Η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία βρίσκεται μπροστά σε μια μετάβαση που ξεπερνά την παραδοσιακή επιδίωξη αύξησης επισκεπτών και εσόδων. Οι πιέσεις από την κλιματική αλλαγή, την περιβαλλοντική επιβάρυνση και τις κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στον υπερτουρισμό δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο δείκτης Global Destination Resilience Index 2025 της Tourism Economics και των World Sustainable Travel & Hospitality Awards επιχειρεί για πρώτη φορά να μετρήσει το πόσο «ανθεκτικός» είναι κάθε μεγάλος τουριστικός προορισμός, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και περιβαλλοντικά, κοινωνικά και κλιματικά.
Η ανάλυση καλύπτει τους 50 μεγαλύτερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 90% της παγκόσμιας τουριστικής δραστηριότητας. Η κατάταξη προκύπτει από πέντε πυλώνες: μεταφορικό μίγμα, τουριστική ένταση, περιβάλλον, κλίμα, μακροοικονομικά δεδομένα.
Κορυφαίος σε ανθεκτικότητα: Το Περού
Το Περού αναδεικνύεται ως ο πιο ανθεκτικός προορισμός (βαθμολογία 76/100). Η χώρα διαθέτει ισχυρή εγχώρια τουριστική βάση και σημαντικό ποσοστό επισκεπτών από γειτονικές χώρες, περιορίζοντας έτσι την εξάρτηση από αεροπορικές μετακινήσεις μεγάλων αποστάσεων. Παράλληλα, η διαχείριση κορυφαίων μνημείων όπως το Μάτσου Πίτσου και το Inca Trail περιορίζει τον συνωστισμό, ενισχύοντας την ευελιξία του συστήματος απέναντι σε περιβαλλοντικές πιέσεις. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη βήματα που πρέπει να γίνουν στο σκέλος της περιβαλλοντικής προστασίας, καθώς η χώρα επιδιώκει να αυξήσει τις προστατευόμενες περιοχές.
Χονγκ Κονγκ και Πολωνία μοιράζονται τη δεύτερη θέση
Το Χονγκ Κονγκ, με βαθμολογία 70, αξιολογείται θετικά λόγω της ισχυρής πολιτικής για πράσινες υποδομές, ηλεκτρικά μέσα μεταφοράς και τεχνολογικές εφαρμογές που μειώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα του τουρισμού. Το αδύναμο σημείο του είναι η υψηλή τουριστική ένταση, κάτι που η κυβέρνηση επιχειρεί να αλλάξει με τη νέα στρατηγική “Tourism Blueprint 2.0”, που δίνει έμφαση στην ποιότητα αντί στο πλήθος επισκεπτών.
Η Πολωνία επιτυγχάνει επίσης βαθμολογία 70, χάρη σε υψηλές επιδόσεις σε περιβάλλον και μακροοικονομικά δεδομένα. Με το 40% της χώρας να βρίσκεται υπό καθεστώς περιβαλλοντικής προστασίας, υπερκαλύπτεται ο ευρωπαϊκός στόχος του 30% έως το 2030. Το σημείο που απαιτεί βελτίωση είναι η τουριστική ένταση: η χώρα έχει υψηλή εξάρτηση από ταξίδια σύντομης διάρκειας, κάτι που αυξάνει τον κύκλο επισκεπτών και την πίεση στις υποδομές.
Οι λιγότερο ανθεκτικοί προορισμοί: Μαλαισία και Ινδία
Στον αντίποδα της κατάταξης, η Μαλαισία και η Ινδία εμφανίζονται ως οι λιγότερο ανθεκτικοί προορισμοί του δείκτη. Η Μαλαισία παρουσιάζει ισχυρή ανάπτυξη, αλλά δυσκολεύεται να ισορροπήσει την οικονομική δραστηριότητα με την αποτελεσματική περιβαλλοντική προστασία. Η Ινδία, σύμφωνα με τον δείκτη, είναι η χώρα που θα επηρεαστεί περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους επόμενους κύκλους δεκαετίας.
Νότια Ευρώπη: όμορφη, αλλά ευάλωτη
Η Νότια Ευρώπη εμφανίζεται ως η γεωγραφική ζώνη με τα μεγαλύτερα περιθώρια βελτίωσης. Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ιταλία και Τουρκία βρίσκονται στο κάτω μέρος της κατάταξης. Η Ισπανία, ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς παγκοσμίως, καταγράφεται ως τρίτη λιγότερο ανθεκτική χώρα, καθώς αντιμετωπίζει συγκέντρωση επισκεπτών σε λίγες πόλεις, έντονη εποχικότητα και αυξανόμενες κοινωνικές αντιδράσεις απέναντι στον υπερτουρισμό. Η Ελλάδα επίσης σημειώνει χαμηλή ανθεκτικότητα, κυρίως λόγω κλιματικής πίεσης και έντονης εποχικότητας.
Αναλυτικά οι πέντε πυλώνες του δείκτη
Μεταφορικό μίγμα: Κριτήριο η εξάρτηση από μακρινές αεροπορικές αφίξεις. Γεωργία, Τσεχία και Περού είναι οι πιο «θωρακισμένες», ενώ η Πορτογαλία είναι η λιγότερο ανθεκτική, εξαιτίας της αυξανόμενης εξάρτησης από ταξιδιώτες μεγάλων αποστάσεων.
Τουριστική ένταση: Αξιολογείται η συγκέντρωση επισκεπτών σε περιορισμένους χώρους και περιόδους. Η Αίγυπτος εμφανίζει την καλύτερη επίδοση λόγω μεγάλης μέσης διάρκειας παραμονής και χαμηλής εποχικότητας. Η Δανία είναι η πιο εκτεθειμένη, καθώς βασίζεται σε σύντομα city breaks και υψηλό όγκο κρουαζιερών.
Περιβάλλον: Η Κροατία και το Μεξικό έχουν κορυφαίες επιδόσεις χάρη σε προστασία φυσικών περιοχών και περιορισμένο ανθρακικό αποτύπωμα ανά επισκέπτη. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται τελευταίες, με υψηλές εκπομπές ανά άφιξη και χαμηλή προστασία βιοποικιλότητας.
Κλίμα: Η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και η Δανία είναι οι προορισμοί που επηρεάζονται λιγότερο από την κλιματική αλλαγή στις επόμενες δεκαετίες. Η Ινδία είναι η λιγότερο ανθεκτική.
Μακροοικονομικά: Οι ΗΠΑ προηγούνται χάρη σε υψηλότερα εισοδήματα και ισχυρή εγχώρια τουριστική αγορά. Η Πολωνία βρίσκεται στη δεύτερη θέση. Η χαμηλότερη επίδοση καταγράφεται στο Πακιστάν.
Τι αλλάζει από εδώ και πέρα
Ο δείκτης δεν είναι στατικός: θα ανανεώνεται τακτικά και αναμένεται να εξελιχθεί σε εργαλείο παρακολούθησης που θα επιτρέπει σε κυβερνήσεις και επιχειρήσεις να μετρούν την πρόοδο των πολιτικών βιώσιμου τουρισμού. Η μελέτη διαμηνύει ότι η βιωσιμότητα παύει να είναι ηθική επιλογή και γίνεται καθοριστικός παράγοντας για την τουριστική ανταγωνιστικότητα. Η ανθεκτικότητα του τουρισμού θα εξαρτηθεί από το κατά πόσο οι προορισμοί μπορούν να διαχειριστούν τους επισκέπτες, να προστατεύσουν τα περιβαλλοντικά τους assets και να προσαρμοστούν στο νέο κλιματικό μοντέλο.
Πηγή: Global Destination Resilience Index 2025
Πηγή: money-tourism.gr
