• Απόφαση-σταθμός του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου ακυρώνει την αποδοχή υπερχρεωμένης κληρονομιάς σε πολίτη, που βρέθηκε να χρωστά εκατομμύρια ευρώ, χωρίς να έχει γνώση της επαγωγής
Στις 30 Απριλίου 2025, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου δημοσίευσε την απόφαση υπ’ αριθμ. 33/2025, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή ακύρωσης πλασματικής αποδοχής κληρονομιάς.
Η υπόθεση αφορά σε έναν πολίτη που βρέθηκε να οφείλει στο Δημόσιο 3.587.524,50 ευρώ, εξαιτίας της σιωπηρής και κατά πλάσμα αποδοχής της κληρονομιάς του ανιψιού του, με τον οποίο δεν είχε επαφή επί δεκαετίες.
Τη νομική του εκπροσώπηση είχε αναλάβει ο δικηγόρος κ. Φώτιος Κωστόπουλος, ο οποίος έθεσε στο επίκεντρο της αγωγής την ουσιώδη πλάνη του εντολέα του, λόγω άγνοιας της επαγωγής και των προηγούμενων αποποιήσεων.
Από την αποξένωση στην παγίδα της πλασματικής αποδοχής
Ο ενάγων, κάτοικος Ιαλυσού, δεν είχε επικοινωνία με την οικογένεια της ετεροθαλούς αδελφής του – μητέρας του αποβιώσαντος – επί τουλάχιστον είκοσι έτη. Το 2018 απεβίωσε ο ανιψιός του, χωρίς διαθήκη και με σημαντικά χρέη προς το Δημόσιο.
Ακολούθησε σειρά αποποιήσεων από όλους τους κληρονόμους πρώτης και δεύτερης τάξης, δηλαδή τα τέκνα, τα εγγόνια και την αδελφή του εκλιπόντος, φτάνοντας στα τέκνα των εξαδέλφων του. Ο ενάγων κλήθηκε τελικά στην κληρονομιά ως τέκνο του παππού του αποβιώσαντος από τη μητρική γραμμή. Όμως, δεν είχε γνώση των γεγονότων αυτών.
Η τετράμηνη προθεσμία αποποίησης παρήλθε σιωπηρά και δημιουργήθηκε, κατά πλάσμα του νόμου, αποδοχή. Αυτό συνέβη χωρίς να έχει ουδεμία ενημέρωση, χωρίς επαφή με τα εμπλεκόμενα πρόσωπα και σε συνθήκες κοινωνικής και υγειονομικής απομόνωσης.
Η υπόθεση ήρθε στο φως μόλις το 2022, όταν του επιδόθηκε κλητήριο θέσπισμα για μη καταβολή χρεών, καθώς φερόταν ως κληρονόμος.
Η δικαστική κρίση:
Ο νόμος, η πλάνη και το δίκαιο
Το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί αποδοχής/αποποίησης κληρονομιάς (1847 επ. ΑΚ) και τη δυνατότητα ακύρωσης λόγω πλάνης (1857 παρ. 2 ΑΚ), έκρινε ότι πράγματι υπήρξε ουσιώδης πλάνη του ενάγοντος.
Δεν υπήρχε πρόθεση αποδοχής της κληρονομιάς, ούτε γνώση της επαγωγής. Η έλλειψη οποιασδήποτε πληροφόρησης και η κοινωνική απομόνωση τεκμηριώθηκαν μέσω ενόρκων βεβαιώσεων. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η πλάνη ήταν ουσιώδης και εξακολουθητική, καθώς διατηρήθηκε μέχρι την επίδοση του κλητηρίου θεσπίσματος τον Σεπτέμβριο του 2022.
Η σημασία της απόφασης
Η 33/2025 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ρόδου δημιουργεί δεδικασμένο για παρόμοιες περιπτώσεις και αποδεικνύει ότι η πλασματική αποδοχή μπορεί να ακυρωθεί όταν υπάρχει ουσιώδης και αποδεδειγμένη πλάνη. Το στοιχείο της γνώσης του λόγου της επαγωγής είναι κρίσιμο.
Σε ένα σύστημα που συχνά λειτουργεί με αυτοματισμούς, η απόφαση αυτή υπενθυμίζει ότι η δικαιοσύνη πρέπει να παραμένει ανθρώπινη, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις όπου η σιωπή δεν σημαίνει συναίνεση αλλά άγνοια.
Η υπόθεση αυτή αποτελεί υπενθύμιση ότι η αμέλεια ή η απομάκρυνση από την οικογένεια μπορεί να έχει απρόβλεπτες και βαριές νομικές συνέπειες. Παράλληλα, δείχνει ότι το δικαστικό σύστημα έχει εργαλεία – όταν αυτά χρησιμοποιούνται με ακρίβεια και τεκμηρίωση – για να αποκαταστήσει την ισορροπία ανάμεσα στον τύπο και την ουσία.
