστε να έχει ελεύθερο χρόνο η γυναίκα, να γίνει υποχρεωτική η ίση αμοιβή με τους άντρες στην εργασία και να ενδυναμωθεί η γυναίκα ώστε να κατακτήσει ολοκληρωτικά τα ανθρώπινα δικαιώματά της. Και να συνεχίζει να τα προασπίζεται πάντα.
• Με ποιον τρόπο η ΧΕΝ στηρίζει τη γυναίκα στην καθημερινότητά της;
Για τη ΧΕΝ Ελλάδος, μέλος της Παγκόσμιας ΧΕΝ που είναι από τις παλαιότερες γυναίκειες εθελοντικές οργανώσεις με ιστορία και δράσεις 100 ετών στην Ελλάδα, η έμπρακτη υποστήριξη και η ενδυνάμωση της γυναίκας είναι αυτοσκοπός και προτεραιότητα. Συμβάλει έμπρακτα στην ενδυνάμωση της γυναίκας κάθε ηλικίας ανεξάρτητα από φυλή, θρησκεία, εθνικότητα, και δημιουργεί βάση συνηγορίας για θεσμικές αλλαγές. Διαχρονικά έως και σήμερα λειτουργούν στο Κέντρο μας τμήματα επιμόρφωσης, κατάρτισης, ενημέρωσης, αλληλεγγύης και ψυχαγωγίας όπως: φιλαναγνωσίας, εκμάθησης ξένων γλωσσών, χειροτεχνίας, πλεξίματος, γυμναστικής και παραδοσιακών χορών.
Επίσης με εθελοντές και εθελόντριες ειδικούς επιστήμονες γίνονται διαλέξεις για θέματα που αφορούν τη γυναίκα. Θέματα υγείας, ψυχολογίας, ενδυνάμωσης, οικογένειάς, ισότητας των φύλων. Θα μπορούσαμε να παρουσιάσουμε το Κέντρο μας σαν μία ζεστή φωλιά που προσφέρει καθημερινά στις γυναίκες φιλία, ενδυνάμωση και διασύνδεση με επίσημους φορείς όταν χρειάζεται. Παράλληλα η ΧΕΝ Ελλάδος σχεδιάζει και υλοποιεί προγράμματα στήριξης των γυναικών όπως το Femina Lab.
Είναι ένα Πανελλήνιο δίκτυο πληροφόρησης και προσφοράς σε όλες τις γυναίκες χωρίς διακρίσεις. Οι υπηρεσίες είναι δωρεάν και απευθύνονται σε όλες τις ενήλικες γυναίκες. Παρέχονται τηλεφωνικά, διαδικτυακά και διά ζώσης και περιλαμβάνουν:
• Ατομική συμβουλευτική (καριέρα, προβλήματα κ.α.)
• Ενημέρωση για διαδικασίες κοινωνικής υποστήριξης (προνοιακές, επιδομάτων, παροχών κ.α.)
• Πληροφόρηση και διασύνδεση με φορείς παροχής υπηρεσιών στην κοινότητα με άλλες κοινωνικές υπηρεσίες (Δήμων, Νοσοκομείων, κ.λπ..). Με αρμόδιους φορείς του δημοσίου ή και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, με ανεξάρτητες Αρχές, κ.λπ..
• Παραπομπή σε υπηρεσίες για εξειδικευμένη προσέγγιση και στήριξη σε θέματα που αφορούν ψυχικές ασθένειες, κακοποίηση, χρήση ουσιών, κ.α.
Τηλ. επικοινωνίας 2109932820
Το πρόγραμμα «Αθηνά» της ΧΕΝ Ελλάδος είναι ένα πρόγραμμα δωρεάν στέγασης που απευθύνεται σε φοιτήτριες από την επαρχία και που έχουν εισαχθεί σε Πανεπιστήμια της Αττικής και αντιμετωπίζουν κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες. Παρέχει δωρεάν:
• Studios μονόκλινα με μπάνιο
• 24ωρη φύλαξη
• Κοινόχρηστους χώρους μελέτης και αναψυχής
• Χρήση πλήρως εξοπλισμένης κουζίνας και πλυντηρίων
• Δωρεάν wi-fi σε όλους τους χώρους.
• Ποια κενά ή ανάγκες έρχεται να καλύψει σήμερα ο οργανισμός;
Η ΧΕΝ καλύπτει κενά που αφορούν στα δικαιώματα της γυναίκας, τη συνολική ανάπτυξή της, ενισχύοντας την αυτογνωσία, την προσωπική εξέλιξη και την εσωτερική δύναμη. Παρέχει ασφαλείς χώρους και συναισθηματική κάλυψη. Λειτουργεί ως συμπληρωματικός φορέας στις κρατικές δομές προσφέροντας βοήθεια στις γυναίκες και συνηγορία για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους σε Παγκόσμιο, Εθνικό και τοπικό επίπεδο.
• Τι σημαίνει για εσάς «ενδυνάμωση της γυναίκας» στην πράξη;
Ενδυνάμωση της γυναίκας για τη ΧΕΝ σημαίνει η ανάπτυξή της πνευματικά, σωματικά, ψυχικά, ώστε θωρακισμένη πλέον να είναι ικανή να διεκδικεί πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματά της. Να αναγνωρίζει και να καταπολεμά την έμφυλη βία, να συμμετέχει σε όλους τους τομείς της κοινωνίας και να μπορεί να εναρμονίζει παράλληλα την οικογενειακή ζωή της με τους όποιους ρόλους της.
• Ποιες δράσεις θεωρείτε πιο πρωτοποριακές για τη ΧΕΝ Ρόδου;
Όλες οι δράσεις που γίνονται μας αφήνουν πάντα μια ηθική ικανοποίηση και ένα καλό αποτέλεσμα. Σκεφτόμαστε πάντα πως και μία γυναίκα να ωφεληθεί που το έχει ανάγκη είναι πολύ σημαντικό. Αν έπρεπε κάτι να ξεχωρίσω ως «πρωτότυπο» είναι οι δράσεις μας στη σχολική κοινότητα, με την αγαστή συνεργασία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, των εκπαιδευτικών και του Κέντρου Δίοδος. Ενδεικτικά αναφέρω την προτεραιότητα της προώθησης των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των παιδιών. Συνεργαστήκαμε με 12 Δημοτικά και 3 Νηπιαγωγεία (66 εκπαιδευτικοί επεξεργάστηκαν το θέμα με εκατοντάδες μαθητές). Οι εργασίες τους παρουσιάστηκαν στην τοπική κοινωνία σε επταήμερες εκδηλώσεις (εκθέσεις, θέατρο, ημερίδες). Δημιουργήσαμε λεύκωμα με τίτλο «Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των παιδιών» μέσα στο οποίο συμπεριλήφθηκαν όλες οι μαθητικές εργασίες. Από το 2020 έως και σήμερα η συνεργασία μας με τη σχολική κοινότητα και τη «Δίοδο» αφορά στην ενημέρωση των μαθητών για την ισότητα των φύλων, τις καλές σχέσεις και την αλληλεγγύη μεταξύ τους με ιδιαίτερη στόχευση στην ενημέρωση και αναγνώριση των διαφόρων μορφών της έμφυλης βίας.
Χρησιμοποιούμε τον χαρακτήρα της ΧΕΝ Ελλάδος την έφηβη «Αν_να» που περιδιαβαίνει τον χώρο και τον χρόνο και να παρατηρεί τη βία που συναντά στην πορεία της στις διάφορες μορφές της και αποφασίζει… Αν συναντήσει τη βία να αντιδράσει, να μιλήσει, να ζητήσει βοήθεια. Η «Αν_να» έγινε επιτραπέζιο παιχνίδι από τη «Δίοδο» με χρηματοδότηση από τη ΧΕΝ Ελλάδος. Περιδιαβαίνει τα σχολεία ευαισθητοποιώντας και ενημερώνοντας τους μαθητές και τις μαθήτριες για την έμφυλη βία. Το παιχνίδι αφήνεται στο σχολείο κάθε φορά για επανάληψη. Ευελπιστούμε ότι η Αν_να θα περιδιαβαίνει για πολλά ακόμα χρόνια τα σχολεία μας και μακάρι να καθιερωθεί και πανελλήνια, γιατί η Αν_να είναι η κάθε γυναίκα που διεκδικεί ένα δίκαιο παρόν προσδοκώντας να παραδώσει στις επόμενες Άννες ένα καλύτερο μέλλον. Η 24ωρη γραμμή βοήθειας θυμάτων βίας είναι 15900 ή το 100.
• Πώς γεννιούνται αυτές οι ιδέες; Προκύπτουν από έρευνα, από εμπειρία ή από επαφή με τις ίδιες τις γυναίκες;
Είμαστε ένα 12μελές Διοικητικό Συμβούλιο που η κάθε μία μας διαθέτει τις δικές της γνώσεις εμπειρίες και δεξιότητες. Προπάντων όλες αναγνωρίζουμε ότι εθελοντικά υπερασπίζουμε Πανανθρώπινες Αξίες. Τιμούμε την ιστορία και τη δουλειά της οργάνωσής μας και πιστεύουμε στη δύναμη της ομαδικής συνεργασίας για καλύτερα αποτελέσματα.
Ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες της κάθε εποχής αναγνωρίζονται και προωθούνται προτεραιότητες από την Παγκόσμια ΧΕΝ, τη ΧΕΝ Ελλάδος που συντονίζει και τα 20 κέντρα στην Ελλάδα. Διαγενεακή συνεργασία και ηγεσία, δικαιώματα των γυναικών, δικαιώματα των παιδιών, έμφυλη βία, ισότητα των φύλων, γυναικοκτονία, είναι μερικές από αυτές τις προτεραιότητες. Οι έρευνες είναι στοιχεία που βοηθούν στην κατανόηση του μεγέθους του προβλήματος. Βέβαια η εμπειρία βοηθά στην πραγμάτωση των δράσεων και η επαφή με τις ίδιες τις γυναίκες γεννά πάντα νέες αναζητήσεις.
• Πιστεύετε ότι η γυναίκα σήμερα αισθάνεται ορατή και ισότιμη στον δημόσιο χώρο;
Θα έπρεπε να είναι «ορατή» και ισότιμη στον δημόσιο χώρο και, ναι, μπορεί να είναι και, ναι, υπάρχουν αυτές οι γυναίκες. Αλλά η πρόοδος και η συμμετοχή ακόμα είναι μικρή. Η γυάλινη οροφή εξακολουθεί να πιέζει τη γυναίκα και όσο δεν τολμούμε και όσο δεν στηρίζουμε η μία την άλλη, όσο η αντιπαλότητα έχει θέση στη ζωή μας, ο χώρος για μας στενεύει και εμείς γινόμαστε σκιά μέσα του. Αόρατες. Αυτό προσπαθούμε να αλλάξουμε στη ΧΕΝ. Να καταλάβουν όλοι οι άνθρωποι πως είμαστε διαφορετικοί αλλά ίσοι. Πως με σεβασμό, αγάπη και δικαιοσύνη μεταξύ μας ο κόσμος θα γίνει καλύτερος και εμείς ευτυχέστερες/οι.
• Τι μαθαίνετε εσείς μέσα από τις ιστορίες των γυναικών που έρχονται στη ΧΕΝ;
Στην πολυετή επαφή μας με τις γυναίκες οι ιστορίες τους μας δίδαξαν πως όλα μπορούν να συμβούν σε όλους… Πως ενός κακού μύρια έπονται… και πως όλοι μαζί ενωμένοι μπορούμε να καλυτερέψουμε τη ζωή συνανθρώπων μας που το έχουν ανάγκη. Ευτυχώς υπάρχουν παραδείγματα βελτίωσης, αλλά ακόμα έχουμε δρόμο μπροστά μας. Το φαινόμενο της έμφυλης βίας ολοένα και αυξάνεται και συχνά το αποτέλεσμα είναι η γυναικοκτονία.
Από το 2024 συμμετέχουμε στην Πανελλήνια εκστρατεία της ΧΕΝ Ελλάδος «ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ». Καλούμε την Πολιτεία να αναγνωρίσει τη γυναικοκτονία, την πιο ακραία μορφή βίας και εκδήλωσης μίσους κατά των γυναικών, ως αυτοτελές ποινικό αδίκημα διακριτό από την ανθρωποκτονία. Απαιτούμε μια θεσμική αλλαγή που θα ενισχύσει την πρόληψη, θα ενισχύσει την απονομή Δικαιοσύνης, χωρίς την αναγνώριση των ελαφρυντικών, που μετατρέπουν τη γυναικοκτονία σε έγκλημα «πάθους» ή «τιμής» και θα εξασφαλίσει την προστασία και στήριξη των οικογενειών των θυμάτων όπως παιδιά, γονείς αδέρφια… Και με την ευκαιρία που μου δίνετε, απευθύνω έκκληση για υπογραφή του ψηφίσματος αυτού μέσω της πλατφόρμας Avaaz.
• Αν μπορούσατε να αλλάξετε ένα πράγμα στη ζωή των γυναικών, ποιο θα ήταν;
Αν μπορούσα να αλλάξω ένα πράγμα στη ζωή της γυναίκας… Η ερώτηση με προβλημάτισε αρκετά… Κάθε γυναίκα είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα διαμορφωμένη ανάλογα με το πού «έτυχε» να γεννηθεί, σε πιο περιβάλλον μεγάλωσε και γι΄ αυτό έχει τις δικές της ξεχωριστές ανάγκες. Παρ’ όλα αυτά θα έλεγα ότι τα έμφυλα στερεότυπα και η πατριαρχία αν έλειπαν, όλα θα ήταν καλύτερα για τη ζωή της γυναίκας.
Προσωπικά εύχομαι σε όλες τις γυναίκες να έχουν μέσα τους τη δύναμη που χρειάζεται, αν δεν είναι ευτυχισμένες, να μπορούν να αλλάξουν οι ίδιες τη ζωή τους.
• Πόσο σας επηρέασε στο έργο σας, η προηγούμενη θητεία σας στην Αυτοδιοίκηση, όπου κι εκεί αφήσατε τη δική σας σφραγίδα στον τομέα της Κοινωνικής Πολιτικής;
Η 12ετής συμμετοχή μου στην Αυτοδιοίκηση, εντεταλμένη για την κοινωνική πολιτική της Δωδεκάνησου, με βοήθησε να γνωρίσω ξεχωριστές ανάγκες της κοινωνίας μας και αποφάσισα ότι ήθελα ως έπρεπε, να βρω λύσεις για την κάθε μία ξεχωριστά… Αυτό με όπλισε με γνώση, με εμπειρίες, κοινωνικές συμμαχίες και συμπεράσματα. Όλα αυτά με βοηθούν και στην καλή και χρηστή διοίκηση της ΧΕΝ Ρόδου, με τελικό αυτοσκοπό τη βοήθεια και υποστήριξη της γυναίκας και της οικογένειάς της.
• Πώς ονειρεύεστε τη ΧΕΝ Ρόδου τα επόμενα χρόνια;
Η ΧΕΝ Ρόδου είναι μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Ισότητας Νοτίου Αιγαίου. Έως το 2023 ήταν μέλος της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας του Δήμου Ρόδου. Ονειρεύομαι λοιπόν τη ΧΕΝ στελεχωμένη με γυναίκες που θα συνεχίσουν το «όλοι μαζί μπορούμε» και σε συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς και με τους εθελοντές και τις εθελόντριες να πολλαπλασιαστούν τα μέλη μας προς ευόδωση των σκοπών μας.
Γιατί η συλλογική δράση και η καλή συνεργασία εκατέρωθεν δεν έρχεται ως μάνα εξ ουρανού. Είναι άσκηση βίωσης, έκφρασης και προ πάντων δράσης. Τα οράματα, τα ιδανικά, οι συμμαχίες και οι στρατηγικοί σχεδιασμοί μετριούνται από την ικανότητα να τα κάνουμε πράξη και καθημερινή πρακτική.
• Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε σε κάθε γυναίκα που παλεύει μόνη της, αλλά δεν ζητά βοήθεια;
Το μήνυμα της ΧΕΝ Ρόδου προς αυτή τη γυναίκα είναι πως πρέπει το συντομότερο να ζητήσει βοήθεια. Να μιλήσει. Μπορεί να καλέσει το 15900 ή το 100 σε έκτακτη ανάγκη, όλο το 24ωρο. Να τηλεφωνήσει στο Συμβουλευτικό Κέντρο 2241067155 για διά ζώσης συνεδρίες.
Να έρθει στη ΧΕΝ. Μπορεί να αλλάξει τη ζωή της. Από την ίδια εξαρτάται. Δεν είναι η μόνη και επίσης δεν είναι μόνη. Υπάρχουν λύσεις… Αρκεί να το θέλει. Και εμείς στη ΧΕΝ αυτό επιδιώκουμε. Συνεχής προσπάθειά μας είναι η στήριξη της γυναίκας σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο ώστε να συμβάλει στη δημιουργία ενός Ασφαλούς και Δίκαιου κόσμου, συμπερίληψης όλων των ανθρώπων.
Ενός κόσμου Αλληλέγγυου και Ειρηνικού όπου μέσα σε ένα βιώσιμο περιβάλλον θα ανατρέφονται σωστά τα παιδιά μας που είναι η ελπίδα για το μέλλον της ανθρωπότητας.
