Με την πλέον θετική εξέλιξη έπεσε χθες η αυλαία της υποβολής προσφορών στον διαγωνισμό για την παραχώρηση των 4 μπλοκ σε Κρήτη και Πελοπόννησο, αν ληφθεί υπόψη ότι αποτέλεσε το έναυσμα για την είσοδο στο εγχώριο πρόγραμμα ερευνών υδρογονανθράκων ενός ακόμη παγκόσμιου πετρελαϊκού κολοσσού. Κι αυτό γιατί η Chevron, η οποία υπέβαλε προσφορά σε κοινοπραξία με τη Helleniq Energy για τα θαλασσοτεμάχια, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία των ΗΠΑ, με δραστηριότητες οι οποίες καλύπτουν περισσότερες από 180 χώρες.
Το «ειδικό βάρος» της εταιρείας κάνει ειδικούς του κλάδου να μιλούν για ένα αδιαμφισβήτητο ορόσημο στην προσπάθεια εξερεύνησης του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της χώρας μας, για την οποία από χθες ανοίγει μία καινούρια σελίδα. Έτσι, ενώπιον των υψηλών απαιτήσεων που έχουν οι περιοχές που παραχωρούνται μέσω του διαγωνισμού -τόσο σε κεφάλαια όσο και τεχνική κατάρτιση- η τεράστια εμπειρία της εταιρείας σε γεωτρήσεις μεγάλου βάθους, όσο και τα οικονομικά της μεγέθη (τα έσοδά της το 2024 ξεπέρασαν τα 200 δισ. δολάρια) εγγυώνται και με το παραπάνω ότι μπορεί να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις.
Στην πράξη, από χθες η Ελλάδα προστέθηκε σε μία σειρά χωρών στην ευρύτερη περιοχή (Ισραήλ, Κύπρος, Αίγυπτος) στην οποία έχει ήδη παρουσία η Chevron. Η εταιρεία έχει δηλώσει πως ιεραρχεί ψηλά στην ατζέντα της τη νοτιοανατολική Μεσόγειο, στο επενδυτικό πρόγραμμα για εξεύρεση νέων κοιτασμάτων.
Η γεωπολιτική σημασία
Υπενθυμίζεται ότι μέσω του διαγωνισμού πρόκειται να παραχωρηθούν τα μπλοκ «Νότια της Κρήτης 1», «Νότια της Κρήτης 2», «Νότια της Πελοποννήσου» και «Α2», συνολικής έκτασης 47.000 τετρ. χιλιομέτρων περίπου. Τα ποσοστά κάθε εταίρου στην κοινοπραξία πιθανόν να γίνουν γνωστά σήμερα, μετά την αποσφράγιση των προσφορών από την ΕΔΕΥΕΠ. Θεωρητικά, η συμμετοχή της Chevron δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη, με δεδομένο ότι η διαδικασία για τα τρία πρώτα μπλοκ «ενεργοποιήθηκε» έπειτα από δική της εκδήλωση ενδιαφέροντος.
Ωστόσο, οι προσπάθειες που έγιναν από την Τουρκία στο διάστημα που μεσολάβησε (σε συντονισμό με την κυβέρνηση της Τρίπολης), με σκοπό να «γκριζάρει» τις προς παραχώρηση περιοχές, κάθε άλλο παρά καθιστούσαν δεδομένη τη συμμετοχή της. Με φόντο το δόγμα της «Γαλάζια Πατρίδα» της Τουρκίας, το επιχείρημα που επιστρατεύτηκε ήταν το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, οι περιοχές του οποίου επικαλύπτονται με μέρος του «Νότια της Κρήτης 2».
Τα οικόπεδα νοτίως της Κρήτης οριοθετήθηκαν από την Ελληνική Δημοκρατία με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, αναγνωρίζοντας πλήρη επήρεια στα νησιά. Κάτι που η Λιβύη (υποκινούμενη από την Άγκυρα) προσπάθησε να αμφισβητήσει, προχωρώντας σε ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ, όπου κατέθεσε χάρτη με υφαλοκρηπίδα έως την Κρήτη.
Ωστόσο, η χθεσινή εξέλιξη έδειξε πως οι προσπάθειες αυτές έπεσαν στο κενό. Κι αυτό γιατί η συμμετοχή της Chevron δείχνει πως η εταιρεία καταρρίπτει στην πράξη τις τουρκολιβυκές αιτιάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, η εξέλιξη αυτή θα πρέπει να πιστωθεί και προσωπικά στον Υπουργό ΠΕΝ, Σταύρο Παπασταύρου, ο οποίος συνέβαλε στο να διαλυθούν εν τη γενέσει τους τα όποια «σύννεφα» γεωπολιτικής αβεβαιότητας είχαν αρχίσει να σχηματίζονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Τέλος στη διγλωσσία της Λιβύης;
Όπως είναι φυσικό, για την απόφαση της Chevron είναι ενήμερη η αμερικανική κυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο, η εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα μειώνει κατακόρυφα τις πιθανότητες οι αμφισβητήσεις σε διπλωματικό επίπεδο να μεταφερθούν επί του πεδίου. Με άλλα λόγια, καθιστά απίθανο η Τουρκία να επιχειρήσει να παρεμποδίσει τις έρευνες, όπως για παράδειγμα κάνει στην περίπτωση της διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου.
Απόδειξη για αυτό αποτελεί το γεγονός ότι η πρακτική αυτή δεν έχει εφαρμοστεί όποτε εμπλέκονται αμερικανικές εταιρείες. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του Τεμαχίου 10 στην Κύπρο, για το οποίο η Άγκυρα είχε εγείρει αιτιάσεις πως παράνομα έχει συμπεριλάβει η Λευκωσία στην Κυπριακή ΑΟΖ. Ωστόσο, στις έρευνες που έχει κάνει η ExxonMobil (και οι οποίες οδήγησαν στην πρόσφατα στο εντοπισμό του κοιτάσματος «Pegasus-1») δεν έχει υπάρξει κάποιου είδους παρέμβαση από την Τουρκία.
Σημαντικό είναι επίσης ότι η χθεσινή εξέλιξη δημιουργεί προϋποθέσεις ώστε να δοθεί τέλος στη διγλωσσία της Λιβύης, η οποία ναι μεν αντιδρά σε διπλωματικό επίπεδο στη χάραξη των μπλοκ με την αρχή της μέσης γραμμής, ωστόσο έχει υιοθετήσει και η ίδια τη μέση γραμμή στον νέο διαγωνισμό παραχωρήσεων που προκήρυξη μέσα στο καλοκαίρι. Πρόκειται για την προσπάθεια επιστροφή της χώρας στο διεθνές upstream έπειτα από 17 χρόνια, στο πλαίσιο του οποίου η εταιρεία προσδοκά τη συμμετοχή όλων των πετρελαϊκών κολοσσών.
Υπό αυτό το πρίσμα, θεωρείται δύσκολο η Λιβύη να συνεχίσει να ακολουθεί την τακτική της διγλωσσίας, γνωρίζοντας ότι πλέον ακόμη και οι αντιδράσεις σε διπλωματικό επίπεδο, θίγουν τα συμφέροντα ενός παγκόσμιου πετρελαϊκού «παίκτη»..
Τα σενάρια για την «επόμενη ημέρα»
Όπως επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου, περιοχές όπως οι ζώνες στη Νότια Πελοπόννησο και την Κρήτη θεωρούνται «υψηλού ρίσκου και υψηλού δυνητικού κέρδους». Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως έχουν τα μειονεκτήματα πως είναι ανεξερεύνητες και χαρακτηρίζονται από μεγάλα βάθη – μία ερευνητική «καμπάνια» γεωτρήσεων π.χ. νοτίως της Κρήτης αγγίζει τα 80-120 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, το ρίσκο αυτό θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, στην περίπτωση που εντοπιστούν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα.
Στην προοπτική ανάληψης της διαχείρισης των τεσσάρων μπλοκ, η Chevron θα γίνει αυτομάτως η εταιρεία με τη μεγαλύτερη υπό εξερεύνηση έκταση στις ελληνικές θάλασσες. Δεύτερη θα είναι η ExxonMobil με 35.655 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέσω της συμμετοχής στις παραχωρήσεις «Δυτικά Κρήτης» και «Νοτιοδυτικά Κρήτης», σε κοινοπραξία με τη Helleniq Energy.
Ειδικοί πάντως του κλάδου εκτιμούν πως δεν θα πρέπει να αποκλείεται στην πορεία να διευρυνθεί η συνεργασία της Chevron με την Helleniq Energy, σε «οικόπεδα» όπου ο ελληνικός ενεργειακός Όμιλος είναι αποκλειστικός παραχωρησιούχος. Πρώτο υποψήφιο το θαλασσοτεμάχιο «μπλοκ 10», το οποίο συνορεύει με το θαλασσοτεμάχιο «Α2» του διαγωνισμού.
Ο λόγος είναι πως οι εταιρείες του upstream θέλουν να διαχειρίζονται μεγάλες ενιαίες εκτάσεις, κάτι που τους δίνει μεγαλύτερη ευελιξία στον καθορισμό των υποψήφιων «στόχων». Από την άλλη πλευρά, η Helleniq Energy δεν έχει κρύψει ότι στα θαλασσοτεμάχια που είναι αποκλειστικός παραχωρησιούχος, αναζητά partner. Το ίδιο ισχύει και στο «μπλοκ 2» στο οποίο δίνει το «παρών» με κοινοπραξία, με την Energean.
Η επίσκεψη Μπέργκαμ
Η είσοδος ενός ακόμη κολοσσού από τις ΗΠΑ στις εγχώριες έρευνες διευρύνει την ελληνοαμερικανική συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, η οποία θα τεθεί επί τάπητος στη σημερινή επίσκεψη στην Αθήνα του Υπουργού Εσωτερικών και Επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ. Βασικό αντικείμενο της επίσκεψης είναι η ενίσχυση των αμερικανικών εξαγωγών LNG στην Ευρώπη (στο πλαίσιο της πρόσφατης συμφωνίας ΕΕ – ΗΠΑ για τους δασμούς), η οποία μπορεί να προωθηθεί περαιτέρω με την ακόμη μεγαλύτερη ωρίμανση του Κάθετου Διαδρόμου.
Η ωρίμανση του Vertical Corridor αποτελεί κοινή επιδίωξη των δύο χωρών για τη μεταφορά καυσίμου έως την Ουκρανία και τη Σλοβακία, με αφετηρία τη χώρα μας. Όσον αφορά την Ελλάδα, η προοπτική αυτή θα ενίσχυε τα σχέδια για περαιτέρω εδραίωσή της στον ρόλο ενεργειακού κόμβου στην ευρύτερη περιοχή. Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ βλέπουν τη συγκεκριμένη «αρτηρία» σαν μία σημαντική όδευση για την ενίσχυση της παρουσίας του αμερικανικού LNG στην ΕΕ.
Ο Αμερικανός Υπουργός θα συναντηθεί σήμερα με τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψή του σε ευρωπαϊκή χώρα.
Πηγή: insider.gr
