• Τρεις εκλογικές διαμάχες από τη Ρόδο ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ για μια δεσμευτική ερμηνεία του εκλογικού νόμου με πανελλαδικές συνέπειες
Η 10η Οκτωβρίου 2025 είναι η ημέρα που αναμένεται να καθορίσει τα όρια της τοπικής δημοκρατίας στη χώρα. Η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας θα συνεδριάσει για να εξετάσει τρεις υποθέσεις που ξεκίνησαν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές της Ρόδου, αλλά πλέον αφορούν ολόκληρη την Ελλάδα.
Οι προσφυγές Κόγγου, Καλοπήτα και Θωμάτου δεν περιορίζονται σε προσωπικές αντιπαραθέσεις· αγγίζουν τον πυρήνα του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, θέτοντας κρίσιμα ερωτήματα για το πώς πρέπει να ερμηνεύονται τα κωλύματα εκλογιμότητας.
Η υπόθεση Κόγγου και η πρώτη ανατροπή
Ο εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος στην Ιαλυσό βρέθηκε στο στόχαστρο ένστασης που υποστήριζε ότι είχε ενεργή σύμβαση με τον Δήμο άνω των 10.000 ευρώ, γεγονός που τον καθιστούσε έκπτωτο.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου με την απόφαση 337/2024 δέχτηκε την ένσταση και αφαίρεσε την έδρα του.
Ο ίδιος προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο με την απόφαση 1086/2025 έκρινε ότι το ζήτημα υπερβαίνει τα τοπικά όρια και πρέπει να εξεταστεί στην Ολομέλεια.
Η υπόθεση Καλοπήτα και η απόφαση-σταθμός 615/2025
Ο Τσαμπίκος – Βάιος Καλοπήτας, επίσης εκλεγμένος με τον συνδυασμό «ΕΝΑ – Ενωμένοι Αλλάζουμε – Μαζί για τη Ρόδο», έχασε την έδρα του έπειτα από ένσταση που επικαλέστηκε τη συμμετοχή του σε εταιρεία με συμβάσεις άνω των 10.000 ευρώ με τον Δήμο Ρόδου. Το ΣτΕ, με την απόφαση 615/2025, δεν περιορίστηκε στην τυπική κρίση της υπόθεσης αλλά άνοιξε τον δρόμο για μια βαθύτερη συνταγματική προσέγγιση.
Η απόφαση αυτή έθεσε τέσσερις θεμελιώδεις άξονες ερμηνείας:
1. Το συνταγματικό πλαίσιο: Υπενθύμισε ότι τα κωλύματα εκλογιμότητας είναι περιοριστικά στους βουλευτές, ενώ στους τοπικούς αιρετούς ο νομοθέτης έχει μεγαλύτερη ελευθερία, υπό τον όρο της αναλογικότητας.
2. Ο κρίσιμος χρόνος: Η νομιμότητα της υποψηφιότητας κρίνεται από την 1η Ιανουαρίου του έτους των εκλογών και μέχρι την ανακήρυξη και εκλογή του υποψηφίου.
3. Η έννοια της “σύμβασης σε ισχύ”: Ως ενεργή θεωρείται η σύμβαση μέχρι την τυπική παραλαβή της, όχι μόνο μέχρι την εκτέλεση των υποχρεώσεών της.
4. Η αρχή της αναλογικότητας: Το όριο των 10.000 ευρώ είναι θεμιτό, καθώς αποτρέπει την οικονομική εξάρτηση αιρετών από τον δήμο, αλλά δεν πρέπει να ερμηνεύεται υπέρμετρα ώστε να αποκλείονται αδικαιολόγητα πολίτες από το δικαίωμα του εκλέγεσθαι.
Οι τέσσερις αυτοί άξονες συνιστούν το θεσμικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο η Ολομέλεια θα κληθεί να τοποθετηθεί με δεσμευτικό τρόπο.
Η υπόθεση Θωμάτου και η ανάγκη για καθολική λύση
Ο Μιχαήλ Θωμάτος, εκλεγμένος στην εκλογική περιφέρεια Καμείρου, βρέθηκε σε παρόμοια θέση. Παρότι το Πρωτοδικείο απέρριψε την ένσταση εις βάρος του, το ΣτΕ με την απόφαση 616/2025 έκρινε ότι η υπόθεση δεν μπορεί να αφεθεί σε αποσπασματική κρίση.
Ο ίδιος, μάλιστα, υπέβαλε αίτηση αναίρεσης για να μην αφήσει νομικά περιθώρια αμφισβήτησης στο μέλλον.
Η Ολομέλεια θα δώσει έτσι μια καθολική λύση που θα καλύπτει όλα τα παρόμοια ζητήματα.
Η θεσμική σημασία της 10ης Οκτωβρίου 2025
Με την παραπομπή και των τριών υποθέσεων στην Ολομέλεια, το ΣτΕ δείχνει ότι δεν επιθυμεί να αφήσει αμφισημίες στη νομολογία.
Η οριστική κρίση θα διαμορφώσει ένα δεσμευτικό πλαίσιο που θα ισχύει για όλες τις μελλοντικές εκλογικές διαδικασίες στους δήμους της χώρας.
Το διακύβευμα είναι σαφές: πώς θα συνδυαστεί η ανάγκη διαφάνειας και αποτροπής οικονομικών εξαρτήσεων από τους δήμους με τη συνταγματική εγγύηση της ελεύθερης συμμετοχής των πολιτών στην πολιτική ζωή.
Η απόφαση της Ολομέλειας θα αποτελέσει οδηγό για τη νομολογία των επόμενων δεκαετιών και θα χαράξει νέους κανόνες στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η τοπική κοινωνία της Ρόδου ζει ήδη τις συνέπειες των αποφάσεων που οδήγησαν σε ανατροπές στο δημοτικό
συμβούλιο.
Όμως η σημασία των υποθέσεων ξεπερνά κατά πολύ τα σύνορα του νησιού. Όλες οι δημοτικές εκλογές της χώρας θα επηρεαστούν από την ερμηνεία που θα δώσει η Ολομέλεια.
Στις 10 Οκτωβρίου 2025, το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν θα κρίνει μόνο τρεις έδρες στη Ρόδο. Θα κρίνει τον τρόπο με τον οποίο ορίζεται το εκλέγεσθαι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα.
