Τα Κέντρα Πρόληψης, μια νέα μορφή κοινωνικής δικτύωσης

“Η επικοινωνία χάθηκε μέσα στα καλώδια ” έγραψε κάποιος έφηβος σε μία από τις παρεμβάσεις που υλοποίησε το Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Υγείας «Δίοδος», μοιράζοντας με κάποιους συνομήλικους του την προσωπική του αλήθεια.
Μια αλήθεια που φαίνεται να χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες σχέσεις σήμερα.
Κάτω από αυτές τις αφύσικες συνθήκες (μιας και η επικοινωνία θεωρείται μία από τις θεμελιώδεις ανάγκες του ανθρώπου), ο άνθρωπος μοιάζει να παθητικοποιείται, απομονώνεται, ευνουχίζεται από κάθε ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή.
Οι σχέσεις μέσα στα κοινωνικά δίκτυα, στα οποία συμμετέχουμε και κινούμαστε χάνουν κάθε ποιοτικό χαρακτηριστικό, περιορίζονται στην επιφάνεια, με αποτέλεσμα ο κοινωνικός ιστός να κλονίζεται και να διαρρηγνύεται.
Ο άνθρωπος μένει μόνος, χωρίς στηρίγματα, χωρίς δυνατότητες εκτίμησης, επιβεβαίωσης και ανατροφοδότησης.
Προσπαθεί να καλύψει την ανάγκη της “σύνδεσης” αγοράζοντας… “πακέτα σύνδεσης¨”για τα κινητά, για τους υπολογιστές, που του υπόσχονται “απεριόριστο χρόνο ομιλίας”, δημιουργώντας έτσι την ψευδαίσθηση ότι αποκτά και απεριόριστο χρόνο για επικοινωνία.
Ξεχνά όμως ότι αυτό είναι μία ακόμη “παγίδᨔτου υπερκαταναλωτισμού, μοντέλο που στην πραγματικότητα διαβρώνει τις καθημερινές συναλλαγές, ώστε να διαλύονται δομές όπως η οικογένεια, η σχολική κοινότητα, οι κοινωνικές ομάδες παρέμβασης και κατΆ επέκταση τα κοινωνικά δίκτυα.
Δημιουργεί συνθήκες τέτοιες που η ψυχαγωγία, η άθληση και ο ελεύθερος χρόνος, αξιοποιούνται περισσότερο για παρατήρηση παρά για δράση, επικοινωνία και συμμετοχή.
Έτσι σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι ανάγκη η επαναδημιουργία ενός κοινωνικού δικτύου, που όμως δε μπορεί να αποτελέσει ανασύσταση των παλιών. Τα δίκτυα εκείνα, στο βαθμό που τα κατάφεραν, ανταποκρίθηκαν σε συγκεκριμένες κοινωνικές ανάγκες.
Είναι μάλλον ουτοπικό να προσπαθήσουμε να ξαναδομήσουμε τις σχέσεις μας γύρω από το οικογενειακό τραπέζι, μέσα στις αλάνες που παίζαμε όταν είμαστε παιδιά, στις αυλές που μαζευόμασταν τα βράδια του καλοκαιριού με τους γείτονες.
Χρειαζόμαστε επαναπροσδιορισμό αυτών που υπήρχαν και δημιουργία νέων δικτύων, που να ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες και να υπηρετούν το σημερινό άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Η αναγκαιότητα αυτή μπορεί να υποστηριχτεί από τον τρόπο και τον βαθμό ανταπόκρισης του σύγχρονου ανθρώπου σε δομές όπως αυτές των Κέντρων Πρόληψης, εφόσον τα ίδια αποτελούν μια μορφή κοινωνικού δικτύου στις τοπικές κοινότητες.
Ενός δικτύου όπου άνθρωποι, ανάγκες, σχέσεις, δράση βρίσκουν έναν τρόπο έκφρασης, όπως αυτός γίνεται αντιληπτός από τους ίδιους τους συμμετέχοντες σε αυτό.
Τα προγράμματα της «Διόδου» και των Κέντρων Πρόληψης γενικότερα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη σχέσεων, συνεργασίας και κοινής δράσης.
Θετικό τέλος φαίνεται να είναι το γεγονός ότι παρόμοιες κινήσεις γίνονται και σε άλλους χώρους που κατευθύνονται στον τομέα του περιβάλλοντος, του πολιτισμού, του αθλητισμού.
Ενα αισιόδοξο μήνυμα ότι μελλοντικά άτομα και δομές ,θα γίνουν κρίκοι στην  αλυσίδα της αλλαγής.
Iωάννα  Μαρίνου
Επιστημονικά Υπεύθυνη
του  Κέντρου Πρόληψης των Εξαρτήσεων
και Προαγωγής της
Υγείας  “ΔΙΟΔΟΣ”