• Η υγειονομική θωράκιση και τα νησιά των δυο ταχυτήτων
Κάθε καλοκαίρι, το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) δοκιμάζεται σκληρά στα νησιά της χώρας. Οι αφίξεις εκατομμυρίων τουριστών, σε συνδυασμό με τις ανάγκες των κατοίκων, πολλαπλασιάζουν την πίεση στις ήδη επιβαρυμένες υγειονομικές δομές, ειδικά στις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Το Υπουργείο Υγείας δηλώνει πιο έτοιμο από ποτέ, παρουσιάζοντας στοιχεία για αύξηση προσωπικού και στοχευμένες παρεμβάσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι ελλείψεις σε κρίσιμες ειδικότητες, η απροθυμία στελέχωσης μικρών μονάδων και το υψηλό κόστος ζωής στα νησιά εξακολουθούν να υπονομεύουν τη βιωσιμότητα του σχεδίου.
Με στοχευμένα κίνητρα και ενίσχυση του στόλου του ΕΚΑΒ, το Υπουργείο Υγείας επιχειρεί να θωρακίσει υγειονομικά τη νησιωτική χώρα. Όπως δηλώνει ο υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, έχουν αυξηθεί οι βάρδιες του ΕΚΑΒ, τα πτητικά μέσα για αεροδιακομιδές και το υγειονομικό προσωπικό στα νησιά. Από το 2019 έως σήμερα, καταγράφεται αύξηση 31,10% στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό σε νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας των νησιών, δηλαδή 3.200 άτομα περισσότερα. Ειδικότερα, προστέθηκαν 402 γιατροί (+14,10%) και 1.491 νοσηλευτές (+36,55%). Μόνο το τελευταίο έτος ενισχύθηκαν οι μονάδες με 195 επιπλέον άτομα.
Τα νησιά δύο ταχυτήτων
Για την ενίσχυση της στελέχωσης, θεσπίστηκαν οικονομικά κίνητρα έως 600 ευρώ/μήνα επιπλέον των αποδοχών, καθώς και ένα ειδικό «μπόνους μετακίνησης» 2.100 ευρώ για γιατρούς που μεταβαίνουν από την ηπειρωτική Ελλάδα. Παράλληλα, θεσμικά μέτρα, όπως η ευκολότερη μετάθεση και η επιμόρφωση, προστέθηκαν στο οπλοστάσιο του Υπουργείου. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η κάλυψη 200 από τις 300 άγονες θέσεις που επί χρόνια παρέμεναν κενές. Όμως, οι ανάγκες παραμένουν υψηλές και σε αρκετές περιπτώσεις, κρίσιμες ειδικότητες, όπως παθολόγοι και αναισθησιολόγοι εξακολουθούν να είναι «είδος σε ανεπάρκεια».
Η Κως, που επί χρόνια δεν είχε παθολόγο στο νοσοκομείο της, φέτος καλύπτεται με έναν μόνιμο και έναν συμβασιούχο γιατρό. Αντίθετα η Ρόδος, αν και μεγαλύτερο νησί, αποδυναμώνεται από συνεχείς μετακινήσεις προσωπικού προς μικρότερα νησιά, με αποτέλεσμα το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών να λειτουργεί με ειδικευόμενους χωρίς επίβλεψη. Το γεγονός επισημαίνουν οι νοσοκομειακοί γιατροί του νησιού, με επιστολή που συνυπογράφουν ο πρόεδρος του συλλόγου, Σάββας Καραταπάνης και ο γενικός γραμματέας Γιάννης Ψαρομπάς. Η επιστολή έχει κοινοποιηθεί στον εκτελούντα χρέη διοικητή του Νοσοκομείου της Ρόδου, κ. Μιχάλη Σοκορέλο, στον διοικητή 2 ης Υ.ΠΕ. κ. Χρήστο Ροϊλό, στην Ιατρική Υπηρεσία, στην Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών και στον Ιατρικό Σύλλογο Ρόδου, ενώ σε αυτή αναφέρονται συγκεκριμένα οι ελλείψεις και η ανάγκη για συνεχή παρουσία ειδικευόμενων ιατρών στα ΤΕΠ, ώστε να διασφαλιστεί η επαρκής λειτουργία τους. Στην επιστολή τους, οι γιατροί τονίζουν πως «η υποστελέχωση των ΤΕΠ προκαλεί σοβαρές δυσλειτουργίες» και καλούν τη διοίκηση να προχωρήσει άμεσα σε ενίσχυση με ειδικευόμενους ιατρούς, «ώστε να διασφαλιστεί η ασφαλής και ποιοτική φροντίδα των πολιτών».
Στο Αγαθονήσι, ο μοναδικός γιατρός είναι οπλίτης, πτυχιούχος Ιατρικής που υπηρετεί τη στρατιωτική του θητεία. Σοβαρά περιστατικά πρέπει να μεταφέρονται στην Πάτμο, τη Σάμο ή την ηπειρωτική χώρα. Επίσης, στα θετικά, τα πλωτά ασθενοφόρα που παρέλαβαν πριν από λίγες μέρες σε Πάτμο και Λειψούς. «Μέσα σε διάστημα 35 ημερών πραγματοποιήθηκαν 7 επιτυχημένες διακομιδές (πέντε από Λειψούς προς Λέρο, μία από Λειψούς προς Κάλυμνο -και μία από Πάτμο προς Λέρο). Όλοι οι ασθενείς είναι καλά στην υγεία τους, με αρκετούς να έχουν επιστρέψει στο νησί. Ο μέσος χρόνος αναμονής από τη στιγμή του περιστατικού μέχρι την άφιξη στο νοσοκομείο μειώθηκε από 6 ώρες σε μόλις 2 ώρες. Σε κανένα αίτημα για διακομιδή δε δόθηκε αρνητική απάντηση απ’ την πλευρά του πληρώματος του σκάφους και του λιμενικού σταθμού. Επίσης, σε κανένα απ’ τα περιστατικά που χρειάστηκαν διακομιδή με το συγκεκριμένο θαλάσσιο μέσο δεν στάθηκε εμπόδιο ο καιρός ή κάποιο τεχνικό πρόβλημα. Επτά συνάνθρωποί μας , από την Ελλάδα και το εξωτερικό (Ευρώπη), ένιωσαν την ανακούφιση της έγκαιρης και ασφαλούς μεταφοράς τους στο νοσοκομείο μετά από σοβαρό πρόβλημα υγείας που τους προέκυψε», δηλώνει ο δήμαρχος Λειψών Φώτης Μάγγος.
Η κρίσιμη ενίσχυση του ΕΚΑΒ και οι αεροδιακομιδές
Από το 2024 εφαρμόζεται νέο σχέδιο για την προνοσοκομειακή φροντίδα. Σήμερα, σε νησιά όπως η Ρόδος και η Κως επιχειρούν δύο ασθενοφόρα ανά βάρδια, ενώ λειτουργούν και μηχανές ταχείας επέμβασης. Ενδεικτικό το πρόσφατο περιστατικό στο αεροδρόμιο της Ρόδου που, χάριν στην επέμβαση της παιδιάτρου αλλά και την άφιξη της μηχανής του ΕΚΑΒ σε 7 λεπτά, ανατάχθη ο τουρίστας που υπέστη ανακοπή στο «Διαγόρας».
Εξίσου θετική και η παρέμβαση του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη, μόλις προχθές στη Βουλή, που διαβεβαίωσε ότι εντός των ημερών θα αναλάβει καθήκοντα γιατρός στο «Διαγόρας», καθώς αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και όχι της διαχειρίστριας εταιρείας Fraport Greece.
Το ΕΚΑΒ ενισχύθηκε με 289 επικουρικούς διασώστες και 142 στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι αεροδιακομιδές έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Από το 2021 έως σήμερα πραγματοποιήθηκαν 4.487 αεροδιακομιδές – οι 2.081 με πτητικά μέσα, δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Ο αριθμός αυτών των μεταφορών αυξάνεται κατά 168% ετησίως, αποκαλύπτοντας τη συστηματική αδυναμία κάλυψης σοβαρών περιστατικών τοπικά. Τον Μάιο του 2025, ένα νέο υπερσύγχρονο αεροσκάφος προστέθηκε στον στόλο του ΕΚΑΒ. Παρά τις εξαγγελίες και τα μέτρα, η πραγματικότητα είναι συχνά σκληρή.
Όπως αναφέρει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ): «Προκηρύξεις για προσωπικό γίνονται, αλλά κανείς υγειονομικός δεν ενδιαφέρεται. Και όποιος αποφασίσει να πάει σε νησί, παραιτείται γιατί δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα. Με 1.850 ευρώ για τον γιατρό και 800 ευρώ για νοσηλευτές ή διασώστες του ΕΚΑΒ, δεν βρίσκεις προσωπικό. Το κόστος ζωής είναι πολύ μεγαλύτερο».
Στην κατεύθυνση της υποστήριξης, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου εφαρμόζει από το 2015 ένα καινοτόμο πρόγραμμα ενίσχυσης ιατρών με επίδομα 450 ευρώ τον μήνα για 85 θέσεις σε μικρά και απομακρυσμένα νησιά. Ο περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος ήταν ο πρώτος που θέσπισε την επιδότηση αυτή μετά τη μεταπολίτευση, με αρκετές άλλες Περιφέρειες και Δήμους να ακολουθούν προσφέροντας και δωρεάν στέγαση. Ακόμα κι έτσι, όμως, η ανταπόκριση είναι μικρή. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, η αγωνία των νησιωτών και των επισκεπτών παραμένει. Παρά τις καλές προθέσεις το στοίχημα της πραγματικής υγειονομικής κάλυψης των νησιών δεν έχει ακόμη κερδηθεί.
