Αναλυτικά η επίσημη τοποθέτηση του Υπουργείου Πολιτισμού στην ερώτηση του Κυριάκου Βελόπουλου για την «πράσινη μεταλλική κατασκευή» εντός αρχαιολογικού χώρου στη Ρόδο
Την αντίδραση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη προκάλεσε η κοινοβουλευτική ερώτηση του Κυριάκου Βελόπουλου για υποτιθέμενη αυθαίρετη κατασκευή μεταλλικού εργοταξίου εντός του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης Ρόδου. Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται μια πράσινη κατασκευή 1,5 στρέμματος που έχει ανεγερθεί πλησίον των Νυμφαίων και του ναού του Πυθίου Απόλλωνα. Σύμφωνα με την απάντηση της Υπουργού, η κατασκευή αφορά εργοταξιακές υποδομές για την εξυπηρέτηση έργων αποκατάστασης και εγκρίθηκε εντός των πλαισίων της πολεοδομικής και αρχαιολογικής νομοθεσίας — ωστόσο, αναγνωρίζεται η «αισθητική όχληση» και εξετάζεται η τροποποίηση της τοποθέτησής της.
Ακολουθεί αυτούσια η απάντηση της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη:
Σε απάντηση της με αριθμ. πρωτοκόλλου 6776/24.6.2025 Ερώτησης του Βουλευτή κ. Κυριάκου Βελόπουλου και σύμφωνα με τα στοιχεία που έθεσαν υπόψη μας οι αρμόδιες Υπηρεσίες, σας γνωρίζουμε τα εξής:
Το εν λόγω ακίνητο, Κ.Μ. 622, έχει απαλλοτριωθεί για αρχαιολογικούς σκοπούς, το 1978, και βρίσκεται εντός του αναοριοθετημένου κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της πόλης Ρόδου, Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Υ.Α. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΑΧ/Φ43/14164/84634/ 8925/3555/11.7.2014 – ΑΑΠ‘ 245). Στην περιοχή δεν υπάρχουν Ζώνες Αρχ/κής Προστασίας και το εν λόγω ακίνητο είναι εκτός σχεδίου, εκτός Ζ.Ο.Ε., εκτός Natura, και άρτιο και οικοδομήσιμο, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις, ενώ τμήμα του στα δυτικά είναι δασικό με βάση τους ανηρτημένους χάρτες. Επιπλέον, στα νότια εφάπτεται με ενεργό στρατόπεδο τα οχήματα του οποίου για να κινηθούν (είσοδος/έξοδος) από και προς τη μονάδα κάνουν χρήση διαμορφωμένου δρόμου στο βόρειο τμήμα της Κ.Μ. 622.
Από τη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Δήμου Ρόδου δόθηκε η υπ’ αριθ.2428/01.12.2021 βεβαίωση στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, για την αρτιότητα και οικοδομησιμότητα του οικοπέδου, η οποία συνοδεύεται με τοπογραφικό διάγραμμα με θεωρημένους όρους δόμησης και τις επιτρεπόμενες χρήσεις. Σε επαφή με την περιοχή ανέγερσης του κτηρίου των εργοταξιακών υποδομών στο γειτονικό στρατόπεδο Τσώνου, είχε ανασκαφεί το 2010 το αρχαίο τείχος της πόλεως, το οποίο σώζεται σε ύψος έως και πέντε (5) δόμων και κατά την ανέγερσή του έχει καταστρέψει παλαιότερους τάφους (5ου-4ου αι. π.Χ.), ενώ στο σημείο βρέθηκαν και οδοστρώματα, που ανήκουν στην ελληνιστική οδό Ρ40, που ακολουθούσε εσωτερικά το τείχος. Κατά την ανασκαφική διερεύνηση εντός του στρατοπέδου είχε εντοπιστεί και ο αποθέτης θεμελίωσης με πλούσια ευρήματα κεραμικής των ελληνιστικών χρόνων. Το τείχος χρονολογείται στο τέλος του 4ου-αρχές του 3ου αι. π.Χ.
Στο πλαίσιο του έργου «Sub 1.31. Ανάδειξη, διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων Νεωρίων και των Μεσαιωνικών Κήπων του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου και δημιουργία υπαίθριας γλυπτοθήκης στη Μεσαιωνική Πόλη Ρόδου και στην αρχαία ακρόπολη Ρόδου», ενταγμένου στο ΤΑΑ με προϋπολογισμό 4.106.389,24 €, εξετάσθηκε από τις συναρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, ενδελεχώς, η μεταφορά και οργάνωση του εργοταξίου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου από τον χώρο των αρχαίων νεωρίων και των κήπων του Καστέλου στην Πόλη της Ρόδου (Περβόλα), καθώς και από την Κράνα της Λίνδου, και εν τέλει εγκρίθηκε η εγκατάσταση εργοταξιακών υποδομών στην εν θέματι ΚΜ 622 Γαιών Ρόδου, με σκοπό την εξυπηρέτηση του έργου της αναστήλωσης του ναού του Πυθίου Απόλλωνος, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η προτεινόμενη μεταφορά των εργοταξιακών υποδομών, εκτός μεσαιωνικού και εν γένει αστικού πολεοδομικού ιστού, στον λόφο του Αγίου Στεφάνου -Μόντε Σμιθ- και ειδικότερα στην ΚΜ 622, θα εξασφάλιζε τη δυνατότητα της χωροθέτησης ενός νέου εργοταξίου με την κατασκευή ημιμόνιμων προκατασκευασμένων κτιρίων συνολικής έκτασης 650,00 τ.μ. και ημιμόνιμων υπαίθριων στεγάστρων συνολικής έκτασης 800,00 τ.μ. περίπου. Η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων πραγματοποιήθηκε βορειότερα των υφιστάμενων οχυρωματικών καταλοίπων, ώστε να μην συμπίπτει με την πορεία του αρχαίου τείχους.
Επιπροσθέτως, οι θεμελιώσεις των νέων υποδομών προβλέπονταν να είναι επιφανειακές και κατ’ ουδένα τρόπο δεν θα επηρέαζαν τυχόν υποκείμενες αρχαιότητες. Επίσης, η προβλεπόμενη βλάστηση και φύτευση δένδρων περιμετρικά του εργοταξίου θα απομονώνει οπτικά το εργοτάξιο και θα δημιουργήσει ηχητική μόνωση. Εξάλλου, όπως υποστηρίζουν μελετητές της ροδιακής αρχαιολογίας και προκύπτει από τα δημοσιευμένα πεπραγμένα των ανασκαφών, η περιοχή τα τελευταία πενήντα χρόνια έχει δεχθεί δραστικές επεμβάσεις είτε με τη διάνοιξη του περιφερειακού δρόμου είτε με τα έργα στρατιωτικών εγκαταστάσεων.
Για όλα τα παραπάνω, οι συναρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟ εισηγήθηκαν θετικά στο ΚΑΣ τη μεταφορά των εργοταξιακών υποδομών και των οχημάτων σε ελεύθερο γήπεδο στην περιοχή της ακρόπολης Ρόδου, σε ικανή απόσταση και μη ορατών από τον μνημειακό πυρήνα του Πυθίου Απόλλωνα, του αρχαίου Σταδίου και του Ωδείου, αλλά και από τον εθνικό δρόμο που οδηγεί από και προς την πόλη (περιοχή Κρητικών), λόγω του επικλινούς του εδάφους και της πυκνής βλάστησης. Κατόπιν της σχετικής γνωμοδότησης του Συμβουλίου, εκδόθηκε η υπ’ αριθ. 120995/3.6.2022 Απόφαση, η οποία προέβλεπε στον όρο 2 ότι : «Σε περίπτωση τοποθέτησης εργοταξιακών οικίσκων (κοντέινερ) εντός της ΚΜ 622 Γαιών Ρόδου, να προσδιοριστεί η θέση τους».
Δεδομένου ότι, η οικοδομική άδεια είναι σε ισχύ και επιδέχεται τροποποίηση, σύμφωνα με την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία, οι αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠΠΟ εξετάζουν το θέμα της τροποποίησης τοποθέτησης ογκώδους εργοταξιακού κτηρίου στην ΚΜ 622, το οποίο δημιουργεί αισθητική όχληση στα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου, παρά τις καθυστερήσεις που ενδέχεται να προκύψουν στο έργο «Sub 1.31. Ανάδειξη, διαμόρφωση του αρχαιολογικού χώρου των αρχαίων Νεωρίων και των Μεσαιωνικών Κήπων του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου και δημιουργία υπαίθριας γλυπτοθήκης στη Μεσαιωνική Πόλη Ρόδου και στην αρχαία ακρόπολη Ρόδου».
Η Υπουργός Πολιτισμού
ΛΙΝΑ ΜΕΝΔΩΝΗ»
