Μέτρα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα ο πρωθυπουργός κατά την τελευταία ημέρα της συζήτησης για τον προϋπολογισμό. Μεταξύ άλλων θα διατεθούν από το ΕΣΠΑ 500 εκατ. ευρώ για την επιδότηση δαπανών ανακαίνισης κατοικιών, ώστε να δοθούν προς ενοικίαση ακίνητα που είναι κλειστά. Επίσης, προωθείται η επιδότηση ενοικίου για περισσότερους.
Σχέδιο για προσιτή στέγη αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα και η Κομισιόν.
Ενα πρόγραμμα 400-500 εκατ. ευρώ, που θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ και θα επιδοτεί τις ανακαινίσεις παλαιών κατοικιών, αναμένεται να ανακοινώσει μεταξύ άλλων μέτρων για το στεγαστικό σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού.
Το στεγαστικό, ένα μείζον πρόβλημα για την κοινωνία, θα βρεθεί στο επίκεντρο της ομιλίας του πρωθυπουργού, ο οποίος θα ανακοινώσει τα επόμενα βήματα, μετά την επιστροφή ενός ενοικίου που δόθηκε τον περασμένο μήνα. Ο βασικός στόχος είναι η αύξηση της προσφοράς, ώστε να συγκρατηθούν και οι τιμές και στην κατεύθυνση αυτή η κυβέρνηση θα προχωρήσει:
• Στο πρόγραμμα για τις ανακαινίσεις.
• Στην ανάπτυξη της κοινωνικής κατοικίας.
Το πρόγραμμα για τις ανακαινίσεις είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση με την Κομισιόν, αλλά οι βασικές του κατευθύνσεις έχουν προσδιοριστεί. Συγκεκριμένα, θα αφορά επιδότηση και όχι δάνειο, για επισκευές και ανακαινίσεις παλαιών κατοικιών, προ του 1990. Θα επιδοτείται έως το 80% της δαπάνης ανακαίνισης.
Απαγορευτικά τα νεόδμητα ακίνητα για τους Ελληνες
Η ανακαίνιση πρέπει να περιλαμβάνει και ενεργειακή αναβάθμιση, αλλά αυτή μπορεί να περιορίζεται σε ποσοστό 20% της δαπάνης, με το υπόλοιπο 80% να αφορά άλλες εργασίες, όπως υδραυλικές και ηλεκτρολογικές, αλλαγή κουζίνας, μπάνιου κ.λπ. Συνολικά, η επιδότηση θα φτάνει έως 300 ευρώ το τ.μ. και θα αφορά κατοικίες έως 120 τ.μ.
Η επιδότηση θα φτάνει έως 300 ευρώ το τ.μ. για κατοικίες έως 120 τ.μ. και θα δίνεται για εργασίες όπως υδραυλικές και ηλεκτρολογικές, αλλαγή κουζίνας, μπάνιου, κουφωμάτων κ.λπ.
Τα εισοδηματικά κριτήρια
Θα υπάρχει επίσης εισοδηματικό κριτήριο, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι ανάλογο με αυτό που ισχύει σήμερα, μετά την πρόσφατη αύξησή του, για το «Σπίτι μου ΙΙ» – 25.000 ευρώ για άγαμους, 35.000 ευρώ για ζευγάρια (συν 5.000 ευρώ ανά παιδί) και 39.000 ευρώ για μονογονεϊκές οικογένειες (συν 5.000 ευρώ ανά παιδί πέραν του πρώτου). Τα σπίτια που θα χρηματοδοτηθούν πρέπει να κατοικηθούν από τους ιδιοκτήτες τους ή να ενοικιαστούν για τουλάχιστον πέντε χρόνια, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η αύξηση της προσφοράς.
Δυσβάστακτο το κόστος στέγασης
Οι λεπτομέρειες πάντως είναι ακόμη υπό διαπραγμάτευση με την Κομισιόν, η οποία μεταξύ άλλων ζητεί, σύμφωνα με πληροφορίες, εγγυήσεις για το ύψος του ενοικίου στα σπίτια που θα νοικιαστούν, κάτι που η κυβέρνηση δεν θέλει, φοβούμενη πίεση στις τιμές των ενοικίων. Επίσης, η Κομισιόν θέλει να διατεθεί μεγαλύτερο ποσό από τα 500 εκατ. ευρώ, καθώς το στεγαστικό είναι στις προτεραιότητές της στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης του ΕΣΠΑ, που βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλα τα κράτη-μέλη. Ωστόσο, η κυβέρνηση θέλει πρώτα να δοκιμάσει την επιτυχία του νέου προγράμματος και μετά να αυξήσει ενδεχομένως τον προϋπολογισμό του, σε επόμενη αναθεώρηση. Αλλωστε, υπάρχουν πολλές άλλες ανάγκες σε έργα υποδομής και προγράμματα που θα απαιτήσουν χρηματοδότηση.
Οι κοινωνικές κατοικίες
Στο θέμα της κοινωνικής κατοικίας, η κυβέρνηση θα κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις:
– Στη διεύρυνση των κριτηρίων για την επιδότηση ενοικίου, ώστε να επωφεληθούν και νέες πληθυσμιακές ομάδες.
– Στην ανάπτυξη κοινωνικών κατοικιών με «έξυπνες λύσεις». Μόλις πρόσφατα ψηφίστηκε το νέο πλαίσιο για την κοινωνική αντιπαροχή και σύντομα αναμένονται οι πρώτοι διαγωνισμοί που θα αποκαλύψουν το επενδυτικό ενδιαφέρον. Η κεντρική ιδέα είναι να συνεισφέρει το Δημόσιο μια έκταση και να λαμβάνει αντιπαροχή μέχρι 30% σε κάθε κτίριο που θα ανεγείρεται, ώστε να διαθέτει τα διαμερίσματα σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το ΤΑΙΠΕΔ αναμένεται να ξεκινήσει με τρεις μεγάλες εκτάσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πάτρα. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το νέο Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.
Η έλλειψη προσιτής στέγης είναι ένα από τα πιο πιεστικά κοινωνικά προβλήματα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση. Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι θα χρειαστούν επιπρόσθετες 650.000 κατοικίες ετησίως προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες των Ευρωπαίων πολιτών, ενώ θεωρούν ότι η αντιμετώπιση του «χάσματος» μεταξύ προσφοράς και ζήτησης θα επιλυθεί με την οικοδόμηση περισσοτέρων, πιο αποδοτικών και βιώσιμων κατοικιών. Για να επιτευχθεί ο στόχος απαιτούνται –ανάμεσα σε άλλα– μείωση του κόστους κατασκευής, αλλά και εξορθολογισμός ως προς την παροχή οικοδομικών αδειών.
Η νέα στρατηγική –«το ευρωπαϊκό σχέδιο για προσιτή στέγη»– που θα παρουσιάσει σήμερα η Κομισιόν αφορά την παροχή κινήτρων για την κατασκευή νέων κατοικιών, αλλά και σειρά συστάσεων προς τα κράτη-μέλη, ώστε να αντιμετωπίσουν τη στεγαστική κρίση χωρίς να υπερβαίνει τον ρόλο της, καθώς το ζήτημα είναι κατ’ εξοχήν εθνική αρμοδιότητα, όπως υπενθυμίζουν κοινοτικές πηγές. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει «κατευθυντήριες γραμμές» για το ζήτημα των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων τύπου Airbnb και συστάσεις που έχουν ενδιαφέρον για τη χώρα μας, καθώς αφορούν τα «κενά» ακίνητα, τα οποία στην Ελλάδα φτάνουν περίπου τα 793.884, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Τα ακριβά ενοίκια κρατούν τους νέους στο πατρικό
«Πρόκειται για πραγματική κρίση», παραδέχθηκε σε χθεσινή συνέντευξη στη διαδικτυακή εφημερίδα Politico o αρμόδιος επίτροπος Νταν Γιόργκενσεν, διευκρινίζοντας ότι το σχέδιο αποτελεί «μείγμα συγκεκριμένων δράσεων σε επίπεδο Ε.Ε. και συστάσεων, που μπορούν να εφαρμόσουν τα κράτη-μέλη».
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το σχέδιο της Κομισιόν καλύπτει σημαντικούς «πυλώνες» του τομέα πολιτικής στέγασης: το πώς δηλαδή θα δημιουργηθούν περισσότερες επενδύσεις, πώς θα μειωθεί η γραφειοκρατία των Βρυξελλών, πώς θα διευκολυνθεί η χρηματοδότηση για την κατασκευή νέων κατοικιών, καθώς και για την ανακαίνιση παλαιών ακινήτων (κυρίως για την ενεργειακή τους απόδοση). Κρίσιμο στοιχείο θα αφορά την αλλαγή των κρατικών ενισχύσεων, ώστε να διευκολυνθούν τα κράτη-μέλη να επενδύσουν σε οικονομικά προσιτές κοινωνικές κατοικίες.
Στις Βρυξέλλες εκτιμούν ότι χρειάζονται επιπλέον 650.000 κατοικίες ετησίως.
Το πρόβλημα, πάντως, εντοπίζεται κυρίως την τελευταία δεκαετία (2015-2024), όπου οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν έως και 60% κατά μέσον όρο, σύμφωνα με τη Eurostat, με ορισμένα κράτη-μέλη να βλέπουν αυξήσεις άνω του 200%, ενώ οι τιμές των ενοικίων συνέχισαν επίσης να αυξάνονται. Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία ως προς το ποσοστό του μισθού που δαπανήθηκε για την ενοικίαση το 2025 σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, με τη Λισσαβώνα να καταγράφει το υψηλότερο, καθώς «αγγίζει» το 116%, ενώ σημαντικό ποσοστό του μισθού δαπανάται για την ενοικίαση στη Βαρκελώνη (74%) και στην Αθήνα (57%).
Στεγαστικά προγράμματα στα αζήτητα
Την ίδια στιγμή, οι νέοι καθυστερούν να φύγουν από το πατρικό σπίτι ή να δημιουργήσουν δική τους οικογένεια, καθώς είναι σχεδόν αδύνατη η εξεύρεση αξιοπρεπούς προσιτής στέγης. Θλιβερή «πρωτιά» διατηρεί η Ελλάδα, όπου σύμφωνα με τη Eurostat ο μέσος όρος ηλικίας για όσους φεύγουν από το πατρικό σπίτι φτάνει τα 30,7 έτη, ακολουθεί η Ιταλία (30,1 έτη) και η Ισπανία (30 έτη), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στη Φινλανδία (21,4 έτη) και τη Σουηδία (21,9 έτη).
Το Airbnb
Για τη στεγαστική κρίση στα περισσότερα κράτη-μέλη έχουν «στοχοποιηθεί» οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακινήτων τύπου Airbnb. Η Κομισιόν δεν πρόκειται πάντως να εισηγηθεί απαγόρευσή τους, αλλά θα παρέχει «κατευθυντήριες γραμμές» για το τι πρέπει να γίνει. Αναμένεται, όμως, να προταθεί κανονισμός από τον Μάιο του 2026, που πρόκειται να βοηθήσει τις δημόσιες αρχές να ρυθμίσουν την αγορά με αναλογικό τρόπο, μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας ως προς την ανταλλαγή δεδομένων σχετικά με τις καταχωρίσεις και τις συναλλαγές στις πλατφόρμες, ενώ θα προταθούν μέτρα για την ανακούφιση περιοχών που έχουν πληγεί από τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακινήτων.
Πηγή: kathimerini.gr
