«Ο μέσος όρος υπερχρέωσης στα Δωδ/νησα είναι ο υψηλότερος στη χώρα μας»

«Ο μέσος όρος υπερχρέωσης στο νησί της Ρόδου αλλά και στα υπόλοιπα νησιά των Δωδεκανήσων είναι υψηλότερος από ό,τι στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας».
Αυτό υπογραμμίζει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στη «δ», ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Δανειοληπτών κ. Ευάγγελος Κρητικός και παραθέτει στοιχεία που δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος που υπάρχει στη Ρόδο.
«Τα Δωδεκάνησα είχαν και έχουν τα πρωτεία ακόμα και σήμερα ως μία από τις πλουσιότερες περιοχές της χώρας. Αυτό οδήγησε τόσο τους Ρόδιους δανειολήπτες όσο και τους υπόλοιπους Δωδεκανησίους σε ένα δανεισμό άνευ ορίων», δηλώνει ο κ. Κρητικός και προσθέτει πως η κατάσταση είναι άσχημη και στον ξενοδοχειακό κλάδο.
«Τουλάχιστον 5 πολύ γνωστές ξενοδοχειακές μονάδες της Ρόδου, που ανήκουν σε πολύ γνωστά και παραδοσιακά ονόματα, στο χώρο του τουρισμού, είναι στο “κόκκινο”. Το Management των συγκεκριμένων μονάδων θα έρθει στα χέρια των πιστωτριών τραπεζών είτε θα πωληθούν σε ξένους αγοραστές», τονίζει ο κ. Κρητικός και προσθέτει πως είναι στο “κόκκινο” και οι δανειακές υποχρεώσεις 800 ιδιοκτητών καταλυμάτων στη Ρόδο.
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Δανειοληπτών αναφέρεται και στην εφαρμογή του νόμου 3869/2010, που μπορεί να δώσει «ανάσες».
Η συνέντευξη του κ. Ευάγγελου Κρητικού, αναλυτικά:
• Πώς εξελίσσεται η κατάσταση στη χώρα σχετικά με τις υπερχρεώσεις;
Η υπερχρέωση στην χώρα και γενικότερα η εξυπηρέτηση των δανείων, από το 2010 και μετά επιδεινώνεται με γεωμετρική πρόοδο. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι το 2008 ο μέσος όρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην στεγαστική πίστη , ήταν στο 4% και στην καταναλωτική πίστη στο 8%.Το 2012 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην στεγαστική πίστη ανήλθαν περίπου στο 22% με 23% και στην στεγαστική και καταναλωτική πίστη στο 30%.Για το 2013 σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις εκτιμάται ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στη στεγαστική πίστη θα ανέλθουν περίπου στο 30% με 32% και στην καταναλωτική πίστη στο 40%.
• Υπάρχουν στοιχεία για τις υπερχρεώσεις των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων της Ρόδου και των υπολοίπων νησιών; Πόσες υποθέσεις είναι στα δικαστήρια και πόσες διαταγές πληρωμής εκδόθηκαν;
Σύμφωνα με την στατιστική επεξεργασία των διαθέσιμων στοιχείων προκύπτει ότι ο μέσος όρος της υπερχρέωσης στο νησί της Ρόδου αλλά και τα υπόλοιπα νησιά του νομού σας είναι υψηλότερος από ό,τι στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας.
Αυτό συμβαίνει διότι λόγω του τουρισμού κατά τις παρελθούσες «χρυσές εποχές» ο μέσος όρος του διαθέσιμου εισοδήματος στα Δωδεκάνησα ήταν πολύ υψηλότερος από ό,τι στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. Μάλιστα σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία παλαιότερων εποχών, τα Δωδεκάνησα είχαν και έχουν τα πρωτεία ακόμα και σήμερα ως μία από τις πλουσιότερες περιοχές της χώρας. Αυτό οδήγησε τόσο τους Ρόδιους δανειολήπτες όσο και τους υπόλοιπους Δωδεκανήσιους σε ένα δανεισμό άνευ ορίων, καθότι όπως προκύπτει, υπάρχει μία μεγάλη πλειοψηφία νοικοκυριών στη Ρόδο, που έχουν δανειστεί για να φτιάξουν το σπίτι τους, έχουν δανειστεί για να φτιάξουν την οικογενειακή τους επιχείρηση και έχουν δανειστεί ακόμα και προκειμένου να υπάρχουν στην οικογένεια δύο και τρία αυτοκίνητα.
Για το νησί της Ρόδου τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά. Συγκεκριμένα το 2006 προς 2007 στο Ειρηνοδικείο της Ρόδου, στο Πρωτοδικείο Ρόδου αλλά και στα αντίστοιχα δικαστήρια των Αθηνών , είχαν εκδοθεί περίπου 400 διαταγές πληρωμής για Ρόδιους πολίτες. Το 2012 το αντίστοιχο νούμερο διαμορφώθηκε περίπου στις 4.500 διαταγές πληρωμών, καθότι πολλές υποθέσεις Ροδίων δανειοληπτών εκδικάζονται στα δικαστήρια των Αθηνών, λόγω σχετικής καταχρηστικής ρήτρας που υπάρχει στις δανειακές συμβάσεις.
• Ειδικά τα ξενοδοχεία στη Ρόδο και τα άλλα νησιά έχουν δάνεια, που είναι στο “κόκκινο”;
Ειδικότερα για το νησί της Ρόδου η κατάσταση είναι τραγική παρά το γεγονός, ότι γίνεται προσπάθεια το πρόβλημα να κρατηθεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τουλάχιστον 5 πολύ γνωστές ξενοδοχειακές μονάδες της Ρόδου, που ανήκουν σε πολύ γνωστά και παραδοσιακά ονόματα , στο χώρο του τουρισμού, είναι στο “κόκκινο”. Το Management των συγκεκριμένων μονάδων θα έρθει στα χέρια των πιστωτριών τραπεζών είτε θα πωληθούν σε ξένους αγοραστές (επενδυτικά fund), προκειμένου να εισπράξουν τις απαιτήσεις τους. Υπολογίζεται ότι στη Ρόδο 800 περίπου ξενοδοχειακές μονάδες και τουριστικά καταλύματα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα δανειακά προβλήματα, με αποτέλεσμα στα επόμενα χρόνια είτε να οδηγηθούν στην κατάσχεση και στον πλειστηριασμό ή στο λουκέτο.
• Πώς μπορεί ο νόμος Κατσέλη να λειτουργήσει ευεργετικά για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και επιχειρήσεις;
Λόγω του γεγονότος ότι είμαι ένας από τους τεχνοκράτες που συμμετείχαν ενεργά στην διαμόρφωση του «Νόμου Κατσέλη», μπορώ μετά βεβαιότητας να εκφέρω την άποψη, ότι ο Νόμος 3869/2010 είναι για τα δεδομένα της Ελλάδος πρωτοποριακός και ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο νομοθετικό κενό στην χώρα μας.Το ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός είναι ότι ο συγκεκριμένος νόμος φτιάχτηκε σύμφωνα με τα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα της Ελλάδας του 2008 και του 2009. Παρά την σφοδρότητα της οικονομικής κρίσης και της εντάσεως των κοινωνικών φαινομένων, ο νόμος ευτυχώς λειτουργεί ικανοποιητικά. Για λόγους καθαρά ιστορικής καταγραφής οφείλω να τονίσω, κάτι που είναι άγνωστο στο ευρύ κοινό, ότι η ιδέα της δημιουργίας του συγκεκριμένου νόμου ήρθε κατά την επιστημονική ημερίδα που διοργάνωσε στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών τον Απρίλιο του 2008 η Εθνική Ομοσπονδία Ενώσεως Προστασίας Πολιτών Καταναλωτών Δανειοληπτών, όπου βασικοί εισηγητές και ομιλητές ήταν η υπουργός Λούκα Κατσέλη και εγώ.
• Ποιές είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσοι προσπαθούν να κάνουν χρήση του νόμου και ποια είναι η κατάληξη;
Στην αρχή της διαδικασίας εφαρμογής σημειώθηκαν τραγικά λάθη, καθότι δόθηκε η εντύπωση τόσο στο νομικό κόσμο όσο και στους δανειολήπτες ότι ο νόμος είναι μία απλή υπόθεση και ότι ακόμα από μόνοι τους οι πολίτες μπορούν να τον εφαρμόσουν. Μάλιστα σαν πλέον ατυχές γεγονός θεωρώ ότι το πεντασέλιδο υπόδειγμα αγωγής του νόμου που εξέδωσαν το Υπουργείο Ανάπτυξης και η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, θεωρήθηκε σαν ευκαιρία από μία μεγάλη πλειοψηφία του νομικού κόσμου για γρήγορη, εύκολη και κερδοφόρα διεκπεραίωση νομικών υποθέσεων. Το αποτέλεσμα ήταν, ότι σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 2012, επί συνόλου, περίπου 3.000 αποφάσεων που έχουν εκδοθεί πανελλαδικά, οι 1.500 να είναι απορριπτικές. Οι αγωγές που συντάσσονται με βάση το νόμο 3869 δηλαδή το νόμο Κατσέλη, πρέπει να είναι προσωποποιημένες και όχι τυποποιημένες, να είναι άριστα επιστημονικά τεκμηριωμένες, να συμπεριλαμβάνουν και να συμπερικλείουν επιστημονικές μελέτες και αναλύσεις και γενικότερα να χρησιμεύουν σαν ένα νομικό όχημα, που θα επιτρέψει στον δανειολήπτη, να κάνει χρήση ευρύτερων δικαιωμάτων. Για όλους τους ανωτέρω λόγους εφιστώ την προσοχή στους δανειολήπτες ως προς τα πρόσωπα που απευθύνονται είτε αυτά είναι οικονομικοί ή νομικοί σύμβουλοι, είτε φορείς, πριν τους αναθέσουν την υπόθεσηή τους για την διεκπεραίωση του νόμου Κατσέλη, να έχουν διεξάγει σχετική έρευνα αγοράς και να μην παρασύρονται ή εντυπωσιάζονται από υποσχέσεις του τύπου «θα σου πάρω γρήγορα ημερομηνία». Δυστυχώς δε μετράνε ο χρόνος κατάθεσης και η ημερομηνία εκδίκασης αλλά το προσδοκώμενο και επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
• Γιατί έφθασε η χώρα σε αυτό το σημείο; Θεωρείτε πως με το να επιρρίπονται τα βάρη στους πολίτες θα έρθει η ανάπτυξη;
Η χώρα έφτασε σε αυτό το σημείο λόγω, δυστυχώς, της ανεύθυνης δημοσιονομικής πολιτικής, που ασκήθηκε κατά τα τελευταία 40 χρόνια και λόγω του γεγονότος ότι ωθήθηκαν τα νοικοκυριά σε μία αλόγιστη υπερχρέωση, που δυστυχώς χρησιμοποιήθηκε σε καθαρά καταναλωτικούς σκοπούς και όχι σε παραγωγική διαδικασία. Όλα ξεκίνησαν στον τομέα της υπερχρέωσης το 2001 όταν ο τότε διοικητής Τραπέζης Ελλάδος Γκαργκάνας Νικόλαος, μετά το σκάνδαλο της λεηλασίας του Χρηματιστηρίου, απελευθέρωσε πλήρως την καταναλωτική πίστη – ενώ έως τότε ο κάθε δανειολήπτης είχε δικαίωμα να λάβει ένα μόνο καταναλωτικό δάνειο – με σκοπό να στηριχθεί η αγορά και να μην καταρρεύσει από τότε το πολιτικό σύστημα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ευνοήθηκαν, το εργολαβικό κεφάλαιο και το τραπεζικό κεφάλαιο. Εκατοντάδες χιλιάδες στεγαστικά δάνεια χορηγήθηκαν για την απόκτηση και ανέγερση κατοικιών, αλλά και τις υπεραξίες που δημιουργήθηκαν στις τραπεζικές μετοχές, με αποτέλεσμα 80 μεγαλοστελέχη και μέτοχοι τραπεζών να ενθυλακώσουν, όπως ανέφερα και στην σχετική ομιλία μου στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, τουλάχιστον 7 δις ευρώ σε κέρδη μέσω μερισμάτων που διανεμήθηκαν. Το μεγαλύτερο έγκλημα που συντελείται σήμερα, είναι ότι το περισσότερο βάρος της σημερινής κρίσης το πληρώνουν οι απλοί πολίτες. Αυτό σε συνδυασμό με την προσπάθεια αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων, λόγω της αφόρητης πίεσης και των απειλών που ασκούνται από τους εισπρακτικούς μηχανισμούς των τραπεζών, οδηγεί στο να μην υπάρχει διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα προς κατανάλωση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την τελευταία 3ετία να σημειώνεται πτώση της κατανάλωσης σε ένα ποσοστό 40%, μείωση της νομισματικής κυκλοφορίας σε ένα ποσοστό 40% έως 45% (το μεγαλύτερο ποσοστό της μεταπολεμικής περιόδου), δηλαδή από κοινού με τον παράγοντα της μείωσης των εισοδημάτων, το όποιο πλεονάζον εισόδημα των πολιτών (μαζεύεται) από το δημόσιο – τρόικα και από τις τράπεζες.
• Αυτή η πολιτική δεν οδηγεί κάθε έτος σε κλείσιμο δεκάδων χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, σε αύξηση της ανεργίας και μείωση του διαθεσίμου εισοδήματος , δηλαδή σε ένα ανακυκλούμενο «φαύλο κύκλο» ύφεσης;
Για να σταματήσει η ανωτέρω καταστροφική πορεία, εμείς προτείναμε, τουλάχιστον όσο αναφορά το ιδιωτικό χρέος, δύο λύσεις: α) είτε οριζόντια περικοπή του ιδιωτικού χρέους κατά το προηγούμενο του δημόσιου χρέους, σε ένα ποσοστό που θα συμφωνηθεί αμοιβαία, μεταξύ πολιτείας, τραπεζών και δανειοληπτών, γεγονός που θα έχει ευεργετικά αποτελέσματα, τόσο για τις τράπεζες που θα εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, όσο και διότι (κάτι που δεν ομολογείται το 80% των δανείων σήμερα είναι αδύνατον να αποπληρωθούν και να εισπραχθούν) κατά αυτό τον τρόπο τα συγκεκριμένα δάνεια θα ξαναγίνουν βιώσιμα. Η ανωτέρω λύση θα δημιουργήσει επίσης διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα στους δανειολήπτες, β) σαν δεύτερη λύση προτείνεται το πάγωμα των πάσης φύσεως δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών μέχρι το 2016 και η άτοκη μετέπειτα εξόφληση τους. Με αυτό τον τρόπο θα αποφευχθεί η επιβάρυνση του τοκοφόρου αποτελέσματος στα νοικοκυριά , καθότι ένα στεγαστικό δάνειο της τάξεως των 100.000 ευρώ, σε μία περίοδο αποπληρωμής 25 ή 30 χρόνων, διπλασιάζεται. Με την δεύτερη αυτή προτεινόμενη λύση και οι τράπεζες θα εισπράξουν τα κεφάλαιά τους αλλά και θα επιτραπεί στα νοικοκυριά, να έχουν διαθέσιμο εισόδημα προς κατανάλωση, γεγονός που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη.Θέτω υπόψη την δήλωση του πρωθυπουργού της Ισλανδίας, ο οποίος δήλωσε ότι εμείς αφήσαμε τις τράπεζες να πτωχεύσουν και σωθήκαμε και υποβάλλω το ερώτημα, τόσο από πολιτικής όσο και από τεχνοκρατικής σκοπιάς, εάν και στην Ελλάδα είχαμε αφήσει τις τράπεζες να πτωχεύσουν, από την στιγμή που οι καταθέσεις των Ελλήνων πολιτών είναι υπό την εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και τα 200 δις ευρώ που έχουν δοθεί για την σωτηρία των ιδιωτικών τραπεζών, δηλαδή ιδιωτικών επιχειρήσεων, από τους Ελληνες και τους ευρωπαίους φορολογούμενους πολίτες, είχαν «πέσει» απευθείας στην πραγματική οικονομία, δηλαδή στην δημιουργία σύγχρονων παραγωγικών μονάδων και καινοτομιών, δεν θα είχαμε πετύχει στην χώρα μας, μία πραγματική ανάταση και ανάσταση της οικονομίας και της ανάπτυξης; Ενώ με την σημερινή πολιτική το μόνο που καταφέραμε είναι να σώσουμε τους ιδιώτες τραπεζίτες και τις ιδιωτικές τράπεζες και να καταστρέψουμε το σύνολο της χώρας και των Ελλήνων πολιτών.