Διαχωριστική γραμμή μεταξύ του «νόμιμου» και του «παράτυπου», πλέον «παράνομου» μετανάστη επιχειρεί να τραβήξει ο νέος νόμος για τις επιστροφές (pushbacks). Στην πράξη φαίνεται να αγνοεί την ίδια την πραγματικότητα της μετανάστευσης, που περιλαμβάνει μετατοπίσεις από την «παρατυπία» στη «νομιμότητα» και το αντίστροφο.
Για όσους βρεθούν περιστασιακά στην πρώτη κατηγορία επιφυλάσσει επιστροφή ή αυστηρές ποινές, που θα έχουν ως συνέπεια να γεμίσουν οι ήδη υπερπλήρεις ελληνικές φυλακές.
Δύο χρόνια φυλάκισης για παράτυπη είσοδο και παράτυπη διαμονή
Η ποινή για την παράτυπη είσοδο αυξάνεται από τρεις μήνες φυλάκισης σε δύο χρόνια. Η δίωξη αίρεται μόνο, εφόσον ο νεοεισερχόμενος υποβάλει αίτημα για άσυλο. «Μέχρι να ζητήσεις άσυλο είσαι ακάλυπτος. Και επομένως μπορεί να σε επιστρέψουν. Παραβιάζεται η αρχή της μη επαναπροώθησης, που προβλέπει η Συνθήκη της Γενεύης», επισημαίνει, μιλώντας στο ethnos.gr o Λευτέρης Παπαγιανάκης, διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και αφήνει αιχμές ότι με τον νέο νόμο νομιμοποιούνται οι επαναπροωθήσεις, που έχει αποδειχθεί ότι διαπράττει το ελληνικό κράτος. «Σαν πολιτικό συμπέρασμα διαπιστώνεται ότι η κυβέρνηση βάζει σε νόμο μια παράνομη διαδικασία».
Κινδυνεύουν και οι «νόμιμοι»
Η πιο σημαντική αλλαγή που φέρνει ο νέος νόμος είναι η αναβάθμιση της παράτυπης διαμονής από διοικητική παράβαση, που τιμωρείται με πρόστιμο σε ποινικό αδίκημα, που τιμωρείται με δύο χρόνια φυλάκισης. «Ακόμη και μετανάστες που είχαν νόμιμη άδεια αλλά έληξε -π.χ. επειδή δεν πρόλαβαν να την ανανεώσουν- θα μπορούσαν να βρεθούν αντιμέτωποι με ποινικές κυρώσεις, ακόμη και φυλάκιση. Αυτό δημιουργεί κίνδυνο να τιμωρούνται άνθρωποι που πολλές φορές χωρίς δικό τους λάθος βρίσκονται εκτός συστήματος λόγω γραφειοκρατίας, ασθένειας, οικονομικής κρίσης», προειδοποιεί η διευθύντρια του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών, Άντλα Σασάτη.
Ορίζεται ανώτατο όριο προφυλάκισης δύο έτη κατά παράβαση του Συντάγματος. «Στο Σύνταγμα η προφυλάκιση είναι 18μηνη. Δεν προβλέπεται 24μήνη. Μάλιστα η Ελλάδα έχει καταδικαστεί στο παρελθόν από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», τονίζει ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης και εξηγεί ότι παραμένει ασαφές το τι θα συμβεί, αν δεν καταστεί εφικτό να πραγματοποιηθεί η επιστροφή εντός της διετίας. «Αν ο νόμος εφαρμοστεί θα υπάρχουν άνθρωποι που θα μείνουν στη φυλακή επειδή δεν έχουν χαρτιά, δεν έχουν κάπου να γυρίσουν ή δεν θέλουν να φύγουν», σχολιάζει.
Την ίδια ώρα, μετά από περίπου μία δεκαετία καταργείται η άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, που αποτέλεσε δίχτυ προστασίας για χιλιάδες μετανάστες, που έχουν συνεισφέρει στη χώρα με την εργασία τους. «Η κατάργησή της αφήνει χωρίς νόμιμη λύση άτομα που ζουν για χρόνια στην Ελλάδα, έχουν ενταχθεί στην κοινωνία αλλά δεν πληρούν αυστηρές τυπικές προϋποθέσεις. Αυτό σημαίνει περισσότερους ανθρώπους σε καθεστώς αβεβαιότητας ή παράτυπης διαμονής. Έχουμε δει περιπτώσεις ανθρώπων να βγαίνουν εκτός συστήματος λόγω προσωρινής απώλειας ασφαλιστικής ικανότητας, διοικητικών αστοχιών ή καθυστερήσεων, μη κατανόησης των προθεσμιών υποβολής και πολλά άλλα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: άνδρας 63 ετών από τη Νιγηρία, έμπορος με οικογένεια εδώ, ζει στην Ελλάδα πάνω από 25 χρόνια. Στην οικονομική κρίση λόγω COVID δεν μπόρεσε να πληρώσει όλες τις ασφαλιστικές εισφορές του, όπως πολλοί Έλληνες, κατάφερε όμως και ρύθμισε τα χρέη του, αλλά έχασε την άδεια διαμονής. Η δυνατότητα εξαιρετικών λόγων τού επέτρεψε να συνεχίσει να ζει νόμιμα στη χώρα όπου έχει ριζώσει. Αν καταργηθεί, άνθρωποι σαν κι αυτόν θα βρεθούν χωρίς διέξοδο, παρότι η ζωή τους είναι άρρηκτα δεμένη με την Ελλάδα», τονίζει η Άντλα Σασάτη.
Ο διακηρυγμένος στόχος του νέου νόμου είναι να επιταχύνει τις επιστροφές, δεν απαντά όμως στο πώς θα το επιτύχει.Αντίθετα, φαίνεται να εξαντλείται στο να στείλει μήνυμά «μην έρχεστε» σε όσους σχεδιάζουν να ξεκινήσουν το ταξίδι. «Για τις επιστροφές χρειάζονται δύο. Δηλαδή, χρειάζεται η χώρα που επιστρέφει και η χώρα που θα υποδεχθεί. Δεν φαίνεται αυτό ότι είναι κάτι που μπορεί να γίνει για την ώρα. Επιστροφές κάνουμε, στην Αλβανία και στη Γεωργία, σε ποσοστό 70%. Οι υπόλοιπες χώρες είναι πάρα πολύ δύσκολες», εξηγεί ο διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και προσθέτει «η Τουρκία δεν δέχεται καμία επιστροφή από τον Μάρτιο του 20, με αφορμή τον COVID. Οι υπόλοιπες χώρες δεν αποδέχονται τους πάντες. Είναι μια πολύ μακρά και δύσκολη διαδικασία. Η επιτάχυνση λοιπόν, από μόνη της δεν σημαίνει τίποτα».
Φυλακές μεταναστών
Το μήνυμα μάλλον θα πέσει στον βρόντο, καθώς όπως φανερώνουν τα υψηλά ποσοστά αποδοχής των αιτήσεων ασύλου – τέσσερις στις πέντε για το 2024 – πολλοί από τους μετανάστες που φτάνουν στη χώρα μας, πράγματι δικαιούνται διεθνή προστασία. Πιο πιθανό φαντάζει το σενάριο να γεμίσουν οι ελληνικές φυλακές και τα ειδικά κέντρα κράτησης, που ετοιμάζει η κυβέρνηση. «Πολλά διοικητικά μέτρα, πλέον μετατρέπονται σε ποινικά αδικήματα, που αυτό σημαίνει αυξημένα καθήκοντα για τον αστυνομικό συλλήψεις, προσαγωγές στα δικαστήρια και γενικότερα υπερφόρτωση του ήδη υπερφορτωμένου συστήματος που έρχεται να καλύψει η ελληνική αστυνομία», τονίζει από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της ΠΟΑΣΥ Χρήστος Συνδραβέλης και προσθέτει πως στο νομοσχέδιο δεν προσδιορίζεται ποιοι θα αναλάβουν τη φύλαξη στις φυλακές μεταναστών «Θα είναι συνοριοφύλακες που θα προσληφθούν με καινούργια προκήρυξη, θα είναι σεκιούριτι;», αναρωτιέται.
Πηγή: ethnos.gr
