Στην πλήρη αξιοποίηση της λυματολάσπης, που παράγεται από τον βιολογικό καθαρισμό στο «Βόδι», στα πλαίσια πρωτοποριακού προγράμματος στον Ατάβυρο και συγκεκριμένα σε περιοχή που έχει αποτεφρωθεί από την πυρκαγιά του 2008, προχωρεί ο Δήμος Ρόδου σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο.
Ήδη έχει προκηρυχθεί μειοδοτικός διαγωνισμός για τη μεταφορά της λυματολάσπης σε περιοχές Νatura και σύντομα θα αρχίσει η εφαρμογή του προγράμματος, που έχει ως στόχο την αναδάσωση της περιοχής με την χρήση του “απόβλητου” του βιολογικού, το οποίο ριχνόταν ανεξέλεγκτα σε διάφορες περιοχές του νησιού με αποτέλεσμα να υπάρξει και εισαγγελική παρέμβαση.
Οι επιστήμονες προβληματίζονται για τους τρόπους επέμβασης σε καμένα δασικά οικοσυστήματα, καθώς οι συνθήκες έχουν πλέον αλλάξει, εμποδίζοντας τη φυσική αναγέννησή τους αλλά και την επιτυχία των συμβατικών μεθόδων παρέμβασης.
Πεδίο δόξης λαμπρό, λοιπόν, για την έρευνα, όπως αυτή που πραγματοποιείται εδώ και δύο χρόνια στη Ρόδο και αφορά τη διερεύνηση του οφέλους που μπορεί να προκύψει από τη χρήση λυματολάσπης και νερού από βιολογικούς καθαρισμούς σε περιοχές που κάηκαν το 2008.
Το ερευνητικό πρόγραμμα ονομάζεται Framme και πραγματοποιείται από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και τον Δήμο Ρόδου – με προϋπολογισμό 1,6 εκατ. ευρώ και χρηματοδότηση κατά 50% από τον μηχανισμό LIFE+ (Nature & Biodiversity) της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Φιλοδοξία του προγράμματος είναι να καλύψει το κενό γνώσης της σύγχρονης επιστήμης όσον αφορά τη διαχείριση και αποκατάσταση των πυρόπληκτων μεσογειακών δασών. Το πρόγραμμα εποπτεύει ο κ. Γεράσιμος Αράπης, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο και α΄ αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας.
Για την πραγματοποίηση της έρευνας χρησιμοποιείται έκταση 640 στρεμμάτων σε περιοχή Natura στο όρος Ατάβυρος, μεγάλο μέρος της οποίας κάηκε από πυρκαγιά το 2008.
Το καλοκαίρι του 2008, η Ρόδος σημαδεύτηκε από μια μεγάλη πυρκαγιά, η οποία απείλησε προστατευόμενες περιοχές και περιοχές με σημαντικές οικολογικές αξίες, καίγοντας περισσότερα από 100.000 στρέμματα.
Η πυρκαγιά αυτή επηρέασε σημαντικές παραγωγικές υποδομές και υποβάθμισε τους ζωτικούς πόρους του νησιού. Η πυρκαγιά εισήλθε, στο βορειοδυτικό τμήμα της περιοχής NATURA GR4210005, όρη Ατάβυρος και Ακραμύτης, Ακρωτήρι Αρμενιστής και παράκτια ζώνη Απολακκιάς, καίγοντας το 10,5% της συνολικής έκτασης της.
Επιπρόσθετα, κάηκε το 34% (13.766 στρ.) της συνολικής έκτασης δύο καταφυγίων άγριας ζωής, που βρίσκονται στα όρια με την καμένη περιοχή.
Η περιοχή έχει χωριστεί σε 64 μεγάλα «πειραματικά τετράγωνα» των 10 στρεμμάτων. «Πρόκειται να δοκιμάσουμε συνδυασμούς συμβατικών μεθόδων (κατασκευή κλαδοπλεγμάτων και κορμοδεμάτων κατά της διάβρωσης), με νεότερες πρακτικές. Μία από αυτές, η χρήση λυματολάσπης (σ.σ. δηλαδή της ιλύος που προκύπτει κατά τον καθαρισμό των αστικών λυμάτων από έναν βιολογικό καθαρισμό) για λίπανση του εδάφους και νερού από τον βιολογικό καθαρισμό για άρδευση. Κάθε πιθανός συνδυασμός νεότερων και συμβατικών μεθόδων επαναλαμβάνεται τέσσερις φορές σε διαφορετικά σημεία και έτσι προκύπτουν τα 64 διαφορετικά κομμάτια», εξήγησε ο κ. Αράπης.
Η λυματολάσπη της Ρόδου, όπως και των περισσότερων ελληνικών νησιών, είναι κατάλληλη ελλείψει βιομηχανικής δραστηριότητας, η οποία ενδεχομένως να επιβάρυνε τη σύστασή της.
Τελικός στόχος του προγράμματος είναι να καταλήξει σε έναν πρακτικό οδηγό για την αναδάσωση μεσογειακών οικοσυστημάτων, ο οποίος θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε ανάλογη περίπτωση.
Η λυματολάσπη αποτελεί «πονοκέφαλο» για όσους Δήμους στη χώρα διαθέτουν βιολογικούς καθαρισμούς. Σήμερα, το 50% της λυματολάσπης που παράγεται στη χώρα (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) χρησιμοποιείται ως καύσιμο σε εργοστάσιο και το υπόλοιπο διατίθεται σε ΧΥΤΑ για την κάλυψη των απορριμμάτων. Ομως, η μεν ξήρανση της λυματολάσπης αποτελεί μια ιδιαίτερα ακριβή επιλογή, που προϋποθέτει σημαντική επένδυση σε υποδομές. Η δε διάθεση σε ΧΥΤΑ δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση.
