«Νομίμως διεκδικούνται αποζημιώσεις από την Εθνική για την Τράπεζα της Ανατολής»

Στο θέμα – πρόβλημα με την «Τράπεζα της Ανατολής», που δημοσιοποίησε η «δημοκρατική», μετά και την κατάθεση αγωγών από φερόμενους ως μετόχους, εις βάρος της διαδόχου Εθνικής Τράπεζας, από την οποία διεκδικούνται τεράστια ποσά, αναφέρεται σε συνέντευξή του, ο Ρόδιος δικηγόρος κ. Ι. Καραμιχάλης, που χειρίζεται την υπόθεση.
Είναι πραγματικά ενδιαφέροντα αυτά που αποκαλύπτει.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Τι ήταν η Τράπεζα Ανατολής;
Η Τράπεζα της Ανατολής ήταν μια παλιά τράπεζα, μια από τις πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της δεκαετίας του 1930. Η Τράπεζα της Ανατολής (Banque D’ Orient) ιδρύθηκε το 1904 από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και την αντίστοιχη της Γερμανίας, οι οποίες συμμετείχαν στο μετοχικό κεφάλαιο. Η Τράπεζα Ανατολής ίδρυσε στον πρώτο χρόνο της λειτουργίας της υποκαταστήματα, πρακτορεία, και υποπρακτορεία σε Θεσσαλονίκη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια, Κάιρο, Ζαγαζίκ, Μοναστήρι, Μυτιλήνη, Σέρρες, Πέργαμο, Μαγνησία, Κωνσταντινούπολη, Αμβούργο.
Από το 1906 έως το 1930 έγιναν αρκετές επιτυχημένες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, που στηρίχτηκαν κύρια από Έλληνες της ομογένειας, κυρίως από την Αίγυπτο μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Η Τράπεζα Ανατολής είχε καταφέρει να αντεπεξέλθει στην οικονομική δυσπραγία της περιόδου μετά το 1922, κυρίως μέσω κερδοφόρων επενδύσεων και αποδοτικών δανειοδοτήσεων στον τομέα του εμπορίου βάμβακος στην Αίγυπτο. Το 1932 η Τράπεζα της Ανατολής εξαγοράστηκε και συγχωνεύτηκε με τη μητρική της Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
• Τι είναι οι μετοχές της Τράπεζας Ανατολής;
Μια αρκετά συνηθισμένη επένδυση για εκείνη την εποχή ήταν η αποταμίευση σε ξένα νομίσματα, χρυσά νομίσματα αλλά και χρυσό, όπως και σε μετοχές. Οι καταθέσεις ως μέσο αποταμίευσης εμφανίστηκαν πολύ αργότερα στην Ελλάδα, μετά το 1970. Κύρια αιτία ήταν οι πολλές χρεοκοπίες τραπεζών που μαζί τους συμπαρέσυραν και τις καταθέσεις. Μία από τις πιο σεβαστές τράπεζες της εποχής ήταν η Τράπεζα της Ανατολής και οι μετοχές της, μια και ήταν αρκετά σταθερές σαν αξία, αφού βασίζονταν σε χρυσά φράγκα. Κάθε μία μετοχή σήμαινε τη συμμετοχή του μετόχου στο κεφάλαιο της Τράπεζας και η ονομαστική αξία κάθε μετοχής ήταν 125 χρυσά φράγκα.
• Τι ζητάνε οι μέτοχοι; Για ποια αδικία αντιδρούν;
To 1932 στη σύμβαση συγχώνευσης αποφασίστηκε η δημιουργία ενός αλληλόχρεου – τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο έπρεπε να συμπεριληφθεί ένα μεγάλο ποσό υπέρ των μετόχων, στο οποίο συνυπολογιζόταν και το εταιρικό κεφάλαιο, το οποίο συμφωνήθηκε να μοιραστεί στους μετόχους μετά τη λήξη της εκκαθάρισης. Αυτό φαίνεται ως τμήμα του παθητικού στις λογιστικές εγγραφές, όμως είναι ποσό που έπρεπε να διατεθεί υπέρ των μετόχων, εφόσον η εκκαθάριση το επέτρεπε. Δηλαδή οι μέτοχοι θα έπρεπε στην περίπτωση αυτή να πάρουν πίσω τουλάχιστον τα χρήματα που επένδυσαν. Τα χρήματα του αλληλόχρεου λογαριασμού σύμφωνα με τη σύμβαση τοκίζονται με 7% ετησίως έως τη στιγμή που θα διανεμηθούν στους μετόχους και μέχρι τη λήξη της εκκαθάρισης.
Εδώ θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η Τράπεζα της Ανατολής δεν ήταν μια τράπεζα που πτώχευσε, αντίθετα ήταν μια μεγάλη τράπεζα που ευημερούσε και αγοράστηκε λόγω της διεθνούς της παρουσίας.
Παράλληλα, εκτός από την ελάχιστη κάλυψη της μερίδας του παθητικού που αφορούσε το μετοχικό κεφάλαιο και μετά την απογραφή των περιουσιακών στοιχείων της Τράπεζας Ανατολής, η υπόλοιπη περιουσία της έπρεπε να εκποιηθεί και το προκύπτον χρηματικό ποσό από την εκποίηση αυτή, μετά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Τράπεζας προς τρίτους, να διανεμηθεί στους μετόχους ως το πλεονάζον ενεργητικό, το οποίο μέχρι την ολοκλήρωση της συγχώνευσης ανήκει στους μετόχους, σύμφωνα με το καταστατικό της Τράπεζας Ανατολής.
Οι μέτοχοι ζητούν τόσο το περιεχόμενο του αλληλόχρεου λογαριασμού της εκκαθάρισης, ανάλογα με τον αριθμό βέβαια των μετοχών που διαθέτουν και αυτό αφορά το κεφάλαιο αλλά και το υπόλοιπο του ενεργητικού.
• Πόσες αγωγές έχουν κατατεθεί μέχρι σήμερα από ό,τι γνωρίζετε;
Έχουν κατατεθεί δύο αγωγές, μία στη Ρόδο στα τέλη του 2011 η οποία εκδικάζεται μετά από μία αναβολή στις 7 Νοεμβρίου του 2013 και μία πολύ πρόσφατη αγωγή στην Κω. Έχω όμως την διαβεβαίωση από αρκετούς μετόχους ότι μετά την έκδοση πρωτόδικης απόφασης επί της αγωγής που θα δικαστεί το Νοέμβριο θα ασκήσουν και αυτοί αγωγές κατά της Εθνικής Τράπεζας για την είσπραξη της αξίας των μετοχών τους.
• Πολλοί θεωρούν ότι η υπόθεση της Τράπεζας Ανατολής είναι ένα μύθευμα. Τι έχετε να απαντήσετε;
Αυτή την άποψη καλλιέργησε η ίδια η Εθνική Τράπεζα προκειμένου να υποβαθμίσει το ζήτημα και να αποθαρρύνει τους μετόχους της Τράπεζας Ανατολής από το να διεκδικήσουν τα χρήματά τους. Δεν σας κρύβω ότι άκουσα πολλά χλευαστικά σχόλια για τη συγκεκριμένη υπόθεση ακόμη κι από συναδέλφους δικηγόρους, τα οποία εντείνονταν όσο πλησίαζε η πρώτη δικάσιμος της αγωγής τον Ιούνιο του 2012. Ωστόσο, όταν κατέθεσα προτάσεις και προσθήκη δύο εβδομάδες πριν το Δικαστήριο, τα γέλια κόπηκαν και μου ανακοίνωσε ο δικηγόρος της Εθνικής, ότι η Εθνική Τράπεζα θα ζητήσει αναβολή.
Όχι μόνο ζητήθηκε αναβολή αλλά υπήρξε και οξύτατη αντιπαράθεση μεταξύ των εμπλεκομένων δικηγόρων τη μέρα της δίκης, διότι η πλευρά μου που εκπροσωπούσε τον μέτοχο δεν συμφωνούσε στην αναβολή. Αν το θέμα ήταν αστείο η Τράπεζα δεν θα έσπευδε να το δικάσει προκειμένου να το τελειώσει; Γιατί η Τράπεζα το ανέβαλε; Για να προετοιμαστεί καλύτερα;; Μήπως τελικά το θέμα δεν είναι για γέλια;; Μήπως και η Εθνική έχει αρχίσει να ανησυχεί; Διότι αν τα ποσά που ζητούνται επιδικασθούν, η Εθνική θα αντιμετωπίσει ταμειακό ζήτημα.
• Μετά από τόσα χρόνια μπορεί να αναβιώσει μια τέτοια υπόθεση σύμφωνα με το νόμο;
Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αναβίωση διότι η υπόθεση δεν έκλεισε ποτέ. Η Εθνική Τράπεζα δεν ολοκλήρωσε την εκκαθάριση. Για να το πω λαϊκά δεν έχει κλείσει ακόμη την Τράπεζα Ανατολής. Η εκκαθάριση δεν ολοκληρώθηκε με αποκλειστική ευθύνη της Εθνικής Τράπεζας. Οπότε δεν μιλάμε για αναβίωση. Μιλάμε για την τήρηση και εφαρμογή του νόμου και την περάτωση της εκκαθάρισης που άφησε ημιτελή η Εθνική Τράπεζα. Πάντως επί της ουσίας ο νόμος τόσο στην Ελλάδα όσο και Διεθνώς προβλέπει την επαναφορά τέτοιων υποθέσεων οι οποίες παρέμεναν σε αδράνεια ακόμη και για περισσότερα έτη.
• Πότε ξεκίνησε η συγχώνευση και η εκκαθάριση της Τράπεζας Ανατολής και πόσο κράτησε; Γιατί έγινε η εκκαθάριση, ήταν μια πτωχευμένη τράπεζα;
Η συγχώνευση της Τράπεζας Ανατολής ξεκίνησε το 1932. Σύμφωνα με τα στοιχεία που η Εθνική Τράπεζα διοχέτευσε στον Τύπο, κράτησε μέχρι το 1936. Ωστόσο η Εθνική Τράπεζα παρέλειψε βασικές νομικές της υποχρεώσεις που αφορούν τόσο στην εξέλιξη όσο και στην περάτωση της εκκαθάρισης.
Ενδεικτικά σας λέγω ότι δεν έκανε απογραφή, δηλαδή δεν αποτίμησε την αξία της τεράστιας ακίνητης περιουσίας της Τράπεζας Ανατολής ώστε να αποδώσει αυτή στους μετόχους ως ενεργητικό, δεν συνέταξε ισολογισμό της εκκαθάρισης, έκανε ανακριβείς εξαμηνιαίους ισολογισμούς, δεν έκανε δημοσίευση του ισολογισμού εκκαθάρισης στον τύπο όπως προβλέπετο στη σύμβαση συγχώνευσης, ενώ δεν δημοσίευσε την περάτωση της εκκαθάρισης στο φύλλο εφημερίδας της Κυβέρνησης, κάτι που το προβλέπει ο νόμος.
Η Τράπεζα Ανατολής όχι μόνο δεν ήταν πτωχευμένη, αλλά ήταν σε πολύ καλή οικονομική κατάσταση. Έχοντας μελετήσει οικονομικά στοιχεία των Τραπεζών της εποχής εκείνης σας λέγω ότι η Τράπεζα Ανατολής ήταν σε πολύ καλύτερη οικονομική κατάσταση από όλες τις υπόλοιπες (πλην Εθνικής) Τράπεζες. Κάποιες δε από τις τότε Τράπεζες, που ήταν σε πολύ χειρότερη θέση από την Τράπεζα Ανατολής, εξακολουθούν να λειτουργούν μέχρι σήμερα, κάτι που δημιουργεί σοβαρές αμφιβολίες για το αν η συγχώνευση αποσκοπούσε στην οικονομική εξυγίανση της Τράπεζας.
• Μπορεί η Εθνική Τράπεζα να υποστηρίξει ότι η αξίωση των μετόχων να αποζημιωθούν έχει παραγραφεί μετά από 80 χρόνια;
Η αξίωση των μετόχων δεν έχει παραγραφεί. Η παραγραφή έχει συγκεκριμένο χρόνο έναρξης και λήξης. Η λήξη της παραγραφής προβλέπεται στο νόμο και η ανώτερη μπορεί να φτάσει τα 20 έτη. Ωστόσο το ζήτημα είναι από πότε αρχίζουν να «τρέχουν» αυτά τα 20 έτη ή λιγότερα (ανάλογα με τη φύση της υπόθεσης). Στην προκειμένη περίπτωση η παραγραφή για τους μετόχους αρχίζει να τρέχει την επομένη ημέρα από τη λήξη της εκκαθάρισης. Το ζήτημα λοιπόν που πρέπει να διευκρινιστεί είναι αν έχει λήξει η εκκαθάριση ή όχι, κάτι για το οποίο είμαι κατηγορηματικός : Η εκκαθάριση δεν έχει ολοκληρωθεί διότι δεν έγινε η δημοσίευση της περάτωσής της στο Φ.Ε.Κ. όπως επιβάλλετο τότε από το νόμο 2190/1920 περί ανωνύμων εταιριών. Σας το λέω με απόλυτη βεβαιότητα ότι η παραγραφή δεν έχει αρχίσει να τρέχει ακόμη διότι η εκκαθάριση δεν έχει ολοκληρωθεί.
• Γιατί λέτε ότι η ειδική εκκαθάριση δεν τελείωσε ποτέ; Ήταν τόσο σημαντικές οι δημοσιεύσεις των ισολογισμών της εκκαθάρισης;
Δεν το λέω εγώ, το προβλέπει ο νόμος αλλά και η σύμβαση συγχώνευσης την οποία υπέγραψε η Εθνική. Ο ισολογισμός εκκαθάρισης έπρεπε να δημοσιευθεί βάσει όρου της σύμβασης στον Αιγυπτιακό και Αθηναϊκό Τύπο κάτι που δεν έγινε, ενώ έπρεπε να δημοσιευθεί και στο Δελτίο Ανωνύμων Εταιρειών της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, σύμφωνα με το νόμο περί ανωνύμων εταιριών κάτι που επίσης δεν έγινε. Η εκκαθάριση δεν μπορεί να έχει ολοκληρωθεί χωρίς τις απαραίτητες κατά το νόμο δημοσιεύσεις.
• Στις 7 Νοεμβρίου εκδικάζεται στη Ρόδο η αγωγή σας κατά της Εθνικής Τράπεζας για την Τράπεζα της Ανατολής. Τι ζητάτε;
Ζητούμε την περάτωση της εκκαθάρισης και την απόδοση στους μετόχους του οικονομικού περιεχόμενου του αλληλόχρεου λογαριασμού, όπως αυτό το περιεχόμενο έχει διαμορφωθεί με τους τόκους 80 ετών περίπου. Ζητούμε επίσης να μας γνωστοποιήσει η Τράπεζα τους αστικώς και ποινικώς υπευθύνους στην περίπτωση που δεν τηρήθηκε ο λογαριασμός αυτός υπέρ των μετόχων.
Οφείλω να σας μεταφέρω την έκπληξή μου διότι η Τράπεζα κατά την ανταλλαγή των προτάσεων δεν μου γνωστοποίησε ονόματα αστικώς και ποινικώς υπευθύνων, κάτι που θα είχε κάνει αν δεν είχε τίποτε να φοβηθεί. Αυτό που ουσιαστικά ζητάμε είναι να αναγνωριστεί η αξία κάθε μετοχής, ώστε όλοι οι μέτοχοι να μπορούν στη συνέχεια να διεκδικήσουν τα χρήματα που τους οφείλονται.
• Η Εθνική Τράπεζα έβγαλε μια ανακοίνωση για το θέμα το Νοέμβρη του 2011. Πώς βλέπετε τις θέσεις της Εθνικής Τράπεζας;
Η Εθνική Τράπεζα έχει μία συνολικώς εσφαλμένη άποψη για το ζήτημα, την οποία επαναλαμβάνει.
Συγκεκριμένα αναφέρει ότι εφαρμόζεται ο νόμος 5261/1931 ο οποίος δεν απαιτεί δημοσίευση του ισολογισμού της εκκαθάρισης στο ΦΕΚ προκειμένου να περατωθεί η εκκαθάριση. Επισημάναμε στους νομίμους εκπροσώπους της Τράπεζας ότι ο νόμος 5261 δεν εφαρμόζεται, διότι απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία που στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρχε.
Η Εθνική επίσης ισχυρίζεται ότι έχει μηδενιστεί η αξίωση των μετόχων λόγω του γνωστού νόμου Σβώλου. Όμως, όπως αναφέρεται σαφώς στη σύμβαση, τα χρήματα που είχαν κατατεθεί υπέρ των μετόχων στον αλληλόχρεο λογαριασμό που συνεστήθη με ρητή πρόβλεψη της σύμβασης συγχώνευσης ήταν κυρίως σε ξένο συνάλλαγμα, το οποίο εξαιρείται της εφαρμογής του νόμου Σβώλου. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την σύσταση σε συνάλλαγμα των λογαριασμών εκκαθάρισης, ενώ οποιαδήποτε μετατροπή συναλλαγμάτων θα μπορούσε να γίνει μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των εκκαθαριστών.
Παράλληλα, εκείνη την εποχή ίσχυε ειδικός αναγκαστικός νόμος που δυσκολεύει τα πράγματα για την Εθνική Τράπεζα, επιβάλλοντας τη μετατροπή του μετοχικού κεφαλαίου στο αρχικό νόμισμα που όριζε το καταστατικό της Τράπεζας Ανατολής, δηλαδή σε φράγκα χρυσού. Συνεπώς το ποσό όχι μόνο δεν μηδενίστηκε αλλά έχει αυξηθεί εκθετικά λόγω του τοκισμού και ανατοκισμού στο βάθος των 80 περίπου ετών που έχουν παρέλθει.
Η δε παραγραφή την οποία επικαλείται η Εθνική Τράπεζα όπως προανέφερα θα αρχίσει να τρέχει μετά τη λήξη της εκκαθάρισης, όποτε αυτή πραγματοποιηθεί.
Εντύπωση όμως προκαλεί το γεγονός ότι στις προτάσεις που κατέθεσε προς αντίκρουση της αγωγής του πελάτη μου, η Εθνική διαλαμβάνει κυρίως τυπικές ενστάσεις και δεν μπαίνει καθόλου στην ουσία. Αν έχει βάσιμους ισχυρισμούς που ακυρώνουν το δικαίωμα των μετόχων γιατί δεν τους εξέθεσε; Αναλώθηκε σε θέματα όπως η αμοιβή των δικηγόρων της καθώς και η καταβολή εγγύησης από τον πελάτη μου ύψους κάποιων εκατομμυρίων ευρώ για δικαστικές δαπάνες. Είναι φανερή η πρόθεσή της να αντιτάξει την οικονομική της ισχύ απέναντι στους αιτούντες μετόχους. Διότι βέβαια ο πελάτης μου δεν είναι δυνατόν να καταβάλει την οποιαδήποτε εγγύηση εκατομμυρίων ευρώ.
Το προκλητικό όμως είναι άλλο. Μέχρι πρότινος πίστευα στην καλοπιστία της Εθνικής Τράπεζας. Θεωρούσα ότι αυτό απαντούν διότι αυτό γνωρίζουν. Προς τούτο έγινε εκτεταμένη προσπάθεια ενημέρωσης της Εθνικής Τράπεζας ειδικά σε σχέση με την υποχρέωση δημοσίευσης στο ΦΕΚ. Επισημάνθηκε στη Διοίκηση της Εθνικής ότι ο νόμος 5261/1931 δεν εφαρμόζεται για τους λόγους που αναφέρω παραπάνω και ότι η Εθνική όφειλε να έχει δημοσιεύσει στο ΦΕΚ τον ισολογισμό της εκκαθάρισης.
Η Εθνική παρά το γεγονός ότι έλαβε την πληροφορία και είχε το χρόνο και το νομικό επιτελείο για να διαπιστώσει τη βασιμότητά της, εντούτοις εξακολουθεί να απαντά με τον ίδιο τρόπο στους αιτούντες κομιστές μετοχών. Βάσει της άνω συμπεριφοράς θεωρώ ότι η Εθνική Τράπεζα έχει πάψει να λειτουργεί καλόπιστα απέναντι στους μετόχους διότι πλέον γνωρίζει ότι η εκκαθάριση δεν ολοκληρώθηκε.
Πηγή: Banquedorient.org