• Καταδίκη, οικονομική ζημία και ηθική απαξίωση: Ο ανθυποπλοίαρχος που παραδέχθηκε την υπεξαίρεση δημοσίων εσόδων, η δικαστική πορεία 17 ετών και το ερώτημα που πλανάται – θα πληρώσει ποτέ το Δημόσιο τις ευθύνες του; • Η τελική μάχη του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου
Ένας ανθυποπλοίαρχος του Λιμενικού Σώματος, υπεύθυνος για τη βεβαίωση και είσπραξη λιμενικών τελών στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Ρόδου, υπεξαίρεσε συστηματικά εισπράξεις ύψους 184.380,07 ευρώ.
Το περιστατικό, που ήρθε στο φως το 2007, πέρα από τις ποινικές διαστάσεις που ήδη έχουν κλείσει με καταδίκη του υπαίτιου, τώρα επιστρέφει στο προσκήνιο με τη μορφή διεκδίκησης αποζημίωσης από το Ελληνικό Δημόσιο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Με αγωγή του το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο, δια του δικηγόρου του κ. Βασίλη Καταβενάκη, απαιτεί αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία που υπέστη, αλλά και επιπλέον ποσό για ηθική βλάβη, ανεβάζοντας το συνολικό ύψος της διεκδίκησης στις 284.380,07 ευρώ.
Το 2007, στο Κεντρικό Λιμεναρχείο Ρόδου, μια διοικητική πράξη ρουτίνας πυροδότησε την αποκάλυψη ενός από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα υπεξαίρεσης δημοσίου χρήματος στο λιμενικό σώμα. Κατά την τελετή παράδοσης καθηκόντων του λιμενάρχη, ο αποχωρών αξιωματικός, πλοίαρχος Λ.Σ., ζήτησε έναν απλό απολογισμό: ποια είναι τα ταμειακά υπόλοιπα από τα πλοηγικά και λιμενικά τέλη των δύο τελευταίων ετών;
Η απάντηση ήταν σοκαριστική. Ο ανθυποπλοίαρχος και υπόλογος για τις σχετικές εισπράξεις, σε τηλεφωνική επικοινωνία, παραδέχθηκε ότι υπάρχει έλλειμμα 300.000 ευρώ. Δεν έδωσε εξηγήσεις, ούτε προσκόμισε παραστατικά. Μόνο υποσχέθηκε ότι «θα τακτοποιήσει το θέμα σύντομα», εν όψει επικείμενου ελέγχου.
Την επόμενη κιόλας ημέρα, στις 9 Οκτωβρίου 2007, ξεκίνησε ο διαχειριστικός έλεγχος από αρμόδια επιτροπή και ακολούθως ενεπλάκη και το Γραφείο Εσωτερικών Υποθέσεων του Λιμενικού. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, η έκταση της ζημίας αποτυπώθηκε πλήρως: ο ανθυποπλοίαρχος είχε παρακρατήσει τουλάχιστον 211.734,23 ευρώ, από τα οποία 184.380,07 ευρώ αντιστοιχούσαν αποκλειστικά στο Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου.
Η απολογία που δεν έπεισε
Ο κατηγορούμενος υπάλληλος ομολόγησε την πράξη του. Ανέφερε πως εισέπραττε τα τέλη και στη συνέχεια τα κατέθετε σε τραπεζικό λογαριασμό της συζύγου του, προκειμένου, όπως ισχυρίστηκε, να καλύψει τις επιχειρηματικές της υποχρεώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα κατέθεσε αργότερα, η σύζυγός του χρησιμοποίησε το σύνολο του ποσού σε τυχερά παίγνια στο καζίνο Ρόδου, με αποτέλεσμα τα χρήματα να χαθούν ανεπιστρεπτί.
Ο ανθυποπλοίαρχος κρίθηκε τελεσίδικα ένοχος από το Πενταμελές Εφετείο Δωδεκανήσου για υπεξαίρεση στην υπηρεσία κατ’ εξακολούθηση και απιστία, με συνολική ποινή κάθειρξης εννέα ετών. Του αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας, καθώς είχε επιστρέψει περίπου 65.000 ευρώ και υποσχέθηκε να καταβάλει και τα υπόλοιπα.
Το Λιμενικό Ταμείο απαντά με αγωγή
Το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου, ως νόμιμος δικαιούχος των παρακρατηθέντων τελών, στράφηκε με αγωγή κατά του Ελληνικού Δημοσίου, υποστηρίζοντας ότι το Δημόσιο φέρει την ευθύνη για τις πράξεις του υπαλλήλου του. Η αγωγή αρχικά κατατέθηκε στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Ρόδου, το οποίο αναγνώρισε τη βασιμότητά της και επιδίκασε αποζημίωση ύψους 113.313,05 ευρώ, αφού αφαίρεσε το ήδη επιστραφέν ποσό των 62.857,01 ευρώ.
Το Δημόσιο άσκησε έφεση, επιμένοντας ότι η ευθύνη δεν το αφορά και ότι οι πράξεις του υπαλλήλου δεν συνδέονται ουσιωδώς με την υπηρεσία του. Το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά με την απόφαση Α2109/2022 έκρινε ότι η δικαιοδοσία για τέτοιου είδους υποθέσεις ανήκει στο Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς η ζημία συνδέεται με τη διαχείριση δημόσιου χρήματος από υπόλογο υπάλληλο.
Ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και η νέα εξέλιξη
Η αγωγή παραπέμφθηκε στο Πρώτο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, το οποίο με την πρόσφατη απόφαση 59/2025 δήλωσε εαυτό αναρμόδιο και την παρέπεμψε στο Δεύτερο Τμήμα, που είναι αποκλειστικά αρμόδιο για ζητήματα διαχείρισης από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου.
Η απόφαση επικαλείται πλήθος νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων, οι οποίες κατοχυρώνουν τη νομική ευθύνη του Δημοσίου για τις πράξεις υπαλλήλων του όταν ενεργούν είτε κατά την άσκηση των καθηκόντων τους είτε «επ’ ευκαιρία» αυτών. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο γεγονός ότι ο ανθυποπλοίαρχος είχε επίσημα ανατεθειμένο καθήκον την είσπραξη και απόδοση των τελών υπέρ του Ταμείου.
Η ηθική διάσταση και το αίτημα δικαίωσης
Πέρα από τη χρηματική αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο διεκδικεί και ποσό 100.000 ευρώ ως αποζημίωση για ηθική βλάβη. Το επιχείρημα είναι ότι η υπόθεση αυτή έπληξε ανεπανόρθωτα το κύρος του Ταμείου, τόσο στη συνείδηση των πολιτών όσο και απέναντι στους θεσμικούς του εταίρους.
Το δικαστήριο πρωτοβάθμιας κρίσης απέρριψε το αίτημα, χαρακτηρίζοντάς το νομικά αβάσιμο. Ωστόσο, με την εκδίκαση πλέον να μεταφέρεται σε ανώτατο επίπεδο, τίθεται εκ νέου στο τραπέζι το ζήτημα της ηθικής ευθύνης του Δημοσίου και της δυνατότητας αποκατάστασης μέσω συμβολικής αποζημίωσης.
Το Δημόσιο στη γωνία: ένα θεσμικό crash test
Η υπόθεση αυτή έχει μετατραπεί σε δοκιμασία αξιοπιστίας για το ίδιο το Ελληνικό Δημόσιο. Όχι μόνο γιατί οι υπάλληλοί του προκάλεσαν αποδεδειγμένη οικονομική ζημία σε φορέα της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και γιατί για σχεδόν δύο δεκαετίες, οι μηχανισμοί του απέτυχαν να διορθώσουν ή να προλάβουν την καταστροφή.
Η τελική απόφαση του Δευτέρου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα έχει χαρακτήρα νομικού ορόσημου. Αν αναγνωρίσει την ευθύνη του Δημοσίου και επιδικάσει αποζημίωση, θα δημιουργήσει δεδικασμένο για ανάλογες υποθέσεις στο μέλλον. Αν την απορρίψει, θα νομιμοποιήσει μια κουλτούρα ατιμωρησίας σε περιπτώσεις κρατικής αμέλειας.
