• Στοιχεία για την πορεία των καταθέσεων και την ετήσια δυναμική του 2025 αναδεικνύουν έντονη συγκέντρωση στην πρωτεύουσα με το Νότιο Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα να κινούνται σε χαμηλότερα απόλυτα μεγέθη σε σχέση με τη χώρα και να εξαρτώνται από εποχικούς κύκλους τουρισμού
Η γεωγραφία του χρήματος στην Ελλάδα παραμένει πεισματάρικα άνιση. Τα διαθέσιμα στοιχεία για τις τραπεζικές καταθέσεις μέσα στο 2025 δείχνουν ότι το κέντρο βάρους παραμένει στην Αττική η οποία υπερβαίνει το μισό της πίτας.
Οι νησιωτικές περιφέρειες κινούνται με άλλη ταχύτητα και στηρίζονται σε μία οικονομία που ανασαίνει με τον τουρισμό.
Το Νότιο Αιγαίο και ειδικά τα Δωδεκάνησα εμφανίζουν μικρότερο απόλυτο όγκο καταθέσεων σε σύγκριση με τη χώρα συνολικά και με τις μεγάλες ηπειρωτικές περιφέρειες. Η εικόνα αυτή δεν είναι καινούργια. Η χρονική διαδρομή από το 2019 μέχρι σήμερα αναδεικνύει σταθερή συγκέντρωση πλούτου στην πρωτεύουσα με παράλληλες μικρότερες αυξήσεις ή και στάσεις στις περιφέρειες που εξαρτώνται από εποχικές ροές.
Οι ετήσιες μετρήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για το 2025 επιβεβαιώνουν καθαρά την επιτάχυνση στην Αττική και την πιο αργή κίνηση αλλού.
Η τρέχουσα εικόνα του 2025 και το γενικό πλαίσιο
Το 2025 οι συνολικές καταθέσεις της εγχώριας οικονομίας κινούνται ανοδικά σε ετήσια βάση με θετικές καθαρές ροές τους θερινούς μήνες και διατήρηση ρυθμού μεταβολής κοντά στο πέντε με έξι τοις εκατό. Η Τράπεζα της Ελλάδος καταγράφει τον Αύγουστο θετική καθαρή ροή στον ιδιωτικό τομέα με ετήσιο ρυθμό κατάθεσης κοντά στο πέντε και μισό τοις εκατό. Τον Σεπτέμβριο η θετική καθαρή ροή ενισχύεται ενώ ο ετήσιος ρυθμός παραμένει περίπου στα ίδια επίπεδα. Το μήνυμα είναι καθαρό. Κεφάλαια εισρέουν στο σύστημα και η τάση παραμένει εύρωστη στο σύνολο της χώρας.
Η Αττική ως μαγνήτης πλούτου και αποταμίευσης
Στην κορυφή της κατάταξης η Αττική εξακολουθεί να συγκεντρώνει πάνω από το πενήντα τοις εκατό των καταθέσεων της χώρας. Η δυναμική αυτή δεν είναι απλώς στατική καταγραφή. Τα διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία για το πρώτο μισό του 2025 δείχνουν ότι η πρωτεύουσα αυξάνει τις καταθέσεις της ταχύτερα από πολλές άλλες περιφέρειες. Η εξήγηση συνδέεται με τη συσσώρευση επιχειρηματικών εδρών, την υψηλότερη παραγωγικότητα και τις καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Η συγκέντρωση κεφαλαίων στον χρηματοοικονομικό και διοικητικό ιστό της πρωτεύουσας αποτυπώνεται τόσο στο μερίδιο όσο και στην επιτάχυνση της μεταβολής.
Νότιο Αιγαίο και Δωδεκάνησα
Το Νότιο Αιγαίο αποτελεί χαρακτηριστική νησιωτική περιφέρεια με έντονη εποχικότητα. Στο πιο πρόσφατο διαθέσιμο σημείο αναφοράς πριν από το 2025 καταγράφονται συνολικές καταθέσεις λίγο πάνω από τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος Ιουνίου του 2024 με σχεδόν ισόποση κατανομή ανάμεσα σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα. Τα Δωδεκάνησα εμφανίζουν περίπου τρία δισεκατομμύρια ευρώ σε καταθέσεις εκείνη τη χρονική στιγμή. Αυτά τα νούμερα τοποθετούν την περιφέρεια αρκετά χαμηλότερα από τις μεγάλες ηπειρωτικές περιφέρειες και σε απόλυτους όρους πολύ χαμηλότερα από την Αττική.
Η συγκριτική υστέρηση δεν οφείλεται σε υστέρηση ρυθμού του 2025 ειδικά αλλά κυρίως στο διαφορετικό παραγωγικό υπόδειγμα και στο μικρότερο οικονομικό βάρος.
Η πορεία από το 2019 μέχρι σήμερα σε περιφερειακή οπτική
Η εξαετία από το 2019 μέχρι το 2025 χαρακτηρίζεται από τρεις φάσεις. Η πρώτη είναι η πανδημική περίοδος που ενίσχυσε τις καταθέσεις μέσω αναγκαστικής αποταμίευσης. Η δεύτερη είναι η μεταπανδημική επανεκκίνηση με αύξηση της κατανάλωσης και επιλεκτικές εκροές.
Η τρίτη είναι η περίοδος σύσφιξης νομισματικής πολιτικής και υψηλότερων επιτοκίων που επιβράβευσε τις προθεσμιακές καταθέσεις και σταθεροποίησε τις ροές. Μέσα σε αυτό το μοτίβο η Αττική διατηρεί και ενισχύει το μερίδιό της καθώς σε αυτήν συγκεντρώνονται κεφάλαια επιχειρήσεων και υψηλότερα εισοδήματα.
Οι νησιωτικές περιφέρειες όπως το Νότιο Αιγαίο επηρεάζονται από τον τουριστικό κύκλο και παρουσιάζουν εποχικά ψηλά μέσα στο τρίτο τρίμηνο με επιστροφή σε χαμηλότερα επίπεδα τον χειμώνα. Τα Δωδεκάνησα ακολουθούν την ίδια λογική.
Η χρονική σύγκριση δείχνει ότι μετά το σοκ της πανδημίας οι καταθέσεις παρέμειναν σε υψηλότερο επίπεδο από το 2019 όμως η απόσταση από την Αττική δεν μειώθηκε. Αντιθέτως η πρωτεύουσα κινήθηκε με μεγαλύτερη ορμή την τελευταία διετία και ειδικά στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Σύγκριση Δωδεκανήσων με την υπόλοιπη χώρα
Η μέτρηση στο τέλος Ιουνίου του 2024 αποτυπώνει περίπου τρία δισεκατομμύρια ευρώ σε καταθέσεις στα Δωδεκάνησα. Στο ίδιο διάστημα η χώρα συνολικά κατείχε πάνω από διακόσια τριάντα δισεκατομμύρια δολάρια Ηνωμένων Πολιτειών σε καταθέσεις σύμφωνα με διεθνή στατιστική πλατφόρμα που αναπαράγει στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλων επίσημων πηγών.
Ακόμη και αν προσαρμοστεί κανείς για νόμισμα και για τη διαφορά χρονισμού η εικόνα παραμένει ίδια. Τα Δωδεκάνησα εκπροσωπούν ένα πολύ μικρό μερίδιο του εθνικού συνόλου σε μονοψήφιο ποσοστό και ευθυγραμμίζονται με τα υπόλοιπα νησιωτικά σύνολα που έχουν μικρότερη παραγωγική κλίμακα.
Στο 2025 η αυξητική τάση των συνολικών καταθέσεων στη χώρα δεν αλλάζει αυτή την αναλογία καθώς η Αττική απορροφά το μεγαλύτερο μέρος της νέας αποταμίευσης.
Παράγοντες που εξηγούν τη διαφορά
Η διαφορά δεν είναι απλώς στατιστικό εύρημα. Η Αττική συγκεντρώνει έδρες μεγάλων επιχειρήσεων και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Συμμετέχει σχεδόν με το μισό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και προσελκύει τις υψηλότερες αμοιβές. Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές που διενεργούνται μέσω επιχειρηματικών κόμβων της πρωτεύουσας δημιουργούν εισοδήματα τα οποία τροφοδοτούν λογαριασμούς όψεως και προθεσμίας.
Στον αντίποδα το Νότιο Αιγαίο έχει εντονότερη εποχικότητα εσόδων.
Η τουριστική περίοδος αυξάνει αναπόφευκτα τις ροές στα ταμεία επιχειρήσεων και νοικοκυριών και ανεβάζει τα υπόλοιπα. Στους μήνες εκτός αιχμής η κίνηση μαλακώνει και οι λογαριασμοί σταθεροποιούνται χαμηλότερα. Οι τάσεις αυτές είναι συνεπείς με όσα αποτυπώνονται στις ετήσιες μετρήσεις και στις αναλύσεις που τεκμηριώνουν τη διεύρυνση του χάσματος το 2025.
Τι δείχνει η ετήσια δυναμική του 2025 για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
Στις επιχειρήσεις οι καταθέσεις αυξάνονται ταχύτερα από τα νοικοκυριά το 2025. Η πορεία αυτή ενισχύει την Αττική όπου εδρεύει το μεγαλύτερο μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τα νοικοκυριά καταγράφουν ηπιότερες μεταβολές με τάσεις σταθεροποίησης από την άνοιξη και μετά. Η εικόνα για το Νότιο Αιγαίο συμβαδίζει με τα σήματα της οικονομίας φιλοξενίας. Τα υψηλά τουριστικά έσοδα ενισχύουν θερινά τα υπόλοιπα όμως η δομή μικρότερου κατά κεφαλήν εισοδήματος και η ακανόνιστη ροή αφαιρούν δύναμη σε σχέση με τα μητροπολιτικά κέντρα.
Η Ελλάδα του 2025 διατηρεί δύο ταχύτητες στον χάρτη των καταθέσεων. Η Αττική παραμένει το δεσπόζον κέντρο αποταμιεύσεων και κεφαλαίων. Το Νότιο Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα διατηρούν θετική πορεία αλλά με χαμηλότερα απόλυτα μεγέθη και ισχυρή επίδραση της εποχικότητας.
Η σύγκριση από το 2019 μέχρι σήμερα δείχνει ότι το χάσμα όχι μόνο δεν έκλεισε αλλά διευρύνθηκε την τελευταία διετία. Η κατεύθυνση πολιτικής που προκύπτει είναι διπλή. Χρειάζονται εργαλεία ενίσχυσης σταθερού εισοδήματος στις νησιωτικές ζώνες και στοχευμένες επενδύσεις που αμβλύνουν το εποχικό αποτύπωμα. Παράλληλα απαιτείται καλύτερη αποκέντρωση εταιρικής δραστηριότητας και δημόσιων υπηρεσιών ώστε ένα μέρος από τα μεγάλα κεφάλαια που σωρεύονται στην πρωτεύουσα να βρίσκει παραγωγικές διόδους στην περιφέρεια.
Η σημερινή εικόνα των καταθέσεων κάνει σαφές ότι χωρίς τέτοιες παρεμβάσεις η χώρα θα συνεχίσει να πορεύεται με δύο διαφορετικές ταχύτητες και με σταθερό γεωγραφικό ρήγμα αποταμίευσης.
