Η ελληνική ακτοπλοΐα βρίσκεται μπροστά σε σημείο καμπής. Η γήρανση του στόλου, οι αυστηρότεροι περιβαλλοντικοί κανονισμοί και η ανάγκη για “πράσινα” πλοία δημιουργούν ένα επενδυτικό κενό που ξεπερνά τα €3 δισ.. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της 24ης ετήσιας μελέτης της XRTC Business Consultants, η οποία αποτυπώνει με σαφήνεια τις προκλήσεις και τις αναγκαίες κινήσεις του κλάδου.
Ο σημερινός ακτοπλοϊκός στόλος της χώρας αριθμεί 153 πλοία, που ανήκουν σε 33 επιχειρήσεις και εξυπηρετούν 115 νησιά. Ωστόσο, ο μέσος όρος ηλικίας αγγίζει τα 30 έτη, με μόλις 17% των πλοίων να είναι κάτω των 20 ετών. Η τεχνολογική υστέρηση και η ενεργειακή αναποτελεσματικότητα πολλών πλοίων δημιουργούν αυξημένο λειτουργικό κόστος και περιορίζουν την ανταγωνιστικότητα, ειδικά ενόψει της πλήρους εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) και της ανακήρυξης της Μεσογείου ως Περιοχής Ελέγχου Εκπομπών Θείου (SECA).
Οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα
Η ακτοπλοΐα αποτελεί κρίσιμη υποδομή για τη χώρα:
– 9 εκατ. τόνοι φορτίου μεταφέρονται ετησίως, που αντιστοιχούν στο 82% της τροφοδοσίας των νησιών.
– 120 κατοικημένα νησιά συνδέονται με την ηπειρωτική χώρα, τα 89 αποκλειστικά μέσω πλοίων.
– Μόνο 26 νησιά διαθέτουν αεροδρόμιο, γεγονός που καθιστά τη θαλάσσια σύνδεση ζωτικής σημασίας.
Η διατήρηση της συνέχειας των δρομολογίων και η επάρκεια του δικτύου συνδέσεων δεν είναι μόνο θέμα αγοράς, αλλά εθνική και κοινωνική αναγκαιότητα.
Οι “μεγάλες” και οι υπόλοιπες
Η μελέτη διακρίνει τις ακτοπλοϊκές εταιρίες σε τρεις κατηγορίες: μεγάλες, μεσαίες και μικρές.
– Η Attica Group (43 πλοία) και οι Μινωικές Γραμμές (3 πλοία, μέσω Grimaldi) διαθέτουν ισχυρή κεφαλαιακή βάση και ρευστότητα, επενδύοντας σε ενεργειακές και περιβαλλοντικές αναβαθμίσεις.
– Η Seajets (29 πλοία) καλύπτει κυρίως δημοφιλείς τουριστικές γραμμές το καλοκαίρι, με περιορισμένο ρόλο τον χειμώνα.
– Οι μικρότερες εταιρίες στρέφονται σε αγορά και εκσυγχρονισμό μεταχειρισμένων πλοίων, λόγω κόστους.
Η Κρήτη, ως η μεγαλύτερη γραμμή σε απόσταση και κυκλοφορία, εξυπηρετείται κυρίως από Attica και Μινωικές, ενώ οι άγονες γραμμές μικρών νησιών επιβαρύνουν ολοένα περισσότερο τον κρατικό προϋπολογισμό.
Χρηματοδότηση και “πράσινο” μέλλον
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη δημιουργία Ταμείου Εκσυγχρονισμού ύψους €300 εκατ., με στόχο την προσέλκυση επιπλέον ιδιωτικών και τραπεζικών κεφαλαίων, ώστε να καλυφθεί επενδυτικό πρόγραμμα άνω των €3 δισ..
– Το μέτρο εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που περιλαμβάνει:
– Εναρμόνιση με τους νέους κανονισμούς καυσίμων.
– Συμπίεση κόστους λειτουργίας με χρήση νέων τεχνολογιών.
– Ψηφιοποίηση λειτουργιών και εφαρμογή κριτηρίων ESG.
Η XRTC εκτιμά ότι ο νέος κύκλος ναυπηγήσεων μπορεί να υλοποιηθεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αξιοποιώντας τη διεθνή ναυπηγική βιομηχανία και τα δίκτυα εφοδιασμού.
Η αγορά των “πολλών ταχυτήτων”
Η ελληνική ακτοπλοΐα χαρακτηρίζεται από πολλαπλές κατηγορίες επιχειρήσεων, διαφορετικά μοντέλα διαχείρισης και άνισες χρηματοδοτικές δυνατότητες. Αυτό δημιουργεί:
– Ασάφειες στην τιμολόγηση των εισιτηρίων.
– Δυσκολίες στην ομοιόμορφη εφαρμογή κανονισμών.
– Εμπόδια στη διαμόρφωση κοινού εθνικού δικτύου μεταφορών.
Οι κύριες επιχειρηματικές προκλήσεις περιλαμβάνουν το υψηλό κόστος καυσίμων, την έλλειψη εξειδικευμένων στελεχών και τη δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Σε πολιτικό επίπεδο, απαιτούνται κίνητρα για σύγχρονες επενδύσεις, προσαρμοσμένα στην οικονομική γεωγραφία και τις ιδιαιτερότητες κάθε νησιωτικής περιοχής.
Προϋποθέσεις επιτυχίας
Η μελέτη καταλήγει ότι η επιτυχής μετάβαση απαιτεί:
– Εθνική στρατηγική με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων.
– Συνεργασία με ελληνικά και διεθνή ναυπηγεία για νέο στόλο.
– Διατήρηση σταθερού εργασιακού κλίματος.
– Εκπαίδευση ναυτικών και στελεχών στις νέες τεχνολογίες.
Η συγκυρία, με θετικούς οικονομικούς δείκτες και αυξημένη τουριστική ζήτηση, δημιουργεί ένα παράθυρο ευκαιρίας που, αν δεν αξιοποιηθεί, κινδυνεύει να κλείσει αφήνοντας την ελληνική ακτοπλοΐα με έναν στόλο που γερνά επικίνδυνα.
Πηγή: capital.gr
