Η κακοκαιρία Byron πλήττει ήδη τα Δωδεκάνησα με σφοδρότητα, και ειδικά η Ρόδος φαίνεται να αποτελεί το «κρίσιμο σημείο συνάντησης» όλων των ενισχυμένων καιρικών συστημάτων. Ο Πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, μίλησε στο Πρωινό Xpress και τη Ρένα Παυλάκη, περιγράφοντας με επιστημονική ακρίβεια τις ιδιαιτερότητες του νησιού που ευνοούν και ενισχύουν την ένταση των καιρικών φαινομένων.
Σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, η Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνων του Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας συνεδρίαζε 2 και 3 φορές την ημέρα τις προηγούμενες ώρες, καθώς τα μετεωρολογικά δεδομένα έδειχναν ότι σημαντικά φαινόμενα θα εκδηλωθούν σε όλη τη χώρα, όμως η κορύφωση προσδιορίστηκε με ακρίβεια στην περιοχή των Δωδεκανήσων και πιο συγκεκριμένα στη Ρόδο.
Ο καθηγητής εξήγησε ότι η Ρόδος παρουσιάζει μια μοναδική γεω-μετεωρολογική ιδιαιτερότητα. Τα βαρομετρικά χαμηλά που προσεγγίζουν από τα δυτικά, καθώς περνούν πάνω από το Αιγαίο, εμπλουτίζονται με θερμές και υγρές θαλάσσιες μάζες. Η Ρόδος αποτελεί το πρώτο σημαντικό εμπόδιο που συναντούν αυτά τα συστήματα, με αποτέλεσμα, η καταιγίδα, λίγο πριν εξασθενήσει, να αναζωπυρώνεται, να ενισχύεται και να εκτονώνεται πάνω στο νησί.
“Ειδικά η Ρόδος, έχει μία ιδιομορφία. Καθώς έρχονται τα συστήματα από τα δυτικά, εμπλουτίζονται ταυτόχρονα και από τη θάλασσα του Αιγαίου και η Ρόδος ουσιαστικά αποτελεί το πρώτο εμπόδιο, έτσι ώστε να έχουμε μεγάλη αύξηση βροχής. Το είδαμε αυτό και πολλές άλλες φορές στο παρελθόν. Έτσι λοιπόν βλέπουμε ότι εκεί που πάει να εξαντληθεί ουσιαστικά μία καταιγίδα, έχουμε μεγέθυνση αυτού του φαινομένου, αυτής της καταιγίδας, με αποτέλεσμα να έχουμε πολύ υψηλά ποσοστά βροχής και να πέφτουν ουσιαστικά στις ίδιες περίπου περιοχές, γιατί η μορφολογία αυτών των περιοχών ευνοεί το να έχουμε μεγάλες βροχοπτώσεις” ανέφερε ο κ. Λέκκας. “Το θέμα είναι το εξής: ενώ εξασθενούν αυτά τα φαινόμενα κινούμενα προς τα ανατολικά, έχουμε ουσιαστικά τροφοδότηση όλων των συστημάτων και βεβαίως η Ρόδος βρίσκεται στο στόχαστρο όλης αυτής της διαδικασίας” πρόσθεσε.
Ο ίδιος μίλησε για πρωτόγνωρα που συνθέτουν την κλιματική κρίση και τα οποία συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητες αντιμετώπισής τους και ανατρέπουν κάθε σχεδιασμό:
“Έχουμε να κάνουμε με φαινόμενα τα οποία είναι πρωτόγνωρα και τα οποία συνθέτουν ουσιαστικά και την κλιματική κρίση. Δηλαδή βλέπουμε ότι αυτά τα φαινόμενα, όχι μόνο στη Ρόδο αλλά και σε όλη την Ελλάδα, έχουν πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από αυτή του παρελθόντος, εμφανίζονται σε πιο μεγάλες διαστάσεις, είναι πολύ πιο έντονα και βεβαίως ανατρέπουν κάθε σχεδιασμό που πιθανώς να έχουμε κάνει εμείς στο παρελθόν. Βλέπετε στη Μάνδρα σήμερα ότι, παρά το γεγονός ότι είχαμε κάνει μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα, αυτά ουσιαστικά δεν λειτούργησαν. Έτσι λοιπόν, εκείνο το οποίο μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε επιχειρησιακά έτοιμοι, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα φαινόμενα όσο μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε, γιατί καταλαβαίνετε ότι δεν είμαστε υπεράνθρωποι, οι δυνατότητες αντιμετώπισης είναι περιορισμένες. Στα πλαίσια λοιπόν αυτά, καταλήξαμε σε ένα πολύ καλό σχέδιο με όλες τις Περιφέρειες της χώρας, αλλά κυρίως με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, που ήμασταν σε συνεχή συνεργασία, το Υπουργείο με την Περιφέρεια, έτσι ώστε να μπορέσουμε όλοι οι φορείς οι οποίοι συμμετέχουν στη διαχείριση του πλημμυρικού κινδύνου να είναι έτοιμοι για να αντιμετωπίσουμε αυτά τα φαινόμενα, τα οποία – επαναλαμβάνω – είναι ακραία φαινόμενα, συνθέτουν την κλιματική κρίση και βεβαίως οι δυνατότητες να την αντιμετωπίσουμε είναι πεπερασμένες. Έτσι λοιπόν οδηγηθήκαμε στη σημερινή κατάσταση, που θεωρώ ότι την αντιμετωπίζουμε πολύ καλά μέχρι σήμερα, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες”.
Παρά το γεγονός ότι αυτή τη φορά το φαινόμενο φαίνεται να καλύπτει ολόκληρη τη νησιωτική μάζα της Ρόδου, η αδυναμία ακριβούς πρόγνωσης σε μικροκλίμακα, δηλαδή σε ποιο σημείο ακριβώς θα “χτυπήσει” το κύμα κακοκαιρίας, παραμένει κρίσιμη παράμετρος. Ο κ. Λέκκας εξηγεί:
“Το φαινόμενο είναι γενικευμένο, εξαιρετικά γενικευμένο. Αλλά όμως θα πρέπει να δούμε το εξής: ότι τα φαινόμενα αυτά, λίγο πριν εκδηλωθούν, δηλαδή λίγο πριν πέσει η ραγδαία βροχόπτωση, εκεί διαφοροποιούνται και εκεί είναι και η αδυναμία των επιστημόνων και κυρίως των μετεωρολόγων να δουν πώς εξελίσσεται το φαινόμενο τα τελευταία δέκα λεπτά. Δηλαδή περνάει το σύννεφο από πάνω, το βαρύ σύννεφο, και ανάλογα με τις συνθήκες – αν μεταβληθεί κάτι από τις φυσικές παραμέτρους στην ατμόσφαιρα – ρίχνει βροχή ή δεν ρίχνει βροχή ή ρίχνει δίπλα τη βροχή. Βεβαίως σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο και η μορφολογία του εδάφους. Γι’ αυτό η πόλη της Ρόδου, η Κρεμαστή κτλ., είναι η προμετωπίδα καθώς έρχεται το κύμα προς τη Ρόδο: αν είναι πολύ μεγάλο το κύμα, την καταλαμβάνει ολόκληρη και έχουμε όλα αυτά τα φαινόμενα, αν είναι μικρότερο, χτυπάει κατά τόπους. Είναι θέμα τελευταίας στιγμής πού θα ρίξει την πιο μεγάλη βροχή, πράγμα το οποίο δεν μπορούμε να προσεγγίσουμε, γιατί αν αλλάξει μισό βαθμό η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ή ένα σύστημα έρθει από την άλλη πλευρά, αλλάζουν ουσιαστικά, ανατρέπονται όλα τα δεδομένα μέχρι εκείνη τη στιγμή, μέχρι τα τελευταία δευτερόλεπτα δηλαδή, για το πού θα πέσει και πού δεν θα πέσει η μεγάλη βροχή. Είναι δύσκολο να έχουμε την τελευταία στιγμή τα στοιχεία εκείνα που θα μας επιτρέψουν να κάνουμε πρόγνωση. Δεν υπάρχει πρόγνωση το τελευταίο πεντάλεπτο – δεκάλεπτο για το πού θα πέσει, πόσο θα πέσει, με τι διεύθυνση, με τι ραγδαιότητα θα πέσει. Είναι όλα αυτά τα ζητήματα πολύπλοκα. Προβλέπουμε βεβαίως ότι στη Ρόδο θα πέσουν βροχές κτλ., αλλά την ιδιομορφία του κάθε φαινομένου δυστυχώς δεν την ξέρουμε.”
Η στερεοπαροχή της Ρόδου: ο “διπλασιασμός” του όγκου της πλημμύρας
Ένα από τα πιο σημαντικά επιστημονικά στοιχεία που αποκάλυψε ο κ. Λέκκας αφορά το ερευνητικό πρόγραμμα που “τρέχει” σε συνεργασία με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Δεν επικεντρώνεται μόνο στις βροχοπτώσεις, καθώς οι επιστήμονες μελετούν τη στερεοπαροχή, δηλαδή τα φερτά υλικά που συμπαρασύρει η βροχή.
“”Έχουμε αρχίσει μία πλήρη διερεύνηση των φαινομένων στη Ρόδο. Και δίνουμε κυρίως σημασία όχι στα υδρομετεωρολογικά φαινόμενα, δηλαδή στις βροχοπτώσεις και τα λοιπά – γιατί δεν μπορούμε να τα προσεγγίσουμε αυτά όπως θα θέλαμε, απλά και μόνο λέμε ότι μπορεί να πέσουν μέχρι 400 χιλιοστά νερού – εκείνο στο οποίο δίνουμε ιδιαίτερη σημασία, μέσω ενός εφαρμοσμένου ερευνητικού προγράμματος σε συνεργασία με την Περιφέρεια, είναι να δούμε τι στερεοπαροχή υπάρχει. Γιατί στη Φιλέρημο και στις γύρω περιοχές έχουμε εδάφη τα οποία ρέουν εύκολα, είναι λεπτόρρευστα, είναι αργιλικά εδάφη, αμμώδη εδάφη, τα οποία ουσιαστικά, με τη μεγάλη ραγδαιότητα, τα παρασύρει. Αυτή η ραγδαιότητα – πέσει δυνατά η βροχή κάτω – όταν συναντήσει έδαφος το οποίο είναι μαλακό, το λέω πολύ απλά, υγροποιείται το έδαφος και, μαζί με το νερό της βροχής που είναι πάρα πολύ, έχουμε και μεγάλη ποσότητα στερεοπαροχής. Τα φερτά υλικά τα οποία είτε είναι αδρομερή υλικά είτε είναι υλικά τα οποία διαλύονται στο νερό – δηλαδή είναι λάσπες ουσιαστικά – είτε είναι πιο αδρομερή υλικά. Αυτά τα υλικά αυξάνουν πολλές φορές – ειδικά στην περίπτωση της Ρόδου και της Φιλερήμου και σε άλλες περιοχές βεβαίως – αυξάνουν περίπου τον όγκο κατά 100%. Δηλαδή, αντί να έχουμε 400 χιλιοστά νερού ύψος, έχουμε 800. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι είναι πολύ ακραίες οι καταστάσεις και αυτό προσπαθούμε να διερευνήσουμε: με ποιους τρόπους ουσιαστικά θα μπορούμε να παρέμβουμε σε αυτή τη φυσική διεργασία, προσαρμοζόμενοι στα ακραία φαινόμενα, για να μπορέσουμε να μετριάσουμε ουσιαστικά όλη αυτή τη ροή των νερών και των στερεών σωμάτων” εξήγησε ο κ. Λέκκας.
Σε ερώτηση για το επίπεδο ετοιμότητας σε περίπτωση που επαναληφθούν φαινόμενα αντίστοιχα με αυτά της Bora. o κ. Λέκκας είπε πως είναι σε καλύτερο επίπεδο το νησί από κάθε άλλη φορά, ενώ “έχουν γίνει και παρεμβάσεις οι οποίες είχαν χρόνια και δεν είχαν υλοποιηθεί.¨”
“Είμαστε έτοιμοι περισσότερο από ποτέ, Υπάρχει μια καινούργια φιλοσοφία. Δεν είναι η παλιά φιλοσοφία που είχαμε, που δεν ξέραμε κιόλας πολλά πράγματα. Τώρα ουσιαστικά είναι μια διαδικασία όπου οι επιστημονικές επιτροπές του Υπουργείου μας, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, συνεδριάζουν. Αυτές οι επιστημονικές επιτροπές δεν είναι τυχαίοι άνθρωποι. Είναι εκπρόσωποι ερευνητικών ιδρυμάτων και πανεπιστημίων και μεταφέρουν τις απόψεις αυτές, οι εκπρόσωποι των ιδρυμάτων, στο Υπουργείο. Μετά από τις συνεδριάσεις λοιπόν αυτών των επιτροπών, είτε είναι για σεισμικό κίνδυνο είτε είναι για φυσικό κίνδυνο είτε είναι για τους υδρομετεωρολογικούς κινδύνους, εισηγούνται στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου το τι περίπου περιμένουν να συμβεί με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και με βάση το τι ξέρουμε. Εισηγούνται και τα επιχειρησιακά, πολλές φορές, μέτρα, τα οποία είναι ευθύνη των επιχειρησιακών φορέων και της πολιτείας να αναλάβει και να εφαρμόσει. Έτσι λοιπόν υπάρχει μια συνδεδεμένη διαδικασία, που πάμε με γνώση στην όλη διαχείριση των φαινομένων αυτών και βεβαίως αξιοποιώντας και το ανθρώπινο δυναμικό και τον εξοπλισμό, και βεβαίως κάνοντας μια διαδικασία με το 112, η οποία είναι πολύ σημαντική. Έχει λειτουργήσει, άσχετα με τα παράπονα που ακούγονται, γιατί πολλοί λένε ότι δεν γίνεται καλή χρήση του 112. Αν δει κανένας τα πράγματα σε μεγάλη κλίμακα, από τις επιστημονικές επιτροπές και το Υπουργείο, θα δει ότι καλύτερα είναι να προφυλάξουμε, να στείλουμε 112 για να σώσουμε μια ζωή, παρά να το αφήσουμε έτσι και μετά να λέμε «γιατί δεν στείλαμε;» ανέφερε.
Καταλήγοντας ο κ. Λέκκας είπε ότι η Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνων συνεδριάζει ξανά στις 12:00 το μεσημέρι, όπου θα επανεκτιμηθούν τα φαινόμενα, θα εξεταστούν νέα δεδομένα και ενδέχεται να ληφθούν πρόσθετα μέτρα προστασίας. Καθώς «δεν έχουμε φτάσει ούτε στη μέση» της κακοκαιρίας, όπως είπε, τα μάτια της επιστημονικής κοινότητας παραμένουν στραμμένα στη Ρόδο, η οποία – λόγω της ιδιομορφίας της – βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Πηγή: realvoice995.gr
