Παρουσία του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, Στρατηγού Δημητρίου Χούπη, τελέσθηκε το ετήσιο μνημόσυνο υπέρ των πεσόντων Ιερολοχιτών, στο ομώνυμο Μνημείο στο Πεδίον του Άρεως στην Αθήνα, την περασμένη Παρασκευή 24 Οκτωβρίου.
Στην τελετή παρέστησαν επίσης ο διοικητής της Διοίκησης Ειδικού Πολέμου Αντιστράτηγος Γεώργιος Μανουράς, η αντιπεριφερειάρχης Αλσών – Πάρκων και Υγείας Ζώων της Περιφέρειας Αττικής Ελευθερία Μωραϊτάκη – Πικρού, ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Στρατηγός ε.α. Κωνσταντίνος Φλώρος, ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΦ Αντιστράτηγος ε.α. Γεώργιος Τσιτσικώστας, εν ενεργεία και απόστρατοι αξιωματικοί, οι ακόλουθοι Αμύνης Γαλλίας και Ηνωμένου Βασιλείου, πρόεδροι και εκπρόσωποι Ενώσεων Αποστράτων και Εφέδρων Καταδρομέων καθώς επίσης και συγγενείς των πεσόντων Ιερολοχιτών.
Καθοριστική ήταν η δράση του Ιερού Λόχου στα Δωδεκάνησα, τα οποία τελικά ενσωματώθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Διοικητής του Ιερού Λόχου ήταν ένας σπουδαίος αξιωματικός, ο Χριστόδουλος Τσιγάντες (1897-1970).
Η δράση του Ιερού Λόχου στο Αιγαίο αποτελεί μία από τις πιο ένδοξες σελίδες των αγώνων του Έθνους που έγραψε με αίμα μία μικρή μονάδα των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων της Μέσης Ανατολής, όταν η Ελλάδα ζούσε τον εφιάλτη της τριπλής κατοχής κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκροτήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1942 στην Παλαιστίνη με την αρχική επωνυμία «Λόχος Επιλέκτων Αθανάτων» ως Λόχος Πολυβόλων. Μεταστάθμευσε σε στρατόπεδο κοντά στο Κάιρο, έλαβε την ονομασία «ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ». Οι Ιερολοχίτες έφεραν ειδικό σήμα με το σπαρτιατικό ρητό «Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ» και καθιερώθηκε ο μπεζ μπερές. Από τον Ιούνιο του 1944 ο Ιερός Λόχος ανέλαβε την ευθύνη ολόκληρου του Αρχιπελάγους.
Ιδιαίτερα επιτυχής ήταν η καταδρομή στη Σύμη με επίθεση στη γερμανική φρουρά, καταστροφή των εγκαταστάσεών της και ανατίναξη των πλωτών μέσων της. Χαρακτηρίστηκε ως η πρώτη πολύ καλά οργανωμένη επιχείρηση ευρείας μορφής.
Το καλοκαίρι του 1944 έλαβε χώρα αναδιοργάνωση του Ιερού Λόχου και η ανάπτυξή του σε Σύνταγμα Καταδρομών. Με τη νέα σύνθεση η δύναμή του ανήλθε στους 1.084 άνδρες.
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
Το καλοκαίρι του 1944 έλαβε χώρα η νέα αναδιοργάνωση του Ιερού Λόχου και η ανάπτυξή του σε Σύνταγμα Καταδρομών.
Στη Σάμο, ενώ οι γερμανικές δυνάμεις είχαν εκκενώσει το νησί, παρέμειναν περίπου 1.000 Ιταλοί που είχαν συνεργαστεί με τους Γερμανούς και τους είχε δοθεί η υπόσχεση μεταφοράς στη Λέρο. Η οξύνοια και η ταχύτατη αντίδραση του Διοικητή του Ιερού Λόχου ο οποίος μετέβη προσωπικά στο νησί, οδήγησε στην αναίμακτη παράδοση των όπλων από την ιταλική φρουρά στις 4 Οκτωβρίου 1944. Παράλληλα με τις παραπάνω ενέργειες, ο Ιερός Λόχος ανέπτυξε περιπολιακή δραστηριότητα σε όλες τις νήσους του Αιγαίου που κατέχονταν από τους Γερμανούς, αλλά και επιχειρήσεις που σκόπευαν στην επιβεβαίωση της εκκένωσης των νήσων από τα κατοχικά στρατεύματα. Σε αυτό το πλαίσιο των ενεργειών εντάσσεται η απελευθέρωση της Νάξου και της Λήμνου με αποσπάσματα της Δύναμης Β, η επιχείρηση στην Τήλο (Επισκοπή) με καταδρομική ενέργεια εναντίον της γερμανικής φρουράς, οι αναγνωριστικές δραστηριότητες από 5 έως 19 Νοεμβρίου 1944 στις νήσους Μήλο, Σίφνο, Πάτμο, Σκόπελο, Μακρόνησο, Κω, Λειψούς, Δονούσα, Αμοργό, Αστυπάλαια και Φαρμακονήσι. Η συνεχής πίεση των Ιερολοχιτών με καταδρομικές ενέργειες εναντίον των Γερμανών, σε συνδυασμό με τους συμμαχικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς τους πρώτους μήνες του 1945, είχε ως αποτέλεσμα την παράδοση της Μήλου, η οποία ολοκληρώθηκε στις 12 Μαΐου 1945. Η παράδοση της γερμανικής φρουράς της Μήλου αποτέλεσε γεγονός ιδιαίτερης σημασίας, καθώς με τις συνεχόμενες επιδρομές δυνάμεων Ιερολοχιτών, στο νησί είχε απομονωθεί για 6 μήνες δύναμη 522 Γερμανών.
Η καταδρομή στη Νίσυρο, η δεύτερη επιχείρηση στην Τήλο, η συνεχής περιπολιακή δραστηριότητα κατά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 1945, οι καταδρομικές επιχειρήσεις σε διάφορα σημεία της Ρόδου, η επιχείρηση της Αλίμνιας– όπου σύμφωνα με έκθεση των Βρετανών αποτέλεσε καταδρομική επιχείρηση κατά την οποία το σχέδιο που είχε καταρτισθεί εφαρμόστηκε στο σύνολό του – οδήγησαν στην απομόνωση των γερμανικών φρουρών των Δωδεκανήσων.
Στις 8 Μαΐου 1945 ο Γερμανός Στρατηγός Wagner (Βάγκνερ) παρέδωσε άνευ όρων σε αντιπροσωπεία Ελλήνων, Βρετανών και Γάλλων όλη τη γερμανική δύναμη των Δωδεκανήσων και συνεργαζόμενα ιταλικά τμήματα. Μετά την παράδοση, στις 9 Μαΐου δύναμη Ιερολοχιτών και Βρετανών αναχώρησε για την Κω και τη Λέρο για να παραλάβει τις νήσους από τους Γερμανούς. Έως την 15η Ιουνίου ολόκληρη η δύναμη του Ιερού Λόχου είχε συγκεντρωθεί στη βάση του στη Χίο σημειώνοντας τη λήξη των καταδρομικών επιχειρήσεων στο Αιγαίο και το τέλος της πολεμικής δράσης του. Οι συνολικές απώλειες του Ιερού Λόχου από την έναρξη των επιχειρήσεων ήταν 12 νεκροί εκ των οποίων 7 αξιωματικοί, 55 τραυματίες, εκ των οποίων 28 αξιωματικοί και 32 αιχμάλωτοι ή εξαφανισθέντες, εκ των οποίων 10 αξιωματικοί.
Στις 7 Αυγούστου 1945 σε τελετή στο Πεδίο του Άρεως απονεμήθηκε μετάλλιο στη σημαία του Ιερού Λόχου και αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας που εντοιχίσθηκε στο μνημείο των Ιερολοχιτών. Οι μεταθέσεις και απολύσεις των αξιωματικών και των οπλιτών τελείωσαν τη 15η Σεπτεμβρίου 1945 και η ημέρα αυτή θεωρείται ως επίσημη ημερομηνία διάλυσης του Ιερού Λόχου.
