• Επιχειρήθηκε σύνδεση των Δωδεκανήσων με τη Δυτική Θράκη, έμφαση στη γλώσσα και την εκπαίδευση και επίκληση διεθνών συνθηκών
• Τέθηκε θέμα αναγνώρισης «τουρκικής ταυτότητας» στα Δωδεκάνησα ως «παραμένει άλυτο εδώ και δεκαετίες»
• Εγινε λόγος για «πολιτική αφομοίωσης της Ελλάδας και σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για “Τούρκους των νησιών”»
Ζητήματα «ταυτότητας, γλώσσας, εκπαίδευσης, διαχείρισης βακουφίων και επίκλησης δικαιωμάτων από διεθνείς συνθήκες» που αφορούν στους Ελληνες μουσουλμάνους της Ρόδου και της Κω τέθηκαν στο επιστημονικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου στη Σμύρνη, με τίτλο «Τα προβλήματα των Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα», τη διεξαγωγή του οποίου αποκάλυψε η «δημοκρατική».
Το συνέδριο διοργανώθηκε από την Υπηρεσία Τούρκων του Εξωτερικού και Συγγενών Κοινοτήτων (YTB), το Πανεπιστήμιο Ege και τον Σύλλογο Πολιτισμού και Αλληλεγγύης Ρόδου, Κω και Δωδεκανήσων (ROİSDER), με τη συμμετοχή συλλόγων της Δυτικής Θράκης, όπως η Ένωση Τούρκων Δασκάλων Δυτικής Θράκης, η Τουρκική Ένωση Ξάνθης και η Τουρκική Νεολαία Κομοτηνής.
Το συνέδριο περιέλαβε ξεχωριστή συνεδρία αφιερωμένη αποκλειστικά στη Ρόδο και την Κω με ενότητα «Τα προβλήματα των Τούρκων της Ρόδου και της Κω» που εντάχθηκαν στο ίδιο πλαίσιο αναφορών με τη Δυτική Θράκη.
Από την ομιλία του προέδρου του Συλλόγου Πολιτισμού και Αλληλεγγύης Ρόδου, Κω και Δωδεκανήσων (ROİSDER), Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, προκύπτει ότι τα δύο νησιά εντάχθηκαν ευθέως στον πυρήνα της συζήτησης για την αναγνώριση της «τουρκικής ταυτότητας» στην Ελλάδα, σε άμεση συνάρτηση με τη Δυτική Θράκη. Στην τοποθέτησή του διατυπώθηκε η θέση ότι, κατά την τουρκική πάντα προσέγγιση, η «Ελλάδα δεν αναγνωρίζει τουρκική ταυτότητα ούτε στη Ρόδο και την Κω» ούτε στη Δυτική Θράκη, χρησιμοποιώντας τον όρο «μουσουλμάνοι», ενώ η γλώσσα τέθηκε ως βασικό στοιχείο αυτοπροσδιορισμού.
Σε ρεπορτάζ του πανεπιστημιακού καναλιού Ege Üniversitesi TV ρεπορτάζ που αναρτήθηκε στο YouTube στο πλαίσιο της ίδιας διοργάνωσης, ο πρόεδρος του ROİSDER Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı φαίνεται να χρησιμοποίησε σαφώς πιο αιχμηρή διατύπωση, δηλώνοντας ότι οι Τούρκοι που ζουν σήμερα στη Ρόδο, την Κω και στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα «έχουν φτάσει στο στάδιο της εξαφάνισης», επαναλαμβάνοντας ότι, κατά την άποψή του, οι νησιώτες Τούρκοι βρίσκονται στο όριο του να πάψουν να υπάρχουν ως κοινότητα.
Η αναφορά στη Ρόδο και στην Κω δεν περιορίστηκε σε γενικές επισημάνσεις. Τα δύο νησιά αποτέλεσαν αντικείμενο ξεχωριστής συνεδρίας τεσσάρων εισηγήσεων, σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα του συνεδρίου, το οποίο τα ενέταξε σε ενότητα με τίτλο «Τα προβλήματα των Τούρκων της Ρόδου και της Κω». Η συνεδρία αυτή προηγήθηκε εκείνων που αφορούσαν στη Δυτική Θράκη και στα γενικότερα πολιτιστικά ζητήματα των Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα. Μάλιστα σύμφωνα με το ρεπορτάζ αποδίδεται στον ίδιο και ρητή κατηγορία περί «ελληνικής πολιτικής αφομοίωσης», με τη διατύπωση ότι, εάν δεν τεθεί φραγμός σε αυτό που χαρακτήρισε ως πολιτική αφομοίωσης της Ελλάδας, «σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα είναι δυνατόν να γίνεται λόγος για Τούρκους των νησιών».
Η σύνθεση των διοργανωτών συνδύασε κρατικό φορέα, πανεπιστημιακή δομή και συλλογικές οργανώσεις με πολιτική και κοινωνική παρουσία, στοιχείο που προσδίδει στη διοργάνωση χαρακτήρα ευρύτερης πρωτοβουλίας και όχι στενά ακαδημαϊκής εκδήλωσης.
Στην εναρκτήρια ζώνη του συνεδρίου συμμετείχαν, σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών του Τουρκικού Κόσμου Prof. Dr. Ali Kaya, εκπρόσωποι της YTB, ο πρόεδρος του ROİSDER Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı, ο πρόεδρος του Συλλόγου Αλληλεγγύης Τούρκων Δυτικής Θράκης Hasan Küçük και ο Prof. Dr. Cihan Özgün. Παράλληλα, σε δημόσια ανάρτηση που έγινε μετά τη λήξη της εκδήλωσης αναφέρεται η παρουσία του μουφτή Κομοτηνής Ιμπραήμ Σερίφ, καθώς και εκπροσώπων της Ένωσης Τούρκων Δασκάλων Δυτικής Θράκης, της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης και της Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής. Στην ίδια ανάρτηση επισημαίνεται και η παρουσία στελεχών της Zafer Partisi, με τη σημείωση ότι ήταν το μόνο πολιτικό κόμμα που συμμετείχε στο συνέδριο.
Η συνεδρία για τη Ρόδο και την Κω είχε ως συντονιστή τον Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı και περιελάμβανε τέσσερις εισηγήσεις. Ο Dr. İbrahim Hamaloğlu ανέπτυξε την ιστορική εξέλιξη του ζητήματος της τουρκικής ταυτότητας στα δύο νησιά. Η Prof. Dr. Nilüfer Erdem παρουσίασε την ιστορική πορεία του εκπαιδευτικού ζητήματος στη Ρόδο και την Κω. Η Doç. Dr. Neval Konuk Halaçoğlu αναφέρθηκε στα ζητήματα των βακουφίων και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, ενώ ο Prof. Dr. Ali Dayıoğlu ανέπτυξε το θέμα «των δικαιωμάτων των Τούρκων των Δωδεκανήσων», όπως, κατά την εισήγησή του, απορρέουν από διεθνείς συνθήκες.
Η μόνη ομιλία που έχει μέχρι στιγμής δημοσιοποιηθεί σε βίντεο είναι η εναρκτήρια τοποθέτηση του Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı. Στην ομιλία αυτή, ο πρόεδρος του ROİSDER δεν αντιμετώπισε τη Ρόδο, την Κω και τη Δυτική Θράκη ως διακριτές περιπτώσεις, αλλά ως ενιαίο ζήτημα ίδιου χαρακτήρα, με κοινή αιτία και κοινό αίτημα αναγνώρισης της «τουρκικής ταυτότητας». Τόνισε ότι το ζήτημα αυτό δεν είναι νέο, αλλά, κατά την εκτίμησή του, παραμένει άλυτο εδώ και δεκαετίες.
Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, ο Prof. Dr. Kaymakçı ανέφερε ότι το συνέδριο οργανώθηκε με στόχο να προσελκύσει την προσοχή τόσο της εθνικής όσο και της διεθνούς κοινής γνώμης, υποστηρίζοντας ότι «πρόκειται για την πρώτη φορά που τα ζητήματα αυτά τίθενται με αυτόν τον τρόπο σε επιστημονικό επίπεδο και αποδίδοντας στη διοργάνωση ιδιαίτερη ιστορική σημασία».
Στην ίδια τοποθέτηση, ο Kaymakçı συνέδεσε το ζήτημα και με την ιδιότητα της Ελλάδας ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποστηρίζοντας ότι θέματα ταυτότητας και γλώσσας θα έπρεπε, κατά την άποψή του, να αντιμετωπίζονται διαφορετικά στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Παράλληλα, τοποθέτησε τη συζήτηση στο ευρύτερο περιβάλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, εκφράζοντας την εκτίμηση ότι «οι μέχρι σήμερα διερευνητικές επαφές δεν έχουν αποδώσει ουσιαστικά αποτελέσματα» και υποστηρίζοντας ότι «η στάση της Δύσης διαμορφώνει αρνητικά την εικόνα της Τουρκίας», επηρεάζοντας, όπως ανέφερε, και την ελληνική στάση. Στο πλαίσιο αυτό παρέπεμψε και σε βιβλίο του, στο οποίο, όπως είπε, έχει αναλύσει την ελληνική αντίληψη για την Τουρκία.
Οι διατυπώσεις περί «εξαφάνισης» και «πολιτικής αφομοίωσης» προκύπτουν από το ρεπορτάζ που αναρτήθηκε σε ρεπορτάζ του πανεπιστημιακού καναλιού Ege Üniversitesi TV. Στην απομαγνητοφώνηση δεν γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένες ελληνικές αρχές ή περιστατικά στη Ρόδο και την Κω, ούτε διατυπώνονται άμεσες νομικές διεκδικήσεις.
Ο Mustafa Kaymakçı, γεννημένος στη Ρόδο και βαθιά συνδεδεμένος με το αφήγημα που προωθείται εδώ και δεκαετίες, είναι πρόεδρος του Rodos, İstanköy ve Onikiada Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği (Σύλλογος Πολιτισμού και Αλληλεγγύης Τούρκων Ρόδου, Κω και Δωδεκανήσων) ο οποίος έχει σταθερή δράση σε διεθνείς οργανισμούς και παράγει συστηματικά υλικό που στηρίζει τις θέσεις περί «τουρκικής ταυτότητας» στα Δωδεκάνησα.
Στο σκέλος που αφορά άμεσα στη Ρόδο και στην Κω, ο πρόεδρος του ROİSDER επανέλαβε ότι η γλώσσα αποτελεί βασικό στοιχείο αυτοπροσδιορισμού και ότι οι πληθυσμοί στους οποίους αναφέρεται μιλούν τουρκικά, υποστηρίζοντας ότι η μη αποδοχή αυτού του στοιχείου συνιστά πρόβλημα. Αναφέρθηκε επίσης σε κοινές δράσεις συλλόγων από τη Δυτική Θράκη και τα Δωδεκάνησα, σημειώνοντας ότι, «παρά τις επιμέρους διαφορές, τα ζητήματα που τίθενται είναι κοινά». Στο κλείσιμο της τοποθέτησής του υπογράμμισε ότι η επιμονή στην αναγνώριση «της τουρκικής ταυτότητας» αποτελεί, κατά τον ίδιο, «ζήτημα επιβίωσης» και ότι η στάση αυτή θα συνεχιστεί.
Μετά τη ενότητα για τη Ρόδο και την Κω, το συνέδριο συνέχισε με ενότητες που αφορούσαν στη Δυτική Θράκη και, στη συνέχεια, γενικότερα ζητήματα πολιτισμού των Τούρκων που ζουν στην Ελλάδα, ολοκληρώνοντας τη δομή του γύρω από έναν ενιαίο θεματικό άξονα.
Από ελληνικής πλευράς, το ισχύον νομικό πλαίσιο παραμένει σαφές. Τα Δωδεκάνησα δεν καλύπτονται από τη Συνθήκη της Λωζάννης ως προς την αναγνώριση μειονότητας, σε αντίθεση με τη μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης, και το καθεστώς αυτό θεωρείται νομικά οριστικό. Σε αυτό το πλαίσιο, το συνέδριο της Σμύρνης αξιολογείται ως προσπάθεια διαμόρφωσης και εμπέδωσης δημόσιου λόγου και όχι ως άμεση πολιτική ή νομική ενέργεια. Η επιλογή ξεχωριστής συνεδρίας για τη Ρόδο και την Κω και η ενοποίησή τους με τη Δυτική Θράκη καταγράφεται ως στοιχείο που απαιτεί σταθερή παρακολούθηση με νηφαλιότητα και θεσμική εγρήγορση.
Πηγή φωτογραφιών: Instagram – ozkardeslerbirol
